Cayma hakkı 30 güne çıkıyor

Evde, iş yerinde, online ortam ve mağaza dışı yerlerde ürünleri doğrudan tüketicilere satmaya ilk kez yasal düzen geliyor. Hem tüketiciyi koruyacak hem de yasa dışılığa son verecek uygulama, 30 Temmuz'dan itibaren başlıyor. Görüşe açılan taslak düzenlemede, 14 günlük cayma hakkının 30 güne çıkmasının yanı sıra tüketicilerin hak kaybına uğramaması için dikkat etmesi gereken önemli kurallarda bulunuyor. Buna göre, tüketici cayma süresi içinde bozulma ve arızadan sorumlu olmayacak. Tüketicinin isteğine göre üretilen, çabuk bozulabilen, son kullanma tarihi geçebilecek mallar ve bilgisayar sarf malzemelerinde cayma hakkı kullanılamayacak. Tüm geri ödemeler, tüketiciye herhangi bir masraf veya yükümlülük getirmeksizin, tek seferde yapılacak. Tüketici örgütlerinin genel olarak olumlu yaklaştığı, kapıdan yüz yüze satışı da içeren doğrudan satış sistemine ilişkin tüm detaylar İŞ'İN DOĞRUSU'nda...
DOĞRUDAN SATIŞ NEDİR?
Doğrudan satış, evde, iş yerinde, online ortam ve mağaza dışı yerlerde ürünleri doğrudan tüketicilere satmaya deniyor.
Tüketicinin sisteme dahil olması ya da sistemde kalması için satışı öngörülen mal veya hizmeti içermeyen yenileme, paket, ücret, aidat ve benzeri isimler altında herhangi bir bedel veya borç altına sokan belge alınamayacak.
BİLGİLENDİRMEDE NELER OLACAK?
Doğrudan satışlarda, bilgilendirme formunun yazılı olarak veya kalıcı veri saklayıcısı yoluyla tüketiciye verilmesi zorunlu olacak. Bilgilendirme formunda, satılan mal veya hizmetin temel nitelikleri, fiyatı, teslim masrafı, satıcının adı soyadı ve iletişim bilgileri, malın teslim tarihi, cayma hakkı bulunup bulunmadığı bilgisi yer alacak. Doğrudan satışa konu malın teslim tarihi, bilgilendirme formunda belirtilen satış tarihinden itibaren otuz günü geçemeyecek.

CAYMA HAKKI SÜRESİ NE KADAR?
Tüketici 30 gün içinde herhangi bir gerekçe göstermeksizin ve cezai şart ödemeksizin cayma hakkına sahip olacak. Bu süre halen 14 gün olarak uygulanıyor.
CAYMA NASIL KULLANILACAK?
Cayma hakkı, yazılı olarak veya kalıcı veri saklayıcısı aracılığıyla kullanılabilecek. Tüm geri ödemeler, tüketiciye herhangi bir masraf veya yükümlülük getirmeksizin, tek seferde yapılacak.
SÜRE NE ZAMAN BAŞLAYACAK?
Cayma hakkı süresi, hizmet ifasında satış tarihinden; mal tesliminde ise malın tüketici tarafından teslim alındığı günden itibaren başlayacak. Ancak, tüketici satış tarihinden malın teslimine kadar olan süre içinde de cayma hakkını kullanabilecek.
BOZULMADAN KIM SORUMLU?
Tüketici, cayma süresi içerisinde malı işleyişine, teknik özelliklerine ve kullanım talimatlarına uygun bir şekilde kullandığı takdirde meydana gelen değişiklik ve bozulmalardan sorumlu olmayacak.
Bilgilendirme formunun verilmemesi, eksik ya da yanlış verilmesi durumunda, cayma hakkı süresi, yasal cayma süresinin sona erdiği tarihten itibaren bir yıl sonra sona erecek. Tüketicilerin iletişime geçebilmesi amacıyla doğrudan satış şirketi tarafından tahsis edilen telefon hattı için olağan ücret tarifesinden daha yüksek bir tarife seçilemeyecek.
MEVCUT ŞİRKETLER NE YAPACAK?
Yönetmeliğin yürürlük tarihinde doğrudan satış faaliyetinde bulunan doğrudan satış şirketleri 31/10/2025 tarihine kadar doğrudan satış yetki belgesi almak için başvuracak. Yetki belgesi sonuçlandırılıncaya kadar faaliyetleri sürecek. Yeni kurulan şirketler yetki belgesi almadan faaliyete geçemeyecek. Yetki belgesi 3 yıl süreli olacak.
KRİPTO SATIŞI YAPILABİLECEK Mİ?
Sermaye piyasası araçları ile kripto varlıkların doğrudan satış sistemiyle satışı yasak olacak. Sektörün güvenilirliğini düzenleyen, tüketiciyi mağdur eden piramit yapı benzeri yasa dışı oluşumlara izin verilmeyecek.
NE ZAMAN YÜRÜRLÜĞE GİRECEK?
Düzenlemeleri içeren yönetmelik 30/7/2025 tarihinde yürürlüğe girecek.

TÜKETİCİ DERNEKLERİ NE DİYOR?
Tüketiciler Derneği Başkanı Levent Küçük, düzenlemenin en kritik noktasının satış yapacak firmaların yetk-i lendirilmesinde doğru tercih ve sıkı denetim olduğunu dile getirdi. Küçük, "Satış sonrası hizmetlerin açık ve iyi belirlenmesi gerekir. Geçmişte, satış yapıp belli bir marka ürünle piyasaya giriyorlar, kısa süre sonra o firmalar faaliyetlerine son veriyordu. Birer kimlik kartı düzenlenerek tedbir alınabilir. Satış yap ortadan kaybol ya da satış sonrası hizmetlerdeki eksiklerde muhatap bulunamıyor. Bu yönetmelikle her önüne gelen ben doğrudan satış yapacağım diyerek satış yapamayacak" diyor.
HANGİ MALLARIN SATIŞINDA CAYMA HAKKI KULLANILAMAZ?
Tüketicinin istekleri veya kişisel ihtiyaçları doğrultusunda hazırlanan mallar.
Çabuk bozulabilen veya son kullanma tarihi geçebilecek mallar.
Tesliminden sonra ambalaj, bant, mühür, paket gibi koruyucu unsurları açılmış olan; iadesi sağlık ve hijyen açısından uygun olmayan mallar.
Tesliminden sonra başka ürünlerle karışan ve doğası gereği ayrıştırılması mümkün olmayan mallar.
Malın tesliminden sonra ambalaj, bant, mühür, paket gibi koruyucu unsurları açılmış olması hâlinde, bilgisayar sarf malzemeleri.
Elektronik ortamda anında ifa edilen hizmetler veya tüketiciye anında teslim edilen gayri maddi mallar.
Tanıtma ve kullanma kılavuzunda, satıcı veya yetkili servis tarafından kurulum ya da montajının yapılacağı belirtilen mallardan, kurulum veya montajı gerçekleştirilenler.