BİLGİ Mimarlık’ın yürütücülüğünde tasarlanan üç eser Venedik Bienali’nde

İstanbul Bilgi Üniversitesi Mimarlık Bölümü öğretim üyeleri Doç. Dr. Fulya Akipek ve Prof. Dr. Tuğrul Yazar’ın koordinatörlüğünü üstlendiği üç eser, dünyanın en prestijli mimarlık etkinliklerinden biri olan Venedik Bienali 19. Uluslararası Mimarlık Sergisi Türkiye Pavyonu’nda sergileniyor.

İstanbul Kültür Sanat Vakfı (İKSV) koordinasyonunda, küratörlüğünü Ceren Erdem ve Bilge Kalfa’nın üstlendiği “Yerebasan” başlıklı sergi kapsamında yer alan çalışmalar; toprak yapı malzemeleri, dijital tasarım teknolojileri ve sıkıştırılmış toprak yapım yöntemlerini bir araya getirerek sürdürülebilir mimarlık yaklaşımına dikkat çekiyor. Bienalde sergilenen üç eserin Fibrobeton tarafından yeniden üretilen prototipleri, 23 Kasım 2025’e kadar ziyarete açık olacak.

Sergide yer alan ilk proje Komün-Aksiyon Duvarlar / Common-Action Walls (CAW), 2017 yılında Uluslararası Antalya Mimarlık Bienali (IABA) için geliştirdi.

Prof. Dr. Tuğrul Yazar ve Doç. Dr. Fulya Akipek’in yürütücülüğünde hayata geçirilen projeye; Dilek Yürük, Gizem Akgün, Işıl Çokuğraş, Özgül Öztürk Aksu ve Serkan Uysal gibi pek çok araştırmacı ve akademisyen katkı sağladı. Projeye; Çağatay Bilsel, Uğur Turgut ve Sinem Serap Duran ile Antalya Mimarlar Odası, Rainbird ve Fibrobeton da destek verdi.

Bienalde öne çıkan bir diğer eser ise, BİLGİ’nin Öncelikli Alanlar Araştırma Projeleri Destek Programı (BİLGİ RDI) desteğiyle yürütülen ve Gözlem Evi olarak tasarlanan BIRE-PAN Araştırma Projesi. 2023 yılında tamamlanan projeye, BİLGİ Mimarlık, İnşaat Mühendisliği ve Biyomühendislik bölümlerinden akademisyenlerin yanı sıra, TÜBİTAK-MAM, Yapı Biyolojisi Enstitüsü ve Kerpiç Network gibi kurum ve uzmanlar katkı sağladı. Projenin yürütücülüğünü Doç. Dr. Fulya Akipek üstlenirken Prof. Dr. Tuğrul Yazar, Prof. Dr. Hatice Gülen, Doç. Dr. Büşra Aktürk ve Doç. Dr. Muammer Özbek projede araştırmacı olarak yer aldı.

Serginin üçüncü projesi, 2024 yılında BİLGİ Mimarlık Fakültesi’nde uluslararası bir yaz çalıştayı olarak gerçekleştirilen Robotic Earth Crafts II (REC II) projesi. Toprak temelli yapı tekniklerini dijital üretimle buluşturan çalıştay, Doç. Dr. Fulya Akipek, Prof. Dr. Tuğrul Yazar, Nilüfer Kozikoğlu, Abdullah Mallah ve Halit Mallah’ın koordinasyonunda yürütüldü. Çalıştaya BİLGİ Mimarlık Fakültesi’nin yanı sıra Türk Tasarım Vakfı ve ABS Alçı destek verdi.

Toprağın mimarlıkta hem kadim bir malzeme hem de yenilikçi üretimlerin taşıyıcısı olduğunu belirten Doç. Dr. Fulya Akipek, “Yerleşik hayata geçtiğimizden beri hem günlük nesneleri hem de yaşam alanlarını üretmek için kullandığımız toprak, insanlığın kolektif hafızasında çok katmanlı bir yere sahip. POTplus tasarım araştırma platformu olarak Tuğrul Yazar’la birlikte yürüttüğümüz çalışmalar, ekoloji, teknoloji ve kolektif üretim ilişkisini merkezine alıyor. Bienal kapsamında sergilenen üç farklı mimari prototipimiz, toprak reçetelerinin biyolojik katkılarla laboratuvar ortamında araştırıldığı, çağdaş geometrik modellerle tasarlandığı ve ileri teknolojilerle üretilebildiği bir yapı sisteminin mümkün olduğunu gösteriyor. Hem üniversitemizin hem de çeşitli kolektiflerin desteğiyle kamusal alanda gerçekleşen bu üretimler, serginin düşünsel arka planıyla güçlü bir bağ kurdu” dedi.

Mimarlıkta teknolojinin sürdürülebilirlikle entegrasyonunun önemine vurgu yapan Prof. Dr. Tuğrul Yazar ise “Son yirmi yılda mimarlıkta dijital tasarım ve üretim tekniklerinin yaygınlaşması, doğal malzemeler ve sürdürülebilirlik kavramlarının bu teknolojilerle birlikte düşünülmesini zorunlu kıldı. Mimarlık alanında çok disiplinli bilgi ve becerilere sahip olmak artık kaçınılmaz. İstanbul Bilgi Üniversitesi’nde yenilenen Mimari Tasarım Lisansüstü programımız, teknoloji ile sürdürülebilirlik arasındaki dengeyi araştırıyor ve bu alanda uzmanlar yetiştiriyor. Mimarlık, planlama ve mühendislik disiplinlerinden gelen öğrencilerin bir arada çalışarak yeni çözümler geliştirmesi, programın temel hedeflerinden biri” diye konuştu