Bir gün burnuna yanık kokusu geldi ve hayatı altüst oldu Meğer hayali kokular o ölümcül hastalığın belirtisiymiş

Fiona Charles, 61 yaşındaki gayet sağlıklı bir hayat sürüyordu. Ta ki burnunda burnunda yanık kokusu duymaya başlayana kadar...Koku alma duyusunda yaşadığı bu garip değişim için hastaneye gitti ama doktorlar herhangi bir sorun bulamadılar. Ölümcül beyin kanserinin belirtilerinin doktorlar tarafından gözden kaçırıldığını iddia eden üç çocuk annesi kadına bir yıllık ömür kaldığı söylendi.

Fiona Charles, geçen yaz birden yanık kokusu gibi hayali kokular almaya, rastgele ve garip ataklar yaşamaya başladığında şaşkına dönmüştü. Bu durum genelde vücudunda ani bir ısı yükselmesi ve kalp atışlarının hızlanmasıyla birlikte oluyordu.

Emekli ilkokul öğretmeni olan Fiona, en çok yaşadığı kalp çarpıntılarından dolayı endişe duyuyor ve bu yaşadıklarının büyük bir felcin öncü işareti olabileceğini düşünüyordu.

Bu durum ile ilgili yardım almak için aile hekimini ziyaret ettiğinde, kendisine endişelenmemesi gerektiğini, belirtilerin kötü bir şey olma ihtimalinin düşük olduğu söylendi.

Fiona ve ailesi bu cevapla tatmin olmadı ve yaşadığı durumla ilgili daha fazla araştırma yapılması için Ekim 2024'te hastaneden beyin MRI taramasını ayarladı.

İşte o MR sonuçları yıkıcı gerçeği ortaya çıkardı. Fiona’nın glioblastoma hastalığı vardı. Hastaların yüzde 95'inin beş yıl içinde ölümen enden olan en ölümcül kanser türlerinden biri.

Glioblastoma (GBM), beyinde en agresif ve ölümcül tümörlerden biri olarak bilinen bir kanser türüdür⁽¹⁾. Grade IV astrositom olarak sınıflandırılan bu tümör, hızlı büyüme ve çevresindeki sağlıklı dokulara yayılma eğilimindedir Beyin Tümörü yardım kuruluşuna göre hastaların sadece dörtte biri bir yıldan fazla hayatta kalabiliyor.

Fiona’nın iddiasına göre gittiği sağlık merkezindeki doktor (NHS), onun yaşadığı bu garip semptomlarının kötü bir nedeni olduğunu fark edemedi. Neyse ki başka bir uzmandan ikinci bir görüş istedi ve MR sonuçları gerçeği ortaya çıktı.

Doktorun önerdiği tedavi yöntemine rağmen Fiona’ya 1 yıl ila 18 ay arasında bir prognoz verildi.

"Prognoz," bir hastalığın beklenen seyri ve sonucu hakkında yapılan tıbbi tahmindir.

Fiona’nın oğlu Jonny Daily Mail’e şunları söyledi:

“Bu yıkıcı teşhisten sonra haberi bize şahsen verebilmek için bizi çağırdığı o günü asla unutmayacağım. Oturma odasında oturduk ve bize kanser olduğunu söyledi. Hepimiz bunu kabullenmeye çalışıyor, geleceğin nasıl olacağını düşünüyorduk ama onun asla göremeyeceği şeyler olduğunu fark ettim. Düğünler, torunlar, hafife aldığınız tüm anlar…"

Kanser teşhisinden bu yana Fiona, radyoterapiyi tamamladı ve şu anda altı kemoterapi seansının beşinci turunda.

Tedavi umulduğu kadar iyi gidiyor ancak şiddetli yorgunluk, kilo kaybı ve iştah azalması gibi bazı ciddi yan etkileri de beraberinde getiriyor.

Moralini yüksek tutmaya kararlı olan Fiona yavaş yavaş yemek yapmak gibi sevdiği aktivitelere geri döndü.

Jonny ise annesinin hayatını kısaltacak olan hastalığın belirtileri konusunda farkındalık yaratmak ve Beyin Tümörü Araştırmaları için fon toplanmasına yardımcı olmak amacıyla Edinbrugh Yarı Maratonunda koşacak.

Fiona’ya kanser teşhisi konulmadan önce oldukça aktif bir kadındı. Golf oynamaktan ve köpeği ile birlikte uzun yürüyüşler yapmaktan hoşlanıyordu.

 Jonny, 13.1 mil koşacak ve daha fazla insanın beyin tümörlerinin hala ne kadar göz ardı edildiğini anlamasını sağlamaya kararlı. Jonny, 'En agresif ve yıkıcı kanser türlerinden biri olmasına rağmen, kanser araştırmaları için yapılan ulusal harcamaların sadece yüzde biri beyin tümörlerine gidiyor. Bu durum, benimki gibi aileler üzerinde yarattığı etkinin tamamen dışında kalıyor.” dedi.

Her yıl yaklaşık 2500 İngiliz ve 12.000 Amerikalıya glioblastoma teşhisi konuluyor. Baş ağrısı, nöbetler, mide bulantısı, uyuşukluk, görme sorunları ve kişilik değişiklikleri bu hastalığın temel belirtileri arasında.

Bu semptomlar tümörün büyüdükçe kafatası içindeki basıncı artırmasından kaynaklanıyor.

Bununla birlikte, büyümenin beynin neresinde olduğuna bağlı olarak, hastalar koku ve tat alma duyularında değişiklikler ve konuşma sorunları gibi daha az yaygın semptomlar da yaşayabilir.

Cerrahi, radyoterapi ve kemoterapi bu hastalığın tedavisinde kullanılan yöntemlerdir, ancak vakaların büyük çoğunluğunda bunlar kanseri sadece kısa bir süre için uzak tutmaya yarar.

İngiliz müzik grubu The Wanted'ın üyelerinden biri olan Tom Parker 2022 yılında, henüz 33 yaşındayken glioblastoma nedeniyle hayatını kaybetmişti.

Yıldıza Ekim 2020'de 4. evre glioblastom teşhisi konmuş ve doktorlar tarafından sadece 12 ay ömür biçilmişti.

Eylül 2021'de, teşhisten 11 ay sonra, iki çocuk babası Royal Albert Hall'daki Stand Up 2 Cancer gösterisinde şarkı söyledi. Hatta kasım ayında tümörün ‘stabil’ olduğu doğrulandığında grup arkadaşlarıyla Greatest Hits turnesine çıktı.

Ancak 2022 yılının başlarında turne sona erdiğinde Tom Parker'ın durumu hızla kötüleşti ve hayatını kaybetti.

Peki beyin tümörleri koku alma merkezini nasıl etkiler?
Hayali kokular başka hangi tür tümörlerin varlığında meydana gelir?
Böyle kokular duyan kişiler hangi testleri yaptırmalı?
Koku duyusundaki değişiklikler başka hangi nörolojik hastalıklarla karıştırılabilir? Beyin kanseri ile nasıl ayırt edilir?

Tüm sorularımızı Nöroloji Uzmanı Dr. Beyza Çitçi'ye yönelttik.

KOKU ALMA DUYUNUZDA DEĞİŞİKLİK VARSA ÖNEMSEYİN

Beyin tümörleri koku alma merkezini nasıl etkiler? Koku duyusundaki değişiklikler hangi aşamada ortaya çıkar?

Nöroloji Uzmanı Dr. Beyza Çitçi, kokuların algılanmasını sağlayan özel bir sinirin doğrudan beyne bağlı olduğunu belirtti. Burnumuzdan gelen kokuların bu sinir aracılığıyla beyne iletildiğini ifade eden Dr. Çitçi, burun, sinüsler veya beynin bazı bölgelerinde ortaya çıkan tümörlerin bu sinire baskı yapması ya da zarar vermesi halinde koku alma duyusunun tamamen kaybolabileceğini veya değişebileceğini söyledi.

Ayrıca, tanıdık kokuların farklı hissedilebileceğini ya da hiç algılanamayabileceğini vurgulayan Dr. Çitçi, koku duyusunun tat alma ile bağlantılı olduğunu ve bu tür bir sorun yaşandığında yiyeceklerin tadının da farklı algılanabileceğini dile getirdi.

KOKU HALUSİNASYONLARINA NEDEN OLABİLİR

2. Hayali kokular (fantosmi) başka hangi tür tümörlerin varlığında meydana gelir?
Dr. Beyza Çitçi, hayali kokuların daha çok koku duyusunun işlendiği temporal beyin alanı etkileyen durumlarda oluştuğunu, bu alanı etkileyen tümör ya da tümör olmaksızın bu bölgeden kaynaklanan epilepsi (sara) hastalığının da koku halusinasyonlarına yol açabileceğini söyledi.

Dr. Çitçi, özellikle epilepsi nöbetlerinden önce, beyindeki elektriksel aktivitenin belirli bir bölgede başlaması nedeniyle kişilerin tuhaf, bazen de kötü kokular hissedebileceğini söyledi. Bu durumun aynı zamanda mide bulantısı, daha önce yaşanmış gibi hissettiren anlar (dejavu) ve korku hissiyle birlikte görülebileceğini de sözlerine ekledi.

ÇÜRÜK MEYVE, YANIK VE KİMYASAL BENZERİ KOKULAR DUYULABİLİR

3. Örnek vakada yanık kokusu gelmiş. Böyle bir durumda başka hangi konular deneyimlenebilir?

Dr. Çitçi, böyle durumlarda çürük meyve kokusu, yanık kokusu, kimyasal benzeri çok farklı tanımlanan kötü kokuların da tariflenebileceğini söyledi.

İLAÇLARIN YAN ETKİSİ DE BU KOKULARA NEDEN OLABİLİR

4. Yanık kokusu gibi hayali kokular yaşayan kişiler hangi testleri yaptırmalı? Erken teşhis için hangi görüntüleme yöntemleri önerilir?

“Koku bozukluğu geliştiğinde öncelikle burun ve sinüsleri etkileyen enfeksiyonlar akla gelmelidir. İlaç yan etkileri de benzer sorunlar oluşturabilir. Bazı psikiyatrik hastalıklar da koku bozukluklarına, var olmayan kokuların algılanmasına neden olabilir.” diyen Çitçi, bunların olmadığı durumlarda aralıklı kötü koku, olmayan kokuların varlığı, koku ve tat değişikliklerin mutlaka nörolojik değerlendirme gerektirdiğinin altını çizdi.

KOKU HALÜSİNASYONLARININ SEBEBİ MR VE EEG İLE TEŞHİS EDİLİR

5. Koku duyusundaki değişiklikler başka hangi nörolojik hastalıklarla karıştırılabilir? Beyin kanseri ile nasıl ayırt edilir?

Bazı beyin hastalıklarının, özellikle tümörlerin veya epilepsi gibi durumların, koku alma duyusunda değişikliklere neden olabileceğini, gerçekte olmayan kokuların hissedilebileceğini ifade eden Dr. Çitçi, bu durumu teşhis etmek için beyin görüntüleme (MRI) ve beyin dalgalarını inceleyen (EEG) testlerinin kullanıldığını söyledi. Böylece koku halüsinasyonlarının sebebinin belirlenerek uygun tedaviye yönlendirilmesi mümkün olabiliyor.

ZAMANINDA TESPİT EDİLİRSE TEDAVİ SÜRECİ DAHA BAŞARILI OLUR

6- Koku duyusundaki bozulmaların fark edilmesi, beyin kanserinin erken teşhisinde nasıl bir rol oynayabilir?

Dr. Beyza Çitçi, örneğin temporal lobu etkileyip bası etkisi yapmadan epileptik nöbet semptomu olarak ortaya çıkan bir tümörün, tedavi edilebilir bir aşamada iken teşhis edilebildiğini, ya da koku alma sinirine baskı yapan menengiom gibi iyi huylu kitle etkisi yapan tümörlerin çıkarılabilir aşamada yakalanabildiğini, zamanında tespit edilirse cerrahi müdahale ile çıkarılabileceğini, bu tür vakaların erken teşhisinin tedavi sürecini daha başarılı hale getirebildiğini sözlerine ekledi.