Buenos Aires i alan Arjantin i alır: Milei nin bir türlü anlamadığı...

Buenos Aires eyalet seçimi sıradan bir alt ulusal seçim değil; Arjantin'in siyasi, sosyal ve ekonomik ağırlık merkezidir. Buenos Aires dönerse, haritanın geri kalanının üzerinde durduğu masa sarsılır. Eyalet, sosyo-ekonomik yoğunluğu ve demografik yapısının kibri nedeniyle merkezileşmiş ülkede üstünlük sağlıyor.

Yenilgi yalnızca seçim muhasebesine bakılarak anlaşılamaz. Bu, bir teşhisi doğruluyor: Arjantin, imkânsız bir hegemonya ülkesi. Felaket niteliğindeki bu çıkmaz, aşırı sağın Arjantin siyasetine dayattığı elektrik ivmesiyle kırılmış gibi görünüyordu, ancak kanlı Pazar günü "lanetli" eyalette yeniden ortaya çıktı: Geleneksel siyasi güçler birbirlerinin projelerini veto etme kapasitesine sahip, ancak kendi projelerini kalıcı olarak dayatacak güçten yoksunlar. Bu, önce Mauricio Macri'nin, sonra Alberto Fernández'in başına geldi ve şimdi de Javier Milei bunu bizzat yaşıyor. Cumhurbaşkanı ve ekibinin gürültüsünün ve yapmacık öfkesinin ötesinde, yapısal güç dengesi demir yasasını dayattı.

Bu teşhis, yalnızca Milei'nin yenilgisini değil, Peronist zaferini de ihtiyatla yorumlamamızı sağlıyor. İki yıl önce, Casa Rosada'ya vardığında, liberteryen, tüm ülkeyi mora boyamak ve çoğunluğun minarşist ideolojisine katılımını sağlamak için ilk adımı attığına inanıyordu. Buenos Aires zaferinin ilk saatlerinde, coşku birçok Peronisti, eyalet seçimlerinin, çoğunluğun sadece iki yıl önce reddettikleri eski yöntemleri bir kez daha güçlü ve ikna edici bir şekilde benimsediğini gösterdiğini tahmin etmeye yöneltti.

Yanılıyorlar. Temsil krizi -bazen gizli, karmaşık veya öngörülemez- devam ediyor ve muhafazakârlar dışında, seçimlerde "evet"ten çok "hayır" oyu verenler var. Siyaset biliminin bahsettiği meşhur olumsuz tarafgirlik, desteğin akışkan doğasını ortaya koyuyor. Nitekim Peronizm, 2023'ün ilk turuna göre yarım milyon daha az oy almasına rağmen oy oranını artırdı. Mesele şu ki Milei, geleneksel merkez sağdan (PRO) aldığı iki milyon oyu kaybetti.

Günümüz Arjantin'inde, hiçbir blok, önemli tavizler vermeden kalıcı bir mutabakat sağlamayı başaramamıştır. Ve bu tavizler, bağımlı kapitalizm çerçevesinde yönetmeye çalışan tüm projeleri yiyip bitiren kriz tarafından geçersiz kılınmaktadır; Uluslararası Para Fonu'nun sürekli Demokles'in kılıcı başlarının üzerinde sallanmaktadır.

Kontrol altına alma ve hızlandırma – Daniel Feldman ve Fabio Luis Barbosa dos Santos'un, kendi kendini yok eden Brezilya'da Bolsonarizm ile Lulizm arasındaki yakın bağlantıyı tanımladığı gibi (Tinta Limón, 2022), krizle başa çıkmanın iki başarısız stratejisi olmuştur. Bugün krizi kontrol altına almaya çalışanlar (Milei'den önceki Frente de Todos gibi), bunu yarın onu hızlandıracak araçlarla yapıyor; krizi hızlandırarak yönetenler ise kendi patlayıcı sınırlarıyla hızla karşılaşıyor.

Milenyumun hızlanması (ekonomik şok) istisnayla (kararnameyle yönetim) birleşti ve uyum sağlama destanı, herhangi bir toplum için tahammül edilebilir olan ahlaki eşiği aştığında savunmada son buldu: Engelli insanların maaşlarının kesilmesi, aynı zamanda cumhurbaşkanının kız kardeşinin topladığı rüşvetlerin o bölgede toplandığının sızdırılması.

Yanılmamak önemlidir. Yolsuzluk-dolandırıcılığın siyasi bir açıklaması da vardır: Ortak bir ideolojisi olmayan, serbest meslek sahibi ve "girişimci" insanlarla dolu, siyaseti sıradan bir iş olarak gören bir grup yeni yetmeyi "yerleştirmenin" tek yolu buydu. Rüşvet tutkalı, özgürlükçü yapının önemli bir parçasıydı ve "birliğin" garantisiydi.

Milei ve La Libertad Avanza, sonu gelmeyen ayarlamalarla alttakileri fazlasıyla üzdü ve üsttekileri ikna edemedi. Üsttekiler, sadece "basit" bir mali ayarlama değil, hemen şimdi yapısal reformlar (çalışma, emeklilik ve vergi) istiyorlardı. Tartışmalı Arjantin'i, göklerin güçleri tarafından gönderilmiş gibi görünen bir "çılgının" yardımıyla dizginlemeyi hayal ediyorlardı. Ama olmadı.

Ekonomide, neoliberal "güç güçte" dogması da işe yaramadı. Düzenlemelerin kaldırılması, ayrım gözetmeyen liberalleşme, devletin sermayenin işleyişi için bile gerekli olan alanlardan çekilmesi ve finansal kumar, rezervlerin tükenmesi, faaliyetlerin durması, gelirin likit hale gelmesi ve enflasyonun kontrol altına alınmasıyla sonuçlandı. Ancak bundan yalnızca birkaç kişi yararlanabildi, çünkü çoğunluk -iki veya üç işte bile- geçinemiyor. Gerçek bir "sürpriz": Başka hiçbir yerde işe yaramayan bir planın Arjantin'de de işe yaramaması.

Seçimlere giden ayda, birçok kırmızı bayrak çoktan kalkmıştı. Hükümet, adeta bir termometre gibi davranıp ateşi yükselten bir Kongre'de parlamentoda darbe yemişti. Mesihvari kibir, ayarlamalar ve skandalın birleşimi, Milei'nin planının yasal çerçevesinin çoğunu oluşturan parlamento güçleri arasında en işbirlikçi olanların bile gecikmeli olarak muhalefete katılmasına neden oldu.

Milei'nin Buenos Aires'teki yenilgisi, bu süre zarfında karşı karşıya kaldığı seferberlikleri de yeniden tanımladı. Her Çarşamba Kongre önünde gösteri yapan emeklilerden, çocuk sağlığının simgesi olan Garrahan Hastanesi'ndeki işçilere, cumhurbaşkanının veto ettiği sektörde olağanüstü hal yasasını geri getirmeyi başaran engelli ailelerine kadar. Geçen yıl kitlesel seferberliklere öncülük eden üniversite hareketi, feminizm ve çeşitlilik ve bu iki yıl boyunca Arjantin'i kasıp kavuran işten çıkarmalara veya ücretlere karşı sayısız çatışma. Bu hareketler hakkında sık sık "hiçbir şey başaramadıkları" söylenirdi çünkü parçalanmışlardı ve birleşik bir eylemle yönlendirilmemişlerdi. Bu yarı gerçekti: hükümetin otoritesini baltaladılar ve destansı kemer sıkma politikasının bayrağını deldiler. Tartışmalı Arjantin tek bir gösteriyle kendini ifade etmedi, ancak canlılığını taksitler halinde gösterdi ve nihayetinde siyasi manzarayı etkiledi. Bu hareketleri çoğunlukla tek başına destekleyen Sol Cephe de , Milei'yi cezalandıran ve Buenos Aires Üçüncü Seçim Bölgesi'nde iki il milletvekilini kutsayan dalgadan yararlandı.

2018'de Macri hükümetinin krize girdiği dönemdeki bir deja vu gibi, piyasalar yenilginin ardından gelen Pazartesi günü kendi isyanlarını başlattı. Milei'nin ekonomik yol haritasına devam etme ve yalnızca siyasi alanda tespit ettiği hataları düzeltme sözünün ötesinde, sermaye liberteryen projenin korkunç zayıflığını fark etti: dolar, hükümetin korumak istediği aralığın (1.400 dolar) tavanını aştı; ülke riski 1.000 puanı aştı ve Arjantin şirketlerinin hisseleri Wall Street'te değer kaybetti.

Hükümet sarsılmıştı ve herhangi bir iyileşme sağlayıp sağlamayacağı veya hasar kontrolü yapıp yapmayacağı önemli değil, Buenos Aires'te olanlar tesadüf değildi. Milei ilk konuşmasında sonuçları yanlış yorumladı: Buenos Aires halkı ekonomiyi temel kaygıları olarak siyasi olarak oylamış olmasına rağmen, siyasi hataları düzelteceğini ancak aynı ekonomik programa devam edeceğini söyledi.

Müesses nizam, sanki Milei'nin sorunu ekonomik programında değil de tavırlarındaymış gibi, diğer potansiyel siyasi figürlerin "uygun tavırlı Mileizm"e girişmeleri için alternatifler aramaya başladı bile. Hayal kırıklığına uğramış "Thatcher"ın "Tony Blair"ini arıyorlar. İmkansız hegemonya, bizi farklı sonuçlar elde etme umuduyla aynı şeyi farklı yollarla yapmaya mahkûm eden bir çıkmaz sokak değil, aksine, aşağıdan gelenlerin kendi senaryolarını yazma fırsatına sahip olmaları için bir ön koşuldur.