AYM den Avukatlık Kanunu ndaki disiplin cezası hükümlerine iptal

Resmi Gazete'de yayımlanan karara göre, hakkında kınama cezası verilen avukatın açtığı davaya bakan Ankara 20. İdare Mahkemesi, 1136 sayılı Avukatlık Kanunu'nun 134 ve 135. maddelerinin Anayasa'ya aykırı olduğu gerekçesiyle Anayasa Mahkemesine başvurdu.

Mahkemenin iptal başvurusunda, kuralda disiplin uygulamalarıyla ilgili herhangi bir ilkenin belirlenmediği, hangi disiplin fiillerine ne tür cezaların uygulanacağının düzenlenmediği kaydedildi.

Maddedeki cezaların uygulanması konusunda idareye sınırsız takdir yetkisi tanındığına işaret edilen başvuruda, aynı fiil nedeniyle en hafif cezanın uygulanabileceği gibi en ağır cezanın da uygulanmasının mümkün olduğu, bu haliyle disiplin suçları ve cezaları konusunda kanuni güvencenin sağlanamadığı belirtildi.

Başvuruyu inceleyen Yüksek Mahkeme, ilgili maddeleri Anayasa'ya aykırı bularak iptal etti ve hükmün 9 ay sonra yürürlüğe girmesini kararlaştırdı.

Anayasa Mahkemesi kararında, kanunun 134. maddesinde "avukatlık onuruna, düzen ve gelenekleri ile meslek kurallarına uymayan eylem ve davranışlarda bulunanlarla mesleki çalışmada görevlerini yapmayan veya görevinin gerektirdiği dürüstlüğe uygun şekilde davranmayanlar" hakkında kanunda yazılı disiplin cezalarının uygulanacağının düzenlendiği aktarıldı.

Kanunun 135. maddesinde ise avukatlar hakkında uygulanacak disiplin cezalarının "uyarma", "kınama", "10 bin liradan 150 bin liraya kadar para cezası", "işten çıkarma" ve "meslekten çıkarma (avukatlık ortaklığı için baro avukatlık ortaklığı sicilinden silinme)" olduğunun hükme bağlandığı belirtildi.

Anayasa Mahkemesinin 6643 sayılı Türk Eczacıları Birliği Kanunu'nun eczacı odaları haysiyet divanına benzer yönde görev ve yetki veren 30. maddesi hakkında da 2021'de iptal kararı verdiği anımsatılan kararda, ilgili kısımda eczacılar hakkında uygulanabilecek disiplin cezaları sayılmakla birlikte, hangi disiplin cezasının uygulanacağına ilişkin bir düzenlemenin bulunmadığının tespit edildiği vurgulandı.

Yüksek Mahkemenin bu kararında, disiplin cezasının belirlenmesi konusunda haysiyet divanına sınırsız takdir yetkisi verildiği ve disiplin cezasını gerektiren eylemin gerçekleşmesi durumunda ilgili kısımda yer alan disiplin cezalarından istediğini uygulayabilme imkanının tanındığına işaret edildiği kaydedildi.

Türk Eczacıları Birliği Kanunu ile ilgili kararda, işlenen disiplinsizlik eylemi ile tayin edilen disiplin cezası arasında adil bir dengenin gözetilmesini temin edecek gerekli ve yeterli mekanizmaların kurulmadığı, keyfi yorum ve uygulamalara karşı hukuki güvencenin sağlanamadığı sonucuna varıldığı anımsatılarak, "İtiraz konusu kurallar bakımından da Anayasa Mahkemesinin anılan kararlarından ayrılmayı gerektirir bir durum bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle kurallar Anayasa'nın 2. maddesine aykırıdır, iptalleri gerekir." ifadeleri yer aldı.