Bakan Kurum: Artık atıklar doğaya değil DOA ya gidecek

Sıfır Atık kapsamında Türkiye genelinde çevre kirliliğinin önlenmesi ve geri dönüşümün teşvik edilmesi amacıyla Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na bağlı Türkiye Çevre Ajansı (TÜÇA) tarafından hayata geçirilen Depozito Yönetim Sistemi (DYS) başarıyla sürüyor.

2022 yılında pilot ilçe olarak Kızılcahamam'da başlatılan, 2024 Aralık ayı itibarıyla Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ve Türkiye Çevre Ajansı merkez binalarında kullanılan, 2025 Şubat ayından itibaren de pilot il Sakarya’da hayata geçirilen Depozito Yönetim Sistemi’nde yeni bir aşamaya geçildi.

"DOA 7 BÖLGEMİZE YAYILIYOR"

Sosyal medya hesabından paylaşım yapan Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum, “DOA 7 bölgemize yayılıyor. Depozito İade Makinelerimizin kurulumuna; Sakarya'nın ardından; Erzurum, Mersin, Gaziantep, Samsun, İzmir, Konya’da da başladık. Depozito Yönetim Sistemi ile artık atıklar doğaya değil DOA’ya gidecek” mesajını verdi.

Sistemin 7 bölgeye yayılması için 24 Haziran – 8 Temmuz 2025 tarihleri arasında kamu koordinasyon toplantıları gerçekleştirildi. Erzurum, Mersin, Gaziantep, Samsun, İzmir ve Konya’da düzenlenen toplantılarda Türkiye Çevre Ajansı Başkanı Prof. Dr. Ferhat Pirinççi, valiler, büyükşehir ve ilçe belediye başkanları, ticaret ve sanayi odaları yöneticileri ile bir araya geldi. Toplantılarda sisteme ilişkin tanıtım ve bilgilendirmeler yapıldı.

Koordinasyon toplantılarının düzenlendiği bu illerde Depozito İade Makineleri (DİM) kurulmaya başlandı. İlk etapta 7 ildeki marketler, AVM’ler, üniversite kampüsleri, metro istasyonları, tren istasyonları, kamu ve belediyeye ait bina ile yerleşkelerde kurulmaya başlanan makinelerin bir sonraki aşamada 81 ile yayılması hedefleniyor.

SAKARYA'DA 4 AYDA 3 MİLYON ADET AMBALAJ TOPLANDI

Sistemin pilot uygulamasının Şubat 2025’te başladığı Sakarya’da 4 ayda yaklaşık 200 ton cam, 20 ton PET, 2 ton alüminyum olmak üzere toplam 3 milyon adet ambalaj toplandı. Bu sayede 175 bin 139 litre su tasarrufu, 239 bin 51 kilovatsaat enerji tasarrufu ve 145 bin 983 kg karbondioksit emisyon azaltımı sağlandı.

DYS'nin Türkiye genelinde hayata geçmesiyle birlikte çevre kirliliğinin önlenmesi, denizlerdeki plastik atık miktarının azaltılması, yıllık 25 milyar atık şişenin toplanarak ekonomiye kazandırılması planlanıyor. Ayrıca, kayıt dışı üretimin engellenmesi ve sistemden yıllık yaklaşık 520 milyon euro kazanç sağlanması hedefleniyor. Atık toplama ve depolama maliyetlerinin azalması, düzenli depo sahalarının ekonomik ömrünün uzaması, enerji tasarrufu, sera gazı emisyonlarının azaltılması, tüketicilerin geri dönüşüm sistemine aktif katılımı ve çevre bilincinin artırılması da amaçlanıyor.

DOA MOBİL UYGULAMASI İLE KOLAY İADE

Tek kullanımlık cam, PET ve alüminyum içecek ambalajlarının geri dönüşüme kazandırılmasını hedefleyen sistem ile içecek ambalajları ‘depozito işareti’ ile etiketlendi. Tüketicilerin boş ambalajları kolayca iade edebilmeleri için DOA (Depozitosu Olan Ambalajlar) mobil uygulaması geliştirildi. Android ve iOS uygulama mağazalarında yerini alan bu uygulama, e-cüzdan sistemiyle entegre çalışıyor ve Emlak Katılım Bankası altyapısı üzerinden kullanıma sunuluyor.

Tüketiciler, boş ambalajlarını DİM'e mobil uygulama ile iade ederek depozito bedelini e-cüzdanlarına otomatik olarak yükleyebiliyor. Biriken paralar, QR ödeme özelliği olan POS cihazlarında harcanabileceği gibi, diğer bankacılık işlemlerinde de kullanılabilecek.