Ayçiçeği fiyatlarına iki haftada yüzde 35 zam

Türkiye’de ayçiçeği ha­sadının sürdüğü bu­günlerde hem yağlık ayçiçeği çekirdeğinde hem de raflardaki ayçiçek yağında fi­yat artışları hız kazandı. Ha­sat döneminde Trakya Bir­lik, 44 randımanlı çekirdeğin kilosunu 28 liradan alırken, Konya Şeker ise bir hafta va­deli alım fiyatını 32 lira ola­rak açıkladı. Geçtiğimiz hafta Ceylanpı­nar TİGEM’in açtığı ihale ise 33 liradan sonuçlandı. Bölge­lere göre değişen fiyatlar dik­kat çekerken, piyasada yağlık ayçiçeği çekirdeğinin kilog­ram fiyatı 32,5 – 33 lira aralı­ğına kadar yükseldi.

Dünya Gazetesinden Mehmet Gülel'in haberine göre saflarda da son iki haftada yüzde 10,1 zam yaşandı. Zin­cir marketlerde en ucuz 5 lit­relik ayçiçek yağ iki hafta ön­ce 349,5 lira iken bugün 385 liraya çıktı.

En yüksek 5 litrelik ayçiçek yağı fiyatı ise 460 lira seviye­sinde bulunuyor. Rafta ayçi­çek yağının fiyatı yılbaşından bu yana 80 lira artış göster­di. Sektör temsilcileri, artış trendinin sürmesi halinde raf fiyatlarının kısa sürede 400 lira barajını aşmasının bek­lendiğini ifade ediyor.
Ayçiçek yağı fiyatları yurt­dışında olduğu gibi iç piyasa­da da artış gösteriyor. Ulusla­rarası piyasalarda ham ayçi­çek yağının ton fiyatı bin 280 dolara yükselirken, iç piya­sada ise son dönemde artan grafikle 73 bin lira seviyesi­ne çıktı.

Ham ayçiçek yağı fiyatı yal­nızca son bir ayda 62 bin lira­dan 73 bin liraya yükselerek, 11 bin liralık artış kaydetti. Sektör temsilciler, hem yurt­dışı fiyatlarındaki artış hem de iç piyasadaki fiyat artışıyla önümüzdeki dönemde raf fi­yatlarının daha da yükselece­ğine işaret ettiğini belirtiyor.

Temsilciler, uzun bir süre­dir iç piyasada raf fiyatlarının uluslararası fiyatların geri­sinde seyrettiğini, ancak son dönemde bu makasın kapan­dığını belirtti. Artan fiyatlara karşı devletin bazı önlemler aldığına dikkat çeken temsil­ciler, bu kapsamda referans fiyatının 700 dolardan 580 dolara düşürüldüğünü aktar­dı. Böylece bir ton çekirdek ithalatında vergide yaklaşık bin lira indirim sağlandığını ifade ettiler.

Ancak buna rağmen, bu­gün yurtdışında referans fi­yatının üzerinde çekirdek fi­yatlarının oluştuğuna işaret eden temsilciler, devletin ya yeni bir müdahalede buluna­cağını ya da piyasayı serbest bırakma yönünde hareket edeceğini dile getirdiler.

Sektör temsilcileri, fiyat artışının nedenlerinden biri­nin de sezon sonuna yaklaşıl­ması olduğuna dikkat çekti. Ukrayna ve Rusya’nın ağus­tos ve eylül ayı için sunduk­ları çekirdek stoklarının tü­kenme noktasına geldiği­ni belirten temsilciler, kalan ürünlerin ise neredeyse her gün fiyatı artırılarak pazara sunulduğunu aktardı. Tem­silciler, iç piyasa ile uluslara­rası fiyatlar arasındaki ma­kasın kapanmasıyla birlikte raflarda da yeni fiyat hareket­liliği beklendiğini dile getirdi.

Temsilciler, Türkiye’de bu yıl ayçiçeği üretiminde geçen seneki rekolte olan 1 milyon 250 bin ton civarında bir bek­lenti bulunduğunu açıkladı. Ancak ekim alanları artması­na rağmen kuraklık nedeniy­le yağ verimliliğinin düştüğü­ne dikkat çekildi. Temsilciler, Trakya’da verimlerin beklene­ni karşılamadığı, bölgede yak­laşık yüzde 20 kayıp öngörül­düğü belirtilirken, Çukuro­va’da hasadın çok kötü geçtiği ifade ettiler.

Temsilciler ayrıca, Resmi Gazete’de yayımlanan 2026 yılına yönelik 400 bin ton ham yağ ya da 1 milyon ton çekirdek ithalatı kontenjanı kararının iç piyasada dengeyi bozduğu­nu vurguladı.

Temsilciler, “Tarife daha hasat yapılmadan açıklandı. Şu an yağ ithalatında yüzde 36, çekirdek ithalatında yüzde 27 gümrük vergisi uygulanıyor.

Bu oranlar yılbaşında yağda yüzde 20’ye, çekirdekte ise sı­fırlanıyor.

Yağ fiyatlarının yüksel­mesinin bir nedeni de ileri­ki dönemdeki vergi avantajı­nı şimdiden kullanıp ona göre fiyatları artırmaları” değer­lendirmesinde bulundular.

Temsilciler, Türkiye’deki ihracatçıların uluslararası fuarlara ciddi yatırımlar yaptığını ve müşterileri kazanmak için büyük çaba sarf ettiklerini aktardı. İhracattaki artışın, bu yoğun mücadelenin bir sonucu olduğu ifade ediliyor. Temsilciler, uluslararası bitkisel yağ fiyatlarındaki dalgalanmaların da ayçiçek talebini etkilediğine dikkat çekti. Özellikle palm yağı ile ayçiçek yağı arasındaki fiyat makasının kapandığı dönemlerde ayçiçek yağına yönelimin arttığı vurgulandı. Şu anda palm yağının Türkiye’ye CİF fiyatı 1.200 dolar seviyesinde bulunuyor. Bu yılın ilk 6 ayında ithalat rakamlarına bakıldığında; ham ayçiçek yağı ithalatı yüzde 11,9 artış ile 754,8 bin tona yükseldi. Söz konusu ithalata 908,4 milyon dolar ödendi. Ayçiçeği çekirdeği ithalatı ise yüzde 424,2 artış ile 721,2 bin tona yükseldi ve karşılığında 466,1 milyon dolar ödendi. İhracat ise yüzde 25,2 artış gösterdi ve 425,8 bin tona karşılık 634 milyon dolar gelir elde edildi