Brezilya’da Yüksek Mahkeme, Bolsonaro’nun darbe girişimi davasında tarihi süreci başlattı

“Ülke ve Yüksek Mahkeme, Brezilya Cumhuriyeti tarihinde bir kez daha kurumlara ve demokrasiye saldırarak, bir diktatörlük kurma amacıyla darbe girişiminde bulunulmuş olmasından üzüntü duymaktadır.”

Bu sözler, Brezilya Yüksek Mahkemesi yargıcı Alexandre de Moraes’in, eski Devlet Başkanı Jair Bolsonaro’ya karşı yürütülen davada okuduğu nihai raporda yer aldı. 

De Moraes, “Kurumlar güçlerini ve dirençlerini kanıtladı” dedi ve ülkenin barışa kavuşmasının anayasaya saygı, yasaların uygulanması ve kurumların güçlendirilmesine bağlı olduğunu, bunun “cezasızlıkla” karıştırılamayacağını vurguladı.

Yüksek Mahkeme Başkanı Luís Roberto Barroso ise davayı, Brezilya’da “darbe ve hukuk düzenini bozma girişimlerine bir nokta koymak için kurumsal bir gereklilik” olarak tanımladı. Barroso, Brezilya’nın çağdaş siyasi tarihinin 1889’daki cumhuriyetin ilanından 1964 askerî darbesine kadar kurumsal kırılmalarla şekillendiğini hatırlattı.

Başkana göre bu dava, Bolsonaro ve yedi yakın işbirlikçisini kapsayan süreçte, “seçimi kaybedenlerin oyunun kurallarına uymadan darbe girişiminde bulunamayacağı” mesajını vermek açısından kritik.

Bolsonaro’nun avukatlarına göre eski başkan, sağlık sorunları nedeniyle duruşmaların açılışına katılamayacak. Ev hapsinde bulunan Bolsonaro, süreci televizyondan takip edecek. Aynı şekilde, davada “çekirdek 1” diye tanımlanan eski bakanlar, generaller ve danışmanlardan oluşan sanıkların çoğu da uzaktan bağlanacak.

Duruşmaların 12 Eylül’e kadar sürmesi bekleniyor. Yargıçlar Cristiano Zanin, Cármen Lúcia, Luiz Fux, Alexandre de Moraes ve Flávio Dino sürece başkanlık edecek.

70 yaşındaki Bolsonaro, otoriter kontrolü ele geçirmek ve Lula’nın göreve başlamasını engellemek için komplo kurmakla suçlanıyor. İddianameye göre koordineli adımlar arasında yasal manevralar, güç kullanımı ve hatta Lula ile Yüksek Mahkeme Yargıcı Alexandre de Moraes’in suikast planı da vardı.

Bu dava Brezilya sağının geleceğini de belirleyecek. Bolsonaro’nun muhafazakâr bloğu kamuoyu önünde destek verse de, kulislerde 2026 seçimlerinde onun devasa seçmen tabanını kimin devralacağı konuşuluyor. Her durumda Bolsonaro, elektronik oy sistemi hakkındaki asılsız iddiaları nedeniyle 2030’a kadar aday olamayacak.

Başkent Brasília’da, dava öncesinde olağanüstü güvenlik önlemleri alındı. Üç Kuvvetler Meydanı’na barikatlar kuruldu, gösteriler yasaklandı. Ulusal Muhafızlar ve federal polis güçleri takviye edildi. Bölgede gece görüşlü dronlar devriye atıyor, ordu ise karargâh çevresinde “sıfır tolerans” politikası açıkladı. Yetkililer, destekçilerin 8 Ocak 2023’teki gibi sokaklara dökülmesinden endişe ediyor.