Bu cümleler manipülasyonun ta kendisi: Günlük hayatta fark etmeden itaat ediyoruz Sözcü Gazetesi

Farkında olmadan birçok kararımızı etkileyen, duygularımızı yönlendiren ve hatta kendimizi suçlu hissettiren bazı cümlelerle karşılaşıyor olabilirsiniz. Kulağa masum gelen bu ifadeler aslında psikolojik manipülasyonun en yaygın araçları arasında yer alıyor. İkili ilişkilerden iş hayatına, aile içi iletişimden sosyal çevreye kadar birçok alanda fark etmeden itaat etmeye, boyun eğmeye ve kendinizden şüphe etmeye itiliyorsunuz.

MANİPÜLASYON, İKNA DEĞİL YÖNLENDİRME SANATIDIR

Psikolog Dr. George Simon manipülasyonu açıklerken, "bir kişinin kendi niyetini açıkça ortaya koymadan karşısındakini kontrol altına almaya çalışmasıdır" ifadelerine yer verdi. İkna, karşılıklı rıza içerirken; manipülasyon, duygusal baskı, suçluluk yükleme veya korku üzerinden etki kurar. En çok kullanılan manipülasyon cümleleri çoğu zaman sıradan, gündelik ifadeler gibi görünür ama taşıdığı anlamlar güçlüdür. 

GÜNLÜK HAYATTA MARUZ KALDIĞIMIZ MANİPÜLASYON CÜMLELERİ

- “Sen zaten hep böylesin.”

Bireyin kimliğini ve davranışını etiketleyerek savunma hakkını elinden alır.

- “Ben senin yerinde olsaydım böyle yapmazdım.”

Kişiyi kıyas yoluyla baskı altına alır, kararlarını sorgulatır.

- “Bu kadar alıngan olma.”

 Duyguların geçersizleştirilmesi, “gaslighting”in (gerçeklik çarpıtması) bir formudur.

- “Ne yaparsan yap, sen bilirsin...”

Pasif-agresif yolla suçluluk yaratma, karar verme özgürlüğünü görünmez biçimde daraltma yöntemidir.

- “Senin iyiliğin için söylüyorum.”

Açık baskıyı iyi niyetle örtüp, kişi üzerinde denetim kurmaya çalışır.

NASIL FARK EDERİZ?

Uzmanlara göre manipülasyon, fark edildiğinde gücünü kaybeder. Klinik psikolog Dr. Harriet B. Braiker, “İyi niyetli görünen kişiler bile sizi yıpratabilir. Anahtar, sözlerin değil, hissettirdiklerinin farkında olmak” dedi. 

- Manipülatif ifadelerden sonra kendinizi sürekli suçlu, yetersiz, borçlu ya da baskı altında hissediyorsanız bu bir sinyaldir.

- Konuşma sonrasında kendinizi savunma ihtiyacı hissediyorsanız, manipülasyonla karşı karşıya olabilirsiniz.

KENDİNİZİ KORUMAK İÇİN NE YAPABİLİRSİNİZ?

Sınırlarınızı net belirleyin. “Hayır” demek manipülasyona karşı en güçlü kalkandır. Sizi suçlu hissettiren cümleleri sorgulayın. “Gerçekten ben mi hatalıyım?” diye düşünün. Açık iletişimi tercih edin. Sizi yönlendirmek isteyenin taktiğini fark ettiğinizde, niyetini açıkça konuşmaya davet edin. Güvendiğiniz bir üçüncü kişiden görüş alın. Dışarıdan bir göz, manipülasyonu daha kolay fark edebilir.