Başvurular 4 kat arttı, sıcaklar ruh sağlığımızı bozdu

Türkiye, son günlerde mevsim normallerinin çok üzerinde seyreden sıcak hava dalgasıyla adeta kavruluyor. Geçtiğimiz gün İstanbul'da termometreler 43 dereceyi gösterirken, Ankara ve İzmir'de ise sıcaklık 40 dereceye kadar çıktı. Uzmanlar ise aşırı sıcakların uyku bozukluklarından anksiyeteye, öfke kontrol zorluklarından depresyona kadar birçok psikolojik sorunu tetiklediğine dikkat çekiyor. Sıcak hava dalgalarının psikiyatrik bozukluk riskini yaklaşık 4 kat artırdığını da belirten uzmanlar, toplum genelinde huzursuzluk, tahammülsüzlük ve içe kapanma eğilimlerinin yaz aylarında daha sık görüldüğünü vurguluyorlar.

RANDEVULAR ARTIYOR

Uzmanların uyarılarını destekleyen bilimsel veriler de oldukça çarpıcı. Dünya Sağlık Örgütü'nün hazırladığı raporlarda, 35 derece üzerindeki hava sıcaklıklarında anksiyete ve depresyon gibi ruhsal bozuklukların görülme sıklığının yaklaşık yüzde 20 oranında arttığını belirtiyor. Saygın tıp dergisi The Lancet Psychiatry’de yayımlanan bir çalışmada ise, sıcaklıkların mevsim normallerinin 5 derece üzerine çıktığı günlerde intihar oranlarının yüzde 2.1 yükseldiği vurgulanıyor. Türkiye Psikiyatri Derneği’nin 2023 yılındaki raporuna göre, sıcak hava dalgalarının yaşandığı 15 günlük dönemlerde psikiyatri polikliniklerine başvurularda yüzde 32 oranında artıyor. 

2024 yılı Haziran ayında İstanbul’da yaşanan aşırı sıcaklar sırasında yapılan ölçümlerde ise klima bulunmayan evlerde gece uykusu süresinin ortalama 2 saat kısaldığı ve REM uykusuna geçiş süresinde yüzde 38 oranında gecikme yaşandığı belirlendi. ÖFKENİN NEDENİ 

Haberglobal.com.tr'ye bilgi veren Uzman Klinik Psikolog Merve Öz, yaz sıcaklarının duygusal dengeyi bozduğunu belirtirken, şu uyarılarda bulundu: “Sıcak hava; kızgın, saldırgan ve hatta şiddet içeren davranışları artırabiliyor. Bu nedenle öfkenin farkına varmak ve onu sağlıklı şekilde yönetmek çok önemli. Öfkelendiğinizi hissettiğinizde derin nefes alın, birkaç dakikalık nefes egzersizleri yapın. Kendinizi mutlu ve güvende hissettiğiniz bir yeri hayal etmek, zihinsel olarak sizi sakinleştirebilir.”

DUYGUSAL DALGALANMA

Akıl hastalıkları bulunanların sıcak havalarda ölüm ve hastalık açısından ciddi bir risk altında olduğunu belirten Psikiyatri Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Elvan Çiftçi ise “Alzheimer, demans, psikoz, şizofreni ve gelişimsel yetersizlikleri bulunan hastalar, çevresel farkındalık, sıvı alımı, günlük aktivitelerin uygun şekilde planlanması veya uygun kıyafetlerin giyilmesi gibi uyum sağlayan davranışları başlatma becerisinden yoksun olabiliyor” diye konuştu.

Çiftçi, iklim değişikliğinin ruh sağlığı üzerindeki etkilerine ilişkin araştırmaların son birkaç yılda önemli ölçüde arttığının altını çizerken, "Isıya bağlı hastalık ile psikiyatrik bozuklukların gelişme riski arasındaki ilişkinin araştırıldığı bir çalışmada, psikiyatrik bozuklukların oluşma riskinin 4 kata yakın arttığı tespit edildi" diyor.

STRESE NEDEN OLUYOR

Yüksek sıcaklıkların, vücutta fizyolojik bir strese neden olabildiğini ifade eden Uzman Klinik Psikolog Uluğ Çağrı Beyaz ise, “Bu durum, kortizol gibi stres hormonlarının seviyelerini artırarak gerginlik ve öfke duygusunu tetikleyebilir. Yüksek sıcaklıklar, vücutta fizyolojik bir strese neden olabilir. Bu durum, kortizol gibi stres hormonlarının seviyelerini artırarak gerginlik ve öfke duygusunu tetikler. Ayrıca, sıcak havalarda terleme ve su kaybı rahatsızlık hissine yol açarak bireylerin sabırsız ve huzursuz hissetmelerine neden olabilir. Termal konforun bozulması, yani vücut ısısını dengede tutmada yaşanan zorluk, zihinsel ve duygusal stresi artırır” ifadelerini kullandı.

Beyaz, “Yüksek sıcaklıklar bireylerin duygusal dalgalanmalarını etkileyebilir. Araştırmalar, bu durumun fizyolojik strese yol açtığını ve bunun sonucunda anksiyete, depresif belirtiler ve saldırganlık gibi duygusal durumların arttığını göstermektedir” dedi. UYKU SÜRESİ KISALIYOR

Öte yandan İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa Halk Sağlığı Anabilim Dalı tarafından yürütülen çalışmada ise, sıcak havaların uyku kalitesi üzerinde doğrudan etkili olduğu vurgulandı. Çalışmada, uyku kalitesi bozulan bireylerin yüzde 48’inde öfke kontrol sorunları yaşandığı, yüzde 36’sında ise günlük işlevsellikte düşüş gözlemlendiği belirtiliyor. 

[email protected]

Kaynak: Web Özel