SonTurkHaber.com
close
up
Çay tarımı tehlikede: İklim krizi yeşil altını vuruyor Sözcü Gazetesi

Çay tarımı tehlikede: İklim krizi yeşil altını vuruyor Sözcü Gazetesi

SonTurkHaber.com, Sozcu kaynağından alınan verilere dayanarak açıklama yapıyor.

Birleşmiş Milletler, çayın tarihi, kültürel ve ekonomik önemi konusunda farkındalık oluşturmak amacıyla 2019 yılında aldığı kararla 21 Mayıs'ı Uluslararası Çay Günü kabul etti.

Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) verilerine göre, dünya genelinde 2012-2022 yılları arasında çay tüketimi yıllık yüzde 3,3 artarak 6,5 milyon tona ulaşırken, bu tüketimin 3 milyon tonu yani yüzde 46'sı Çin tarafından gerçekleştirildi.

İkinci en büyük tüketici olan Hindistan, 2022 yılında 1,16 milyon tonla yaklaşık yüzde 18'lik paya sahip olurken, onu 250 bin tonla Türkiye, 247 bin tonla Pakistan ve 132 bin tonla Rusya takip etti.

Kişi başına çay tüketiminde ise Türkiye ilk sırada bulunuyor. Çevrim içi istatistik portalı Statista verilerine göre yılda kişi başına 3,16 kilogram çay tüketilen Türkiye’yi 2,19 kilogramla İrlanda, 1,94 kilogramla Birleşik Krallık, 1,5 kilogramla İran, 1,38 kilogramla Rusya takip ediyor.

Çay sektörü küçük çiftçiler ve aileleri de dahil olmak üzere 13 milyondan fazla insanı destekliyor. Özel iklim gerekliliği nedeniyle çay üretimi sınırlı alanlarda yapılabilirken bu üretimin büyük bir kısmı aynı zamanda en büyük tüketici olan Asya Kıtası’nda gerçekleştiriliyor.

Yaklaşık 29,8 milyon ton olarak gerçekleşen dünya çay üretiminde ilk sırada 14,5 milyon ton ile Çin yer alırken, bu ülkeyi yaklaşık 6 milyon ton ile Hindistan, 2,3 milyon ton ile Kenya, 1,4 milyon ton ile Sri Lanka ve 1,3 milyon ton ile Türkiye takip ediyor.

"En az yüzde 70 nem gerekiyor"

Uluslararası Çay Günü dolayısıyla AA muhabirinin sorularını yanıtlayan Selışık, çayın, bölge seçen, uygun şartlar olmadığında verim vermeyen bir bitki olduğunu söyledi.

Dünyada çay yetiştiriciliğinin 0-20 kuzey ve güney enlemleri arasında yapıldığını ve bu alanlar dışındaki mikroklima alanlarda yetiştirilebildiğini belirten Selışık, "Yağışın bol, iklimin sıcak olduğu bölgeler, çay için ideal görülüyor. Ancak yıllık sıcaklık ortalamasının 14 derecenin altına düşmemesi, yağışın 2000 milimetreden az olmaması, yağmurun aylara düzenli dağılımı üretimi destekliyor. Çay yetiştirmek için nemin en az yüzde 70 olması şart. Çayın ekildiği yerde sıcaklığın 0’ın altına düşmemesi, hatta 5 derecenin altında olmaması gerekiyor. Üst limit ise 30-40 derece olarak belirleniyor." dedi.

Selışık, kumdan kile kadar birçok asit karakterli toprakta çay yetiştirilebildiğini, ideal olarak ise süzek ve sıcak topraklar tercih edildiğini aktardı.

FAO’nun 2024 verilerine atıfta bulunan Selışık, dünyada çay yetiştirilen toplam alanın son 5 yılda yaklaşık yüzde 8 artış göstererek 2022'de 5,3 milyon hektara ulaştığı ve bunun yaklaşık yüzde 64’ünün Çin’de, yüzde 11’inin Hindistan’da bulunduğu bilgisini paylaştı.

Selışık, çayın hasat zamanının iklim özelliklerine bağlı değiştiğini; Türkiye, Gürcistan, Japonya gibi ülkelerde mayıs ile ekim arasında, 6 ayda üç sürgün alındığını, diğer üretici ülkelerde ise bu aralığın 9 ile 12 aya kadar çıkabildiğini kaydetti.

"En önemli sorun iklim krizi"

Çay üreticileri için iklim krizinin en önemli sorun olduğuna dikkati çeken Selışık, şöyle devam etti:

"Üreticilerin sıkıntısı hem çayın yetişme koşullarındaki dalgalanmalardan hem de çay yetiştirilen bölgelerin geleceğini tahmin edememekten kaynaklanıyor. Başta Doğu Afrika olmak üzere, öngörüler 2050 yılında çay yetiştirilen alanların yüzde 55 azalabileceğine işaret ediyor. Dünya çay üretiminin yüzde 17’sini sağlayan Kuzey Doğu Hindistan’da geniş ölçekli iklim modellemelerine göre, çay üretiminde 2050 yılına doğru yüzde 40 düzeyinde bir düşüş bekleniyor."

Düşen nem oranları, kuraklık ve şiddetli hava olaylarından kaynaklı olarak Çin’in geleneksel çay ürünlerinin kalitesinde ve lezzetinde değişimler saptandığını bildiren Selışık, iklim değişikliği ve kuraklık nedeniyle, 20'inci yüzyılın başından bu yana tarımsal ürünlerdeki genetik çeşitliliğin yüzde 75’inin yok olduğunu ve tedbir alınmazsa kuraklık sebebiyle mahsullerden alınan verimin yüzde 10 ila 25 düşeceği uyarısında bulundu.

Sadece Çin'de yılda 5 milyon tondan fazla çay atığı oluşuyor

Çay üretimi esnasında meydana gelen atıklardan da bahseden Selışık, "Sadece Çin, yılda 5 milyon tondan fazla kesilmiş saplar, atılmış yapraklar ve tomurcuklar, üretim sürecinden kaynaklanan atıklar ve demleme sonrası kalıntılardan oluşan çay atığı üretiyor. Hindistan’da bu rakam yıllık 190 bin tonu buluyor." diye konuştu.

Selışık, çay çöplerinin atık olmaktan çıkarılıp katma değerli malzeme veya ürüne dönüştürülebildiğini, atıkların organik madde zenginliği sayesinde evsel ve endüstriyel kompost üretiminde, kurutulmuş çay posasının da biyokütle yakıtı olarak veya doğal antioksidan ve arındırıcı özellikleri sayesinde ev yapımı cilt ürünlerinde kullanılabildiğini anlattı.

Çay üretiminin neden olduğu diğer çevresel etkiler hakkında Selışık, "Bir diğer sıkıntılı durum ise çay, yetiştirme koşulları nedeniyle hep aynı coğrafya ve bölgelerde yetiştiriliyor ağırlıklı olarak. Bu durum, bu topraklara sürekli uygulanan aynı tür ilaçlama ve pestisit kullanımı nedeniyle toprakların zarar görmesine neden oluyor." sözlerini sarf etti.

Üretim kısmında yapılacak çeşitli değişikliklerin çay endüstrisinin çevresel ayak izini azaltmasına ve iklime dayanıklılığının artmasına yardımcı olabileceğini işaret eden Selışık, bunun için öncelikle toprakları kimyasal gübrelerle bozan ve kirleten çiftçilik uygulamalarından uzaklaşılması gerektiğini dile getirdi.

Gelişmeleri kaçırmamak için SonTurkHaber.com'dan en güncel haberleri takip edin.
seeGörüntülenme:56
embedKaynak:https://www.sozcu.com.tr
archiveBu haber kaynaktan arşivlenmiştir 21 Mayıs 2025 15:42 kaynağından arşivlendi
0 Yorum
Giriş yapın, yorum yapmak için...
Yayına ilk cevap veren siz olun...
topEn çok okunanlar
Şu anda en çok tartışılan olaylar

Asgari ücret net 44 bin 546 TL oldu: Çalışma Bakanı açıkladı

22 Temmuz 2025 00:07see171

Beyaz Saray dan Netanyahu yorumu: Deli gibi davranıyor

20 Temmuz 2025 21:27see165

Türk kim? Kürt ve Alevi temsili zararlı deyip Bahçeli’ye çemkirenler kim? Mehmet Metiner

22 Temmuz 2025 04:06see161

Ankara’da bir şeyler oluyor

22 Temmuz 2025 05:13see156

Leavitt: Trump Orta Doğu da daha fazla ölüm görmek istemiyor Dış Haberler

22 Temmuz 2025 03:05see154

Gizli pandemi: Lyme Sözcü Gazetesi

22 Temmuz 2025 05:43see146

Gazzeli çocuklar açlıktan eriyor; aileler yemeğe ulaşamadan ölüyor

20 Temmuz 2025 23:18see144

Psikolojik savrulmaya karşı çıkmak Ömer Lekesiz

22 Temmuz 2025 04:02see129

Giresun’da bir iş yeri çıkan yangında kullanılmaz hale geldi

22 Temmuz 2025 01:15see128

Yasemin Minguzzi: Bu aileye bir can borcu var, adalet borcu var...

22 Temmuz 2025 00:26see126

Kurultay krizi AYM’ye taşındı Yerel Gündem Haberleri

22 Temmuz 2025 04:04see123

Meteoroloji den çöl sıcakları uyarısı! 22 Temmuz Salı bugün hava nasıl? İzmir, Ankara, İstanbul hava durumu ile il il hava tahmini

22 Temmuz 2025 01:24see121

Cinayet gibi kaza! Ters yöne girip kafa kafaya çarpıştı

22 Temmuz 2025 04:24see121

Altan Öymen’e Meclis’te son görev

22 Temmuz 2025 07:11see120

Mattia Ahmet Minguzzi nin annesi Yasemin Minguzzi Bakırköy de oturma eylemi yaptı! Ünlü şarkıcı da katıldı: Nasıl duymazsınız?

22 Temmuz 2025 01:06see118

Genç sporcu Yılmazoğlu, 2025 yılı Özel Sporcular Atletizm’de 4 altın, 1 gümüş madalya kazandı

21 Temmuz 2025 14:39see118

Kadın spikerin ölümünde borç şüphesi

21 Temmuz 2025 07:45see116

“Kayıp Elçi” Belçika billboardlarında Kültür Sanat Haberleri

21 Temmuz 2025 04:05see115

Milli atlet Mazlum Demir, 23 yaş altında Avrupa şampiyonu oldu

20 Temmuz 2025 23:52see115

Suruç Katliamı yürüyüşünde çok sayıda gözaltı

20 Temmuz 2025 21:04see114
newsSon haberler
Günün en taze ve güncel olayları