SonTurkHaber.com
close
up
Menu

SON DAKİKA… 50 bin dolara vatandaşlık satmışlardı! BABATAK operasyonunun şifreleri ortaya çıktı:42 kilogram altın ve 50 milyon liralık döviz...

SON DAKİKA: GÜLLÜ HAYATINI KAYBETTİ! Güllü kimdir, kaç yaşındaydı, gerçek adı ne? Şarkıcı Güllü neden öldü?

Özel den Erdoğan a ABD mesajı: Oralarda duydukları övgüyle verdikleri tavizleri birbirine denkleştiriyorlar

Özel okul tercih mi zorunluluk mu?

Özgür Özel, Elazığ da İBB nin yaptırdığı okulun açılışına katıldı Elazığ Haberleri

Altyapı çalışmaları sırasında çarşı inşaatında göçük: Bir işçi yaralı Malatya Haberleri

NATO duyurdu: Rus İHA larını vururuz!

Bolvadin de sessiz ağaç kesimi: Vatandaşlar tepkili

Büyü bozuyoruz dediler 34 milyon lira dolandırıcılık yaptılar

Dire Straits Legacy konser, Don Kişot tiyatro sahnesinde! İşte haftanın kültür sanat ajandası

İmamoğlu Afyon a Atatürk ün sözleriyle çağırdı

Meteoroloji den İstanbul dahil 10 il için sarı kodlu uyarı! Kuvvetli sağanak ve rüzgar geliyor

Özgür Özel neden iktidar olmak istediklerini anlattı! Anlattıklarını duyan bir derin ah çekti

Son dakika Sosyal medya fenomeni Kıvanç Beril Talu çiftine tahliye! 195 er yıla kadar hapis isteniyordu

Alman devinde kriz! Binlerce çalışan işten çıkarılacak

“Muhafazakar ara tatil” Sözcü Gazetesi

Yılın düğününe sayılı saatler kaldı… Konuklardan sürpriz şova kadar her şey belli ama törenin yerini bir tek gelinle damat biliyor!

Çalışma Bakanı Işıkhan CHP li belediyeleri uyardı: Gölge etmeyin, SGK borcunuzu ödeyin Türkiye Ekonomisi Haberleri

Xiaomi 17 ve 17 Pro resmen tanıtıldı: Xiaomi 17 Pro teknik özellikleri neler, fiyatı ne kadar? Mobil Haberleri

Sadettin Saran dan Saran Holding ve Tuttur kararı Sözcü Gazetesi

Bazı depremler neden daha fazla hasara neden olur?

Bazı depremler neden daha fazla hasara neden olur?

Haberturk sayfasından alınan verilere dayanarak, SonTurkHaber.com duyuru yapıyor.

AFAD'ın deprem bölgeleri haritasına göre Türkiye'nin coğrafi olarak yüzde 92'si deprem bölgeleri içinde yer alırken nüfusun yüzde 95'i de deprem tehlikesi altında yaşıyor.

Ancak aynı büyüklükteki depremler bazı bölgelerde büyük hasara neden olurken diğer yerlerde yıkım gözlenmeyebiliyor.

Uzmanlar bunda farklı faktörlerin etkili olduğunu söylüyor.

BBC Türkçe'nin sorularını yanıtlayan Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi Deprem Teknolojileri Enstitüsü'nden Dr. Yasemin Korkusuz Öztürk depremin oluşturduğu hasarı meydana getiren ana nedenleri şöyle sıralıyor:

Depremin büyüklüğü Yerleşim yerinin merkez üssüne olan uzaklığı Depremin derinliği Depremin gerçekleşme süresi Açığa çıkardığı enerji Bulunulan bölgedeki zemin koşulları Mühendislik yapılarının dayanım limitleri Depremin meydana gelme hızı

Depremlerin büyüklükleri arttıkça, merkez üssüne yaklaştıkça, süresi uzadıkça ve derinliği azaldıkça yıkıcı etkilerinin artması bekleniyor.

Dr. Korkusuz Öztürk, normal şartlarda 6 büyüklüğün altındaki depremlerde hasarın; 7 büyüklüğün altındaki depremlerde de yıkımın beklenmediğini belirtiyor.

Bu bağlamda yıkım tehlikesinin bölgedeki yapı stoğu ile ilişkili olduğunu söylüyor.

"Yapıların dirençli olmadığı yerlerde büyüklüğü 5'in üzerinde olan bir depremde bile hasar görülebilirken, Japonya gibi yapıların oldukça dirençli olduğu yerlerde 9 büyüklüğünde bir depremde bile yıkım olmayabilir" diye ekliyor.

Deprem ivmesi nedir, önemli mi?

Depremlerin yıkıcılığıyla ilişkilendirilen bir diğer olgu da deprem ivmesi.

Fizikte ivme hızın zamana göre değişim oranını ifade ediyor.

BBC Türkçe'ye konuşan Bilim Akademisi Üyesi Jeoloji Mühendisi Prof. Dr. Okan Tüysüz, ivmenin yarattığı etkiyi, "Mesela bir araca bindiniz ve gaza çok hızlı bastınız. Araç kuvvetliyse bu hızlanma sizi koltuğa doğru güçlü bir şekilde iter. Aynı durumu deprem için de tanımlamak mümkün" diye anlatıyor.

Prof. Dr. Tüysüz, deprem ivmesini, depremin yapılara uyguladığı kuvvet olarak tanımlıyor.

Deprem ivmesinin büyüklüğü, g ile kısaltılan yer çekimi kuvvetinin kaç katına denk geldiğini gösterecek şekilde ifade ediliyor.

Bu kuvvet ivme ölçerlerle takip ediliyor.

AFAD'ın Türkiye İvme Veritabanı ve Analiz Sistemi (TADAS) ağında bulunan istasyondaki ivme ölçerler ülke genelinde depremleri izliyor.

Dr. Korkusuz Öztürk, ivmenin depremin hızı ve süresi gibi yıkıcılığını belirleyen ana faktörlere bağlı hesaplandığını vurguluyor.

"İvme, binaların kütlelerini etkileyerek deprem kuvvetlerini oluşturur. Yüksek katlı ve ağır binalar yüksek ivmelerden daha çok etkilenir" diye ekliyor.

İki bilim insanının verdiği bilgiye göre, ivme değeri 0.2 g'den büyük olduğunda öncelikle depreme dayanıksız yapılar olmak üzere hasar gözlenmeye başlıyor.

İvme değeri 0.3-0.4 g olduğunda normal binalarda orta hasar, kötü binalarda ağır hasara neden oluyor.

İvme değeri 0.4 g den büyük olduğunda yıkım görülme ihtimalinin yüksek olduğunu belirtiyor.

Dr. Korkusuz Öztürk, 1999 İzmit depreminde ortalama ivme değeri 0.4 g iken 2023 Kahramanmaraş depreminde 0.5 üstü ve hatta Hatay'da 1 g'nin üzerinde ivme değerleri ölçüldüğünü belirtiyor.

Zemin koşulları nasıl etkili?

Uzmanlar depremlerin hasar seviyesinde zemin yapısının da öneminin altını çiziyor.

Prof. Dr. Okan Tüysüz, "deprem dalgalarının ana odaktan çıkıp binaya ulaşana kadar geçirdiği değişimlerin çok önemli" olduğunu söylüyor.

Buna göre, bazı durumlarda dalgalar ana odağın uzağındaki genellikle kayalık bir noktaya ulaşıncaya kadar sönümlenebiliyor.

Gevşek zeminlerdeyse binaya uygulanan kuvvet artabiliyor. Bu da depremin yıkıcılık etkisini artırabiliyor.

Prof. Dr. Tüysüz, gevşek zeminlere, alüvyon zeminler, ovalar, bataklıklar, dolgu yapılmış sahiller gibi alanları örnek veriyor.

"Zeminin kaya olmadığı ve içinin su dolu olduğu durumlarda, deprem dalgaları yavaşlıyor, genliği büyüyor ve olduğundan daha büyütülerek binaya iletiliyor. Bina hem daha uzun süre deprem dalgasına maruz kalıyor, hem de genliği büyüdükçe sarsıntı oranı artmış oluyor" diyor.

Getty Images

İstanbul'da birçok ilçede farklı zemin yapısı ve yapı stoğunun katkısıyla depremin etkisinin farklı olması bekleniyor.

Genlik bu bağlamda, deprem dalgalarının hareketinin en yüksek ve en düşük noktaları arasındaki farkı tarif ediyor.

Prof. Dr. Tüysüz bazı durumlarda zeminin sıvı gibi davranabildiğini söylüyor.

Bilim insanına göre, bu durumda zeminin içindeki su dışarı doğru fışkırıyor ve çamur haline geliyor. Bunun sonucunda zeminin taşıma gücü kayboluyor.

6,5 ila 7 üzerindeki bir depremde bina sarsılmasa bile zeminin içine batıyor ya da yan yatıyor.

İçinde ince taneli kumların fazla olduğu zeminlerde, dolgu kıyılarda, alüvyon zeminlerde yani genellikle ovalar, dere yatakları ve düzlük alanlarda meydana geliyor.

Bilim Akademisi Üyesi Profesör, 6 Şubat Maraş, 17 Ağustos Gölcük ve 1998 Adana-Ceyhan depremleri dahil birçok depremde bu etkinin gözlemlendiğini söylüyor.

'En temel faktör insan'

Uzmanlar tüm bu faktörler göz önüne alınarak inşa edilen yapılarla depremlerde yıkımın önlenebileceği görüşünde birleşiyor.

Prof. Dr. Tüysüz, "Bugün Türkiye'de ya da dünyanın herhangi bir yerinde, zamanını söyleyemesek de, ne büyüklükte deprem olacağını aşağı yukarı biliyoruz. Mesela Marmara'da 7,2 büyüklüğünde bir deprem bekliyoruz. Depremin yaratabileceği ivmeyi, etkiyi biliyoruz. Bütün bunlar ışığında bir binanın bu olası depremde nasıl sarsılacağını da öngörebiliyoruz" diyor.

Jeoloji Mühendisi profesöre göre bu durumda yıkıcılığı belirleyen temel faktör "bile bile depreme dayanıksız yapı inşa etmekten geçiyor."

"Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği her büyük depremden sonra yenileniyor. Ama yönetmeliğin koşullarına uygun yapılaşma yapmıyoruz. Demirini az koyuyoruz, betonunu az koyuyoruz. Temel sistemini farklı yapıyoruz, inşa ederken hatalar yapıyoruz ve sonuçta yıkılıyor" diyor ve ekliyor:

"Sonuçta hatalı ya da kusurlu olan deprem değil o koşullara uygun yapıyı yapmayan insan."

Daha fazla bilgi ve son haberler için SonTurkHaber.com'ı takip edin.
seeGörüntülenme:68
embedKaynak:https://www.haberturk.com
archiveBu haber kaynaktan arşivlenmiştir 17 Ağustos 2025 14:48 kaynağından arşivlendi
0 Yorum
Giriş yapın, yorum yapmak için...
Yayına ilk cevap veren siz olun...
topEn çok okunanlar
Şu anda en çok tartışılan olaylar

SON DAKİKA… 50 bin dolara vatandaşlık satmışlardı! BABATAK operasyonunun şifreleri ortaya çıktı:42 kilogram altın ve 50 milyon liralık döviz...

26 Eylül 2025 10:37see290

SON DAKİKA: GÜLLÜ HAYATINI KAYBETTİ! Güllü kimdir, kaç yaşındaydı, gerçek adı ne? Şarkıcı Güllü neden öldü?

26 Eylül 2025 08:41see160

Özel den Erdoğan a ABD mesajı: Oralarda duydukları övgüyle verdikleri tavizleri birbirine denkleştiriyorlar

26 Eylül 2025 21:54see154

Özel okul tercih mi zorunluluk mu?

26 Eylül 2025 05:05see152

Özgür Özel, Elazığ da İBB nin yaptırdığı okulun açılışına katıldı Elazığ Haberleri

25 Eylül 2025 18:41see149

Altyapı çalışmaları sırasında çarşı inşaatında göçük: Bir işçi yaralı Malatya Haberleri

25 Eylül 2025 18:33see148

NATO duyurdu: Rus İHA larını vururuz!

25 Eylül 2025 20:29see146

Bolvadin de sessiz ağaç kesimi: Vatandaşlar tepkili

26 Eylül 2025 03:34see142

Büyü bozuyoruz dediler 34 milyon lira dolandırıcılık yaptılar

25 Eylül 2025 20:56see125

Dire Straits Legacy konser, Don Kişot tiyatro sahnesinde! İşte haftanın kültür sanat ajandası

26 Eylül 2025 10:40see121

İmamoğlu Afyon a Atatürk ün sözleriyle çağırdı

26 Eylül 2025 21:16see116

Meteoroloji den İstanbul dahil 10 il için sarı kodlu uyarı! Kuvvetli sağanak ve rüzgar geliyor

26 Eylül 2025 06:18see116

Özgür Özel neden iktidar olmak istediklerini anlattı! Anlattıklarını duyan bir derin ah çekti

25 Eylül 2025 16:48see116

Son dakika Sosyal medya fenomeni Kıvanç Beril Talu çiftine tahliye! 195 er yıla kadar hapis isteniyordu

25 Eylül 2025 17:29see115

Alman devinde kriz! Binlerce çalışan işten çıkarılacak

25 Eylül 2025 18:25see114

“Muhafazakar ara tatil” Sözcü Gazetesi

26 Eylül 2025 05:02see114

Yılın düğününe sayılı saatler kaldı… Konuklardan sürpriz şova kadar her şey belli ama törenin yerini bir tek gelinle damat biliyor!

26 Eylül 2025 07:30see113

Çalışma Bakanı Işıkhan CHP li belediyeleri uyardı: Gölge etmeyin, SGK borcunuzu ödeyin Türkiye Ekonomisi Haberleri

25 Eylül 2025 21:37see113

Xiaomi 17 ve 17 Pro resmen tanıtıldı: Xiaomi 17 Pro teknik özellikleri neler, fiyatı ne kadar? Mobil Haberleri

25 Eylül 2025 20:52see112

Sadettin Saran dan Saran Holding ve Tuttur kararı Sözcü Gazetesi

25 Eylül 2025 19:19see112
newsSon haberler
Günün en taze ve güncel olayları