Ay ın karanlık yüzünün sırları aydınlandı

Çinli bilim insanları bu sonuca, geçtiğimiz yıl Chang’e 6 insansız uzay aracıyla Ay’ın Aitken kraterinden alınan örnekler sayesinde ulaştı. Söz konusu numuneler, Haziran 2024’te Moğolistan çölüne inen kapsülle Dünya’ya getirilmişti.

Londra Üniversitesi (University College London) ve Pekin Üniversitesi’nden araştırmacıların öncülüğünde yürütülen uluslararası ekip, bu kaya parçalarının yaklaşık 2,8 milyar yıl yaşında olduğunu tespit etti. Çalışma, Pekin Uranyum Jeoloji Araştırma Enstitüsü’ne teslim edilen 300 gramlık Ay toprağı üzerinde yapıldı.

Çalışmanın yazarlarından Yang Li şöyle açıkladı:

“Görünen yüz ile karanlık yüz hem yüzeyde hem de muhtemelen iç yapıda çok farklı. Bu, Ay’ın en büyük gizemlerinden biri. Biz buna ‘iki yüzlü Ay’ diyoruz. Uzun zamandır, mantonun görünen ve karanlık yüzü arasında büyük bir sıcaklık farkı olduğu öne sürülüyordu. Bizim çalışmamız ise bunu gerçek numunelerle doğrulayan ilk kanıtı sunuyor.”

Bulgulara göre Ay’ın karanlık yüzünün kabuğu daha kalın, daha dağlık, daha fazla kraterli ve daha az bazaltlı karanlık bölgelere sahip. Araştırmacılar, uranyum, toryum ve potasyum gibi radyoaktif elementlerin daha az yoğunluğunun, bu elementler bozunurken ısı açığa çıkarıyor, bu farkı açıklayabileceğini düşünüyor.

Daha önceki çalışmalar da, ısı üreten elementlerin dengesiz dağılımının, Ay’ın karanlık yüzüne çarpan büyük bir asteroit ya da başka bir gök cismi sonucu oluşmuş olabileceğini öne sürmüştü.

Her ne kadar mevcut çalışma Ay mantosunun güncel sıcaklığını belirlemese de, bu termal dengesizliğin milyarlarca yıl boyunca sürdüğünü gösteriyor. Araştırmacılar, “Bu gizemi çözmek, uydumuzun jeolojik geçmişini ve nihayetinde şiddetli kökenini daha iyi anlamamıza bir adım daha yaklaştırıyor” değerlendirmesinde bulundu.