Bakan Ersoy duyurdu! Geleceğe Miras projesi ile üç eşsiz eser gün yüzüne çıktı

Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, 2023’te Efes’te başlatılan ve kısa sürede 251 kazı alanına yayılan “Geleceğe Miras” projesinin Aspendos Antik Kenti’ndeki uygulamalarında ulaşılan son durumu kamuoyuyla paylaştı. Ersoy, konuşmasının başında Eskişehir'in Seyitgazi ilçesinde çıkan orman yangınına müdahale sırasında şehit olan vatandaşlara Allah’tan rahmet, ailelerine, çalışma arkadaşlarına sabır ve başsağlığı diledi.

"GELECEĞE MİRAS OLARAK BIRAKMAK ÜZERE BU HARİKA KENTİ HAZIRLAMAKTAYIZ"

Aspendos’un Roma mirasını gelecek kuşaklara taşıyacak kapsamlı kazı, restorasyon ve ışıklandırma çalışmalarına dikkat çeken Bakan Ersoy, “Aspendos’un üzerinden çağların örtüsünü kaldırmakta, geçmişi bugüne taşımakta ve koruyup muhafaza ederek geleceğe bir miras olarak bırakmak üzere bu harika kenti hazırlamaktayız” dedi.

"HAYATA DAHİL ETME VE GELECEĞE TAŞIMA VİZYONUNUN ADIDIR"

Konuşmasında projenin yalnızca bir arkeolojik kazı uygulaması olmadığının altını çizen Ersoy, “Geleceğe Miras; restorasyon ve konservasyondan gece müzeciliğine, karşılama merkezlerinden ziyaretçi yol ve güzergahlarına, teşhir ve tanzimden inşa ve ihya çalışmalarına uzanan bir tarihi ayağa kaldırma, hayata dahil etme ve geleceğe taşıma vizyonunun adıdır.” dedi.

"60 YILDA YAPILANLARA EŞ DEĞER İŞİ 4 YILDA YAPACAĞIMIZA DAİR ORTAYA KOYDUĞUMUZ BİR İDDİADIR"

Ersoy, Geleceğe Miras’ın Türk arkeolojisinde topyekûn bir millîleşme hareketi olduğunu belirterek, “Göbeklitepe’den Efes’e bu topraklarda iz bırakmış insan ve toplumların emanetlerini, ecdadımızdan kalan fikrî ve fiilî mirasla birlikte ve de Türk-İslam medeniyet anlayışını düstur edinerek bütünüyle sahiplenme bilincidir. İşi ve işleyişi bütünüyle kendi bilim insanlarımızın ehil ellerine teslim etme iradesi ve kararlılığıdır. Türk arkeolojisinde son 60 yılda yapılanlara eş değer işi 4 yılda yapacağımıza dair ortaya koyduğumuz bir iddiadır. Cumhuriyet tarihinde görülmemiş bir desteği sahaya ve kazı başkanlıklarımıza aktarma sürecidir.” ifadelerini kullandı.
Bakan Ersoy, Geleceğe Miras projesinin, dünyada bir benzeri hatta yakını dahi bulunmayan arkeolojik zenginliğimizi tüm yönleriyle ortaya çıkararak, öncelikle ülkemizin ve milletimizin, nihayetinde ise tüm insanlığın ortak faydasına sunmayı hedefleyen özgün bir vizyonun ürünü olduğunu belirtti.

"13 AYRI NOKTADA KAZI VE RESTORASYON ÇALIŞMALARI YAPMAKTAYIZ"

Arkeolojik Kazıları 12 Aya Yayma Projesi ve yabancı kazı başkanlıklarının sürece dâhil edilmesiyle bütüncül bir yapıya kavuşan bu çok yönlü uygulamanın, yalnızca bir kazı programı değil, aynı zamanda Türk arkeolojisinin altın çağını başlatan, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan liderliğinde Türkiye Yüzyılı hedefleri doğrultusunda kültür ve turizm alanında atılmış en güçlü ve kapsamlı adımlardan biri olduğunu ifade etti. Ersoy, bu kapsamda daha fazlası, daha iyisi, daha güzeli için kararlılıkla çalışmaya devam edeceklerini vurguladı. Bakan Ersoy, projeyle birlikte Aspendos’ta kazıların büyük bir ivme kazandığını belirterek şöyle konuştu:

"Mimarlık ve mühendislikte Roma medeniyetinin zirvesini bu eşsiz kentte görüp tecrübe edebiliyoruz. Böylesi bir kültür ve tarih mirası üzerinden projemizin kazanımlarını ve getirilerini göstermek uygun olacaktır. 2023’ten önceki son 10 yılda Aspendos’ta kazı çalışmaları 580 metrekare gibi sınırlı bir alanda yürütülüyordu. Geleceğe Miras’la birlikte 2024 yılında çalışmaların yapıldığı alan yaklaşık 6,5 kattan fazla büyümeyle 3800 metrekareye ulaşmıştır. 2025 yılı hedefimiz ise 13 bin 500 metrekarelik bir aktif çalışma sahasına ulaşmaktır. Aspendos dendiğinde, özellikle sanat etkinlikleri vesilesiyle antik tiyatro akıllarda canlanıyor. Ancak burası her bölgesinde tarih yatan büyük bir antik kent. Ve biz o tarihi mümkün olan bütün unsurlarıyla gün yüzüne çıkarmaya kararlıyız. Bu sebeple yine 2024 yılından başlayarak bugüne ulaşan süreçte 13 ayrı noktada kazı ve restorasyon çalışmaları yapmaktayız. Yukarı kentin kalbi olan Agora ile çevresindeki yapılar ve tiyatroya bağlanan ana yol hattını önceleyerek kapsamlı ve bir o kadar hassas şekilde yürütülen süreç elbette ciddi sonuçlar vermiştir. Söz konusu bölgede iki katlı dükkanlar ve Stoa Kompleksi’nde 15 adet dükkân, ayrıca mozaik zeminler titizlikle gün yüzüne çıkarılmıştır. Belediye başkanlığı ofisi ve heykel atölyesi gibi önemli yapılar da tespit edilmiştir"

3 ÖZEL ESER GÜN YÜZÜNE ÇIKTI

Bakan Ersoy, Aspendos’ta yürütülen kazı çalışmalarında ulaşılan arkeolojik buluntular arasında özellikle üç eserin dikkat çekici olduğunu belirterek eserleri anlattı:
"Söz konusu eserlerden ilki, devam eden Forum kazılarında ortaya çıkarılan 40 cm yüksekliğindeki muazzam imparator başıdır. MS 250 ila 300 yılları arasındaki döneme ait olduğunu düşündüğümüz bu eşsiz eserin, büyüklüğü göz önüne alındığında yaklaşık 2,5 metrelik dev boyutta bir heykelin parçası olduğunu düşünüyoruz. Uzman arkadaşlarımızın gerçekleştirdiği temizlik sonrası saç ve sakallarından yüz hatlarına kadar kendini gösteren eşsiz detaylar döneme dair ayrıntıları gözler önüne sermektedir. Forum kazılarında ortaya çıkarılan bir diğer eser de sakallı erkek büstüdür. Bu büst Erken Roma İmparatorluk Dönemi özelliklerini taşımaktadır. İlginç bir bilgi olarak ifade etmeliyim ki saçlarında, sağ omuzunda, sırtında ve başının arka kısmında göze çarpan tamamlanmamış yontu izlerinden yola çıkarak bu eserin ikinci kez işlendiğini söyleyebiliyoruz. Değerli arkadaşlarımızın incelemeleri, eserin ilk olarak Roma İmparatoru’nun yanındaki bir esiri tasvir eden erkek heykeli olduğunu, daha sonra bir büste dönüştürüldüğünü ortaya koymuştur. Ve üçüncü olarak, Yunan mitolojisinde Olympos’un baş tanrısı Zeus’un habercisi ve tanrıların en hızlısı olarak bilinen Hermes’i niteleyen eşsiz heykel Aspendos’un bize bir diğer armağanı olmuştur. Parçalı olarak tamamına yakın bölümü gün yüzüne çıkarılan bu istisnai buluntuyu sizinle daha önce paylaşmıştık. Ancak şimdi, uzmanlarımızın titiz restorasyon çalışmaları sayesinde bir araya getirdikleri eserin bütüncül halini sizlerle paylaşmanın memnuniyetini yaşıyoruz. Aspendos Hermes’i, pelerininden asasına, para kesesinden yanındaki koç figürüne bütün ayrıntılarıyla ve yazıtlı kaidesiyle birlikte yeniden ayağa kaldırılmıştır"

Ersoy, bu eserler vesilesiyle Kazı Başkanı Doç. Dr. Mustafa Bilgin başta olmak üzere tüm uzman ve çalışanlara teşekkür etti. Geleceğe Miras projesiyle yalnızca Aspendos’ta değil, ülke genelinde büyük başarılar elde edildiğini belirten Ersoy, 2024 yılında 6 binden fazla arkeolojik eserin envantere kazandırıldığını açıkladı.

Aspendos’taki çalışmaların yalnızca mevcut buluntularla sınırlı olmadığını vurgulayan Bakan Ersoy, mozaik ve renkli sıvalarla süslenmiş Roma villasında kazı ve onarım sürecinin devam ettiğini belirtti. Anıtsal Çeşme ve Su Kemerleri için hazırlanan restorasyon projelerinin ise onaylandığını ve uygulama aşamasına geçildiğini ifade etti. Bunun yanı sıra, Agora çevresindeki caddeler ile Forum, Bazilika’nın Güneydoğu Merdivenleri, Doğu Kapısı, Doğu Meydanı, Güney Teras Konutları, Fırın Yapısı ve Tiyatro Caddesi’nde de kazı ve restorasyon çalışmalarının eş zamanlı sürdüğünü aktaran Ersoy, bu alanlardaki çalışmaların 2025 yılı sonuna kadar tamamlanmasının ve restorasyonların hızlandırılmasının hedeflendiğini söyledi.

"GECE MÜZECİLİĞİNDE CİDDİ BİR MESAFE KAT ETTİĞİMİZİ GÖRMEKTEYİZ"

Konuşmasında “gece müzeciliği”ne ayrı bir parantez açan Ersoy, 2024 yılında bu uygulamadan 400 bin kişinin faydalandığını belirtti. Gece müzeciliğinin, 2024 itibariyle 27 müze ve ören yerinde yaygınlaştırıldığını ifade etti.
Ersoy, “Aspendos’ta da olduğu gibi antik kentlerimizde gerçekleştirdiğimiz özel ışıklandırma çalışmaları sayesinde gece müzeciliğinde ciddi bir mesafe kat ettiğimizi memnuniyetle görmekteyiz.” dedi.

Tarihi mirası modern dünyanın imkânlarıyla buluşturduklarını ifade eden Bakan Ersoy, antik kentlerin en etkin ve sağlıklı şekilde ziyaret edilebilmesini son derece önemsediklerini vurguladı. Ziyaretçilerle kurulan iletişimin ve etkileşimin en üst düzeye çıkarılmasıyla, bilgi ve bilinirliğin kalıcı hale getirilmesinin hedeflendiğini belirten Ersoy, bu kapsamda hem tanıtım, rehberlik ve bilgilendirme işlevlerini üstlenecek karşılama merkezlerinin inşasının sürdüğünü hem de ziyaretçi yolları, güzergâh belirlemeleri ve yönlendirme işaretleri gibi çevre düzenleme çalışmalarının eş zamanlı olarak yürütüldüğünü söyledi. Bu uygulamaların, hem ören yerlerinin korunmasına hem de ziyaretçilerin en iyi deneyimi yaşamasına katkı sağladığını dile getirdi.

"YAKALADIĞIMIZ SEVİYEYLE YETİNMEYECEĞİZ"

Ersoy, 2024 yılı itibariyle “Geleceğe Miras” projesinin 2 bini uzman olmak üzere toplamda 5 binden fazla kişiye istihdam sağladığını belirtti. Bu durumun hem gençlere yeni iş fırsatları sunduğunu hem de nitelikli iş gücünün artmasına katkı sağladığını ifade etti. Konuşmasının sonunda projenin durmadan gelişeceğinin altını çizen Ersoy, şöyle konuştu:

"Elbette geldiğimiz noktada durmayacak, yakaladığımız seviyeyle yetinmeyeceğiz. Bu toprakların kültür varlığını, aziz milletimizin ekonomik, sosyal ve kültürel hayatında katma değere dönüştürmek için bundan sonra da gece-gündüz demeden çalışmaya devam edeceğiz"

Bakan Ersoy, katkı sunan tüm bilim insanlarına, uzmanlara, saha çalışanlarına ve projeye destek veren paydaşlara teşekkür ederek konuşmasını tamamladı.
Bakan Ersoy, konuşmasının ardından beraberindeki heyetle birlikte Aspendos Antik Kenti’nde yürütülen kazı, restorasyon ve çevre düzenleme çalışmalarını yerinde inceledi.