Besin alerjisi mi, gıda intoleransı mı? Hangisi olduğunu nasıl anlarız?

Gıda intoleransı ve alerjisi sık karıştırılan iki farklı sağlık sorunudur. Belirtileri, nedenleri ve tedavi yöntemleri hakkında tüm detaylar haberimizde...

Karnınızdaki şişkinliğin nedenleri bunlar olabilir

Hangi yiyeceklerin sindirimi ve hazmı daha kolay?

GIDA İNTOLERANSI NEDİR?

Gıda intoleransı, birçok kişinin bilmediği ve çoğu zaman teşhis edilemeyen bir sağlık problemidir. Vücudun bazı yiyeceklerde bulunan bileşenlere karşı gösterdiği tepki sonucu ortaya çıkar. Gıda intoleransında yaşanan belirtiler, alerjik reaksiyonlara benzer olsa da genellikle daha hafif ve yavaş gelişir.

GIDA İNTOLERANSINA NEDEN OLAN FAKTÖRLER NELERDİR?

Gıda intoleransı, vücudun belirli yiyecekleri sindirememesi nedeniyle oluşur. Bu durumun ortaya çıkmasında genetik faktörler, bağırsak sorunları, enfeksiyonlar ve stres gibi etkenler rol oynar. Ayrıca, intoleransa sebep olan yiyeceğin miktarı da önemlidir; küçük dozlarda sorun yaratmayabilirken fazla tüketildiğinde rahatsızlık verebilir.

GIDA İNTOLERANSININ BELİRTİLERİ NELERDİR?

Gıda intoleransı belirtileri kişiden kişiye değişmekle birlikte genellikle şunları içerir:

- Mide ağrısı, kasılmaları ve yanma hissi

- Bulantı ve kusma

- Mide ve bağırsaklarda gaz, kramp ve şişkinlik

- Baş ağrısı, sinirlilik, halsizlik, yorgunluk

- İshal

GIDA ALERJİSİNİN BELİRTİLERİ NELERDİR?

Gıda alerjisinde ise ilk tüketimde genellikle belirti görülmez, reaksiyon ikinci tüketimde ortaya çıkar ve belirtiler daha şiddetli olabilir:

- Mide ağrısı, bulantı, kusma

- Deride kaşıntı, döküntü, kurdeşen

- Dil, boğaz veya gözlerde şişme

- Göğüs ağrısı, nefes darlığı, ani fenalık hissi

- Tansiyon düşüklüğü, baş dönmesi

- Bayılma ve anafilaktik şok

GIDA İNTOLERANSI TANISI NASIL KONUR?

Gıda intoleransını anlamak için eliminasyon diyeti veya intolerans testleri yapılabilir. Eliminasyon diyetinde şüphelenilen gıdalar doktor veya diyetisyen kontrolünde diyetten çıkarılır, sonra tek tek tekrar beslenmeye eklenir ve belirtiler gözlemlenir. Testlerde ise çeşitli maddelere karşı vücudun duyarlılığı ölçülür.

GIDA ALERJİSİ TANISI NASIL KONUR?

Gıda alerjisinde vücudun ürettiği IgE antikor seviyeleri ölçülür. Kan ve deri testleri ile besinlere karşı alerjik reaksiyon değerlendirilir. Bu testlerin sonuçları uzman hekimler tarafından dikkatle yorumlanmalıdır.

BESİN ALERJİSİ İLE GIDA İNTOLERANSI ARASINDAKİ FARK NEDİR?

Besin alerjisi, bağışıklık sisteminin zararsız yiyecek proteinlerine karşı aşırı tepki vermesidir. Reaksiyonlar hızlı ve şiddetli olup hayati tehlike yaratabilir. Gıda intoleransı ise sindirim sisteminin bazı besin bileşenlerini işleyememesidir. Semptomlar genellikle daha hafif ve yavaş gelişir, mide rahatsızlığı, gaz ve ishal gibi sorunlara yol açar.

GIDA İNTOLERANSINA SEBEP OLAN YİYECEKLER HANGİLERİDİR?

En yaygın intoleranslar laktoz, glüten, soya, fındık, deniz ürünleri ve bazı sebzelere karşıdır. Laktoz intoleransı süt ürünlerinde bulunan laktozun sindirilememesiyle ortaya çıkar. Glüten intoleransı ise buğday, arpa ve çavdar gibi tahıllardaki proteine karşı gelişir. Soya, fındık ve deniz ürünleri intoleransı da sık görülen diğer türlerdendir.

BESİN ALERJİSİNDE TANILAMA NASIL YAPILIR?

Besin alerjisinde tanı süreci özen ve deneyim gerektirir. Hastaların besin günlüğü tutması tanı koymayı kolaylaştırır. Deri prick testleri, serumda IgE ölçümü ve besin provokasyon testleri yapılır. Bu testler hastanın durumuna göre dikkatle uygulanmalı, anafilaksi riskine karşı önlemler alınmalıdır.

BESİN ALERJİSİNDE TEDAVİ YÖNTEMLERİ NELERDİR?

Besin alerjilerinde kesin bir tedavi olmamakla birlikte, alerjen gıdaların tamamen diyetten çıkarılması esastır. Çok az miktarda bile alerjen tüketimi ciddi reaksiyonlara neden olabilir. Diyette yapılan değişiklikler beslenme dengesini bozmamalıdır; bu nedenle diyetisyen kontrolü önemlidir.

Görsel Kaynak: istockphoto/shutterstock