Kuru meyve mi, taze meyve mi? Hangisi tercih edilmeli?

Kilo kontrolünden kan şekeri düzenine kadar, meyve seçiminiz düşündüğünüzden daha önemli. Enerji yoğunluğu, vitamin kaybı ve şeker içeriği… İşte tüm yönleriyle meyve seçiminin şifreleri!

Meyveler, ister taze ister kurutulmuş olsun, genel sağlığı destekleyen vitamin, mineral ve lif açısından oldukça zengindir. Ancak meyvenin kurutulması, hem besin hem de kalori açısından yoğunlaşma anlamına gelir. Bu süreçte bazı hassas besin öğeleri, özellikle C vitamini gibi ısıyla kolayca yok olanlar, kısmen kaybedilebilir. Kurutulmuş meyveler ile taze meyveler arasındaki temel farklar, kalori, su içeriği ve enerji yoğunluğu gibi faktörlerde ortaya çıkar.

İşte yaz meyveleri kullanılarak yapılan pratik tarifler

Temmuz ayının sebze ve meyveleri

ENERJİ YOĞUNLUĞU VE KALORİ FARKLILIKLARI

Taze meyveler, düşük enerji yoğunluğuna sahiptir. Örneğin bir adet taze erik yaklaşık 8 kalori içerirken, aynı meyvenin kurutulmuş hali yani bir kuru erik yaklaşık 23 kaloriye sahiptir. Taze meyveler, hacim olarak daha fazla yer kapladıkları için daha tok hissettirirler. Kurutulmuş meyveler ise az miktarda tüketilse bile daha yüksek enerji sağlar. Bu, onları besleyici ancak kolayca fazla tüketilebilecek bir seçenek haline getirir.

BESİN İÇERİĞİ KARŞILAŞTIRMASI

Parça başına karşılaştırıldığında, taze ve kurutulmuş meyveler arasında vitamin, mineral ve lif açısından büyük farklar olmayabilir. Ancak aynı ölçü birimi kullanıldığında, örneğin bir fincan taze üzüm ile bir fincan kuru üzüm kurutulmuş meyveler daha yoğun besin içerir. Bu yoğunluk, suyun uzaklaştırılmasıyla elde edilir.

- Bir fincan kuru üzüm: 430 kalori

- Bir fincan taze üzüm: 60 kalori

- Bir fincan kuru kayısı: 380 kalori

- Bir fincan taze kayısı: 75 kalori

Kurutulmuş meyveler; potasyum, demir, bakır ve lif gibi besin maddelerinde daha zenginken, C vitamini gibi ısıya duyarlı besinler açısından daha fakirdir.

KURU MEYVENİN SAĞLIK ÜZERİNDEKİ OLUMLU ETKİLERİ 1. YÜKSEK ANTİOKSİDAN İÇERİĞİ

Kuru meyveler, taze meyvelere kıyasla ons başına daha fazla antioksidan (polifenoller, flavonoidler, karotenoidler, fitoöstrojenler) içerir. Bu bileşikler, hücre hasarını azaltmaya yardımcı olur.

2. GENEL BESLENME KALİTESİNİ ARTIRIR

Düzenli olarak kuru meyve tüketen bireylerin genel olarak daha dengeli beslendiği, daha fazla meyve, sebze, tam tahıl ve bitkisel kaynaklar tükettiği gözlemlenmiştir.

3. SAĞLIK RİSKLERİNİ AZALTABİLİR

Araştırmalar, kuru meyve tüketiminin daha düşük vücut kitle indeksi (VKİ), bel çevresi ve sistolik kan basıncı ile ilişkilendirildiğini göstermektedir.

4. DİYABET RİSKİNİ AZALTABİLİR

İçerdikleri magnezyum, kalsiyum ve potasyum gibi mineraller, tip 2 diyabet riskini azaltabilir ve kan şekeri dengesini destekleyebilir.

5. KAN ŞEKERİ KONTROLÜNE KATKIDA BULUNUR

Kurutulmuş meyvelerdeki çözünebilir lif, sindirimi yavaşlatarak glikozun kana geçiş hızını azaltır ve ani kan şekeri yükselmelerini önlemeye yardımcı olur.

6. UZUN RAF ÖMRÜ VE PRATİK KULLANIM

Nem içeriğinin düşük olması, kurutulmuş meyvelerin daha uzun süre dayanmasını sağlar. Taşınabilir, hafif ve pratik atıştırmalıklar olarak öne çıkarlar.

TAZE MEYVENİN SAĞLIK ÜZERİNDEKİ AVANTAJLARI 1. DOĞAL VE İŞLENMEMİŞ BESİN KAYNAĞI

Taze meyveler, hiçbir işlemden geçmeden doğal hallerinde tüketilir. Bu sayede enzimlerini ve hassas vitaminlerini, özellikle C vitamini gibi ısıya duyarlı olanları, tam olarak korurlar.

2. YÜKSEK SU İÇERİĞİ İLE NEMLENDİRİR

Yüzde 80-90 oranında su içerirler. Bu özellikleri sayesinde vücudu nemlendirir, tokluk hissi yaratır ve sindirimi yavaşlatarak kan şekerini daha dengeli yükseltir.

3. DAHA DÜŞÜK KALORİ VE ŞEKER

Taze meyveler, kalori ve doğal şeker açısından kurutulmuş versiyonlarına göre daha düşüktür. Bu sayede daha büyük porsiyonlar tüketilebilir.

4. KATKI MADDESİ İÇERMEZ

Taze meyvelerde genellikle ilave şeker, koruyucu veya katkı maddeleri bulunmaz. Kurutulmuş meyvelerde ise bazı markalar bu tür katkılar içerebilir.

5. TOKLUK HİSSİ VERİR

Yüksek su ve lif içeriği sayesinde mideyi daha çok doldurur, bu da doygunluk hissini artırır ve aşırı yeme riskini azaltır.

KİMLER KURU MEYVE TÜKETİRKEN DİKKATLİ OLMALI?

- Diyabet hastaları: Kurutulmuş meyveler doğal şeker açısından yoğun olduğu için kan şekerini hızlıca yükseltebilir. Ancak hurma, kuru erik ve kayısı gibi daha düşük glisemik indekse sahip seçenekler tercih edilebilir.

- Kilo kontrolü yapan bireyler: Kurutulmuş meyveler küçük hacimlerine rağmen kalori açısından yoğundur. Bu nedenle porsiyon kontrolü büyük önem taşır.

- Sülfit hassasiyeti olanlar: Bazı kurutulmuş meyveler sülfit ile işlenir. Bu katkı maddesi bazı hassas kişilerde alerjik tepkilere neden olabilir. Etiket kontrolü yapılmalı, organik ya da sülfit içermeyen çeşitler tercih edilmelidir.

HANGİSİ DAHA SAĞLIKLI?

Taze ve kurutulmuş meyveler, her ikisi de sağlıklı bir beslenme düzeninin parçası olabilir. Taze meyveler daha düşük kalori ve şeker içerirken, kurutulmuş meyveler daha yoğun besin ve antioksidan sunar. Dikkat edilmesi gereken porsiyon kontrolü ve çeşitliliktir. Günlük diyette her iki formdan da faydalanmak, farklı besin öğelerinden maksimum yarar sağlamaya yardımcı olur.

Görsel Kaynak: istockphoto/shutterstock