Bakan Yumaklı: 321 projeyi daha hayata geçireceğiz

Bakan Yumaklı, Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü'nde gerçekleştirilen Ulusal Su Kurulunun 4'üncü toplantısına katıldı.

Bakan Yumaklı, burada yaptığı konuşmada, iklim değişikliğinin tüm dünya için sorun haline geldiğine işaret ederek, kuraklık, su kıtlığı, taşkınlar, zirai don ve orman yangınları gibi olayların artık birer istisna değil, "yeni normal" olduğunu söyledi.

İklim değişikliğinin etkisiyle bu yıl orman yangını sayısında artış yaşandığına dikkati çeken Yumaklı, "yeşil vatan" kadar, "mavi vatan"ın da korunup geliştirilmesi için çalıştıklarını dile getirdi. Yumaklı, şu değerlendirmede bulundu:

"Cumhurbaşkanımızın da söylediği gibi, 'Suyumuzu korumakla vatanımızı korumak arasında mahiyet itibarıyla bir fark yoktur.' Suyu, toprağı, tarımı ve ormanı sadece birer sektör değil, geleceğimizi şekillendiren stratejik alanlar olarak görüyoruz. Sürdürülebilir su yönetimi, gıda güvenliği ve 'yeşil vatan' savunması artık milli güvenlik meselesi oldu."

Bu yıl yağışlar azaldı

Türkiye'nin konumu nedeniyle küresel ısınma ve iklim değişikliklerinden en çok etkilenen ülkeler arasında yer aldığını anımsatan Yumaklı, 2024'ün son 53 yılın en sıcak yılı olduğunu ve yağışların uzun yıllar ortalamasına göre yüzde 6,3 azaldığını bildirdi.

Yumaklı, 1 Ekim'de başlayıp 30 Eylül'de sona eren "su yılı" verilerine de dikkati çekti.

2025 su yılında yağışların geçen yılın yüzde 28 altında gerçekleştiğini vurgulayan Yumaklı, "Türkiye geneli 10 aylık su yılı yağışları, son 52 yılın en düşük seviyesine inmiştir. Bu dönemde Güneydoğu, Batı, iç kesimler ve Trakya bölgelerimizde kuraklıklar yaşanmaktadır. 2100 yılına kadar ülkemizde ortalama sıcaklıkların 4 ila 6 derece arasında artması beklenmektedir." diye konuştu.

"Su ve sulama yatırımlarına 147 milyar lira kaynak ayıracağız"

Yumaklı, ardışık kurak geçen gün sayılarının 4-15 gün artması, Türkiye'nin doğusu ve güneydoğusunda sıcak hava dalgası beklenen gün sayısının yılda 15 günden 200 günlere ulaşması, toplam kar örtüsünde azalmaların yaşanması ve sıcak hava dalgalarındaki hızlı artış gibi sebeplerden dolayı orman yangınları riskinin de artmasının beklendiğini ifade etti.

Söz konusu nedenlerle 2100'e kadar su kaynaklarının yaklaşık yüzde 25 azalabileceğinin tahmin edildiğini aktaran Yumaklı, şöyle devam etti:

"Son 23 yılda suyun akışına yön vermek adına 3,4 trilyon lira yatırım yaparak, 11 bine yakın su ve sulama eserini ülkemize kazandırdık. Bu yıl su ve sulama yatırımlarına 147 milyar lira kaynak ayırarak, 321 projeyi daha hayata geçireceğiz. Ayrıca, önümüzdeki 10 yıllara ışık tutacak 4. Tarım Orman Şurası’nda 11’i su ile ilgili olmak üzere, 86 karara imza attık."

Yumaklı, bu kapsamda, "Göl Eylem Planları" hazırlayarak uygulamaya alacaklarını dile getirerek, bunları Eğirdir Gölü'nde başlattıklarını hatırlattı.

Eğirdir Gölü'nün hacminin yüzde 55 gerilediğini, bu sorunu çözmek için buraya 5 yılda 21 milyar liralık yatırım yapacakları bilgisini veren Yumaklı, "Bunun ilk adımı olarak göle yıllık 42 milyon metreküp su takviyesi yapacak projenin ihalesini yaptık. Bu planları Akşehir, Eber, Bafa, Beyşehir, Burdur, İznik, Seyfe ve Sapanca göllerimiz için de sürdürüyoruz. Önümüzdeki dönemde bu göllerimiz için tek tek eylem planlarımızı açıklayacağız." ifadelerini kullandı.

"Yapay zeka destekli sulama otomasyonu kuruyoruz"

Yumaklı, turizmden sanayiye, kentselden tarımsala tüm su kullanıcıları için yol haritası belirdiklerine dikkati çekerek, içme suyu şebekelerindeki kayıp oranında 2004'te yüzde 60'lar olan seviyeyi, bugün yüzde 31,6 seviyesine indirdiklerini söyledi.

Buna rağmen bazı şehirlerde hala yüzde 60'lara varan su kayıpları olduğunu belirten Yumaklı, şöyle konuştu:

"Modern sulama sistemlerini yaygınlaştırıyor, yapay zeka destekli sulama otomasyonu ve elektronik su yönetim sistemlerini kuruyoruz. Kapalı sulama sistem oranını yüzde 38'den 2028'e kadar yüzde 45'e çıkarmayı hedefliyoruz. Bireysel sulama sistemlerine destek sağlıyoruz. Atık su ve atık yönetimi, yenilenebilir enerji ve döngüsel ekonomi tipi yatırımlara, azami yüzde 75'i geçmemek kaydıyla ek yüzde 10 kamu katkısı veriyoruz."

Yumaklı, iklim değişikliğinin su kaynakları üzerindeki olumsuz etkilerine uyum sağlayabilmek adına alternatif su kaynaklarına yöneldiklerini dile getirerek, bu amaçla atık suların arıtılarak, tarım başta olmak üzere, diğer sektörlerde kullanılmasının yapılan çalışmalarda ön plana çıktığını anlattı.

Bu amaçla yapılan çalışmalardan birisi olan Gediz Havzası'ndaki su kalitesini iyileştirmek amacıyla Turgutlu Organize Sanayi Bölgesi için atık su arıtma tesisi yatırımını önceliklendirdiklerini ve gelişmeleri yakından takip ettiklerini vurgulayan Yumaklı, şöyle devam etti:

"2025-2035 yıllarını kapsayan Ulusal Su Planı'mızı, kamu kurum ve kuruluşları, belediyeler, su ve kanalizasyon idareleri, sivil toplum kuruluşları, üniversitelerden gelen görüşler doğrultusunda tamamladık. Bu süreçte 192 kurum ve kuruluş görüşü alındı, 752 görüş değerlendirildi. Plan, önümüzdeki 10 yıla dönük hedef, strateji ve eylemlerimizi belirlemekte, su-gıda-enerji bağlantısından akıllı su yönetimine kadar geniş bir perspektifte değerlendirmeler içeriyor. Tedbir, ortak sorumluluklar, sosyoekonomik yaklaşım, sürdürülebilirlik, araştırma, teknoloji geliştirme ve inovasyon, kriz yönetimi yerine risk yönetimi ile halk sağlığı ve refahının sağlanması temel ilkelerine dayanan Ulusal Su Planı kapsamında, 8 hedef, 31 strateji ve 141 eylem belirlendi. Plan, Resmi Gazete'de yayımlanmasının ardından yürürlüğe girecek."

Kurul oy birliğiyle 6 karar aldı

Yumaklı, iklim krizine ilişkin son gelişmeleri, kentsel ve kırsalda kaynaktan musluğa içme suyu yönetimini, taşkın yönetimi ve su kaynaklarının kalite durumuna ilişkin örnekleri değerlendirdiklerini belirtti.

Ulusal Su Kurulunun oy birliğiyle 6 karar aldığını aktaran Yumaklı, bunlara ilişkin şu bilgiyi verdi:

"Sektörel ve bireysel eylemlerin tüm kurumlar tarafından işbirliği halinde uygulanması, iklim dostu şehirler oluşturulması için atık suyun geri kazanılarak yeniden kullanılması, su kayıplarının azaltılması, yağmur suyu hasadı ve gri su sistemi gibi uygulamaların yaygınlaştırılması ve vatandaşları bekleyen kuraklık riskine karşı farkındalığın artırılarak bireysel önlemlerin alınması sağlanacak."

Yumaklı, içme suyu güvenliği için yapılan izleme, denetim çalışmalarının entegrasyonu, işletme ve bakımda insan kaynakları yönetimi ile tüm illerde kırsalda içme suyu yönetiminin iyileştirilmesi amacıyla il su kurulları bünyesinde, teknik, hukuki ve idari açıdan mevcut durumun tespiti ile sorun ve çözüm önerilerine ilişkin raporun hazırlanarak Ulusal Su Kuruluna sunulacağını söyledi

Havzalardaki suyun kalite ve miktarına en üst seviyede fayda sağlayacak yatırımlara öncelik verileceğini vurgulayan Yumaklı, şunları kaydetti:

"Bu kapsamda, Kızılırmak Deltası ekosisteminin korunması için Çankırı, Çorum ve Yozgat illerine ait atık su arıtma tesisleri inşa edilerek geliştirilecek. Susurluk ve Yeşilırmak Havzaları Taşkın Yönetim Planları ile Ulusal Su Planı onaylanacak. Ayrıca, arıtılmış atık suların tarımda yeniden kullanılmasına ilişkin sorun ve çözüm önerileri değerlendirilerek, idari, teknik ve hukuki çözüm önerisi oluşturacak bir alt kurul teşkil edilecek."