ÇED i denetleyen yok mu? Sivas’taki maden Van’da gösterilmiş!

Sivas’ın Zara ilçesinde dün, Bolucan ve Söğütözü köyleri arasında kalan bir kömür madeninde dinamit patlaması sonucu 1 işçi öldü. 2 işçi de ağır yaralandı. Olayı ilk kez halktv.com’tr’den duydunuz. Ama olayın içinde skandallar var ki, “büyük bir facianın kıyısından dönüldü” dense yeridir.
Nasıl mı?

Gelin madenin sicilini ortaya dökelim şimdi. Üst üste kapasitenin 100 kat artırıldığını, bilirkişi keşfinde şirketin proje sahasının dışına çıkıp kaçak kömür ürettiğini, kaçak işçi çalıştırıldığını, valiliğe sunulan resmi dosyadaki ibretlik bir yanlışın, kamunun denetimi nasıl başı boş bıraktığını kanıtladığını göreceksiniz…
Burası küçük bir ocak değil çünkü. Milyonlarca ton kömür rezervine sahip, termik santrallere de yakıt tedarik eden kocaman bir alan.

Madenin sahibi MHP’den, Malatya Battalgazi belediye başkanı adayı da olan Fahrettin Kıtlık. ‘ÇED gerekli değildir’ kararı ile 2009’da başlıyor üretim. İlk kapasite artışı 2014’te yapılıyor. Yine ÇED istenmiyor. 25 bin ton kapalı ocak üretimine izin veriliyor. Sonra ikinci artış 2020’de geliyor. Elbette yine ÇED yok. Bu sefer 300 bin tonu yer üstü, kalanı yer altı olmak üzere kapasite 600 bin tona çıkarılıyor. Şirket 2024’te bir kez daha kapasite artırımı amacıyla başvuruyor. Ne kadar üretim izni isteniyor biliyor musunuz? Tamı tamına 2.5 milyon ton! Haliyle yoğun dinamit kullanımı gerekli.

Lakin ortada büyük bir sorun var. Madenin sularını ve topraklarını kirlettiğini söyleyen köylüler projeye karşı. Dinamit yapımında kullanılan hammadde yüzünden hayvanlarının öldüğünü belirtiyorlar. Ayrıca pasanın köye yakın yere bırakıldığından, yağışlarla beraber atıkların yerleşim yerlerine kaydığından şikayetçiler. Nitekim iki hafta önce bölgeye giden İlke TV’den gazeteci Şirin Bayık, köylülerin şikayetlerini yerinde dinleyerek haberinde aktarmıştı.

Köylüleri temsil eden Av. Abidin Tatlıpınar, ‘ÇED gerekli değildir’ kararına karşı, Sivas Valiliği aleyhine 20 Ağustos 2024’te dava açtı. Mahkeme bilirkişi tayin etti. 5 Mayıs 2025 günü heyet bölgede incelemeler yaptı. Av. Tatlıpınar, bizzat fotoğrafladığı delillerle madenin proje alanının dışına taştığını, pasa sahalarının, şantiye alanının yasal izin verilen alanın dışında olduğunu, henüz izin verilmeyen bölgede iş makinelerinin bulunduğunu ve kömür çıkarıldığını gösteren pek çok kanıtın olduğunu belirledi.

Ayrıca şirketin Sivas Valiliği’ne sunduğu proje dosyasında da öyle bir ibare var ki, projelerin nasıl denetlendiğini ve ÇED kararlarının nasıl alındığını gösteren ibretlik bir örnek.
Kapasitenin 2.5 milyon tona çıkarılması izni için yasal olarak valiliğe sunulan proje dosyasının ‘trafik yönetimi’ bölümünde, aynen şu cümleler yazıyor: “Madencilik faaliyetine konu olan proje, Van İli, Erciş İlçesi, Doğancı Mahallesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Projenin trafiğe etkisi üretilen madenin nakliyesi esnasında olacaktır.”

Yani Sivas’ın Zara ilçesinde bulunan maden ocağı için istenen izinde adres olarak Van’ın Erciş ilçesi veriliyor. Ve başka bir maden için hazırlanmış rapordan kopyala-yapıştır usulü alnına bilgiler hiçbir yetkilinin dikkatini çekmiyor.

Bunun dışında ÇED kararının iptali için açılan davada köylüler adına sunulan dilekçede proje dosyasının masa başı hazırlandığını gösteren pek çok delilin bulunduğu da vurgulanıyor.
Şimdi gelelim esas meseleye…

Dün patlama yaşandıktan sonra Sivas Valiliği olayla ilgili bir açıklama yaptı. Açıklamada şirketin adı hiç geçmezken, “resmi olarak faaliyette olmayan bir kömür ocağına ait işletme sahasında…” cümlesi yer alıyor.

Aynı şekilde Hem Grup Madencilik’in sahibi Fahrettin Kıtlık da, gazeteci arkadaşımız Umut Taştan’a verdiği demeçte “Bizim ocağımız kapalı gözüküyor. Olayın bizimle ilgisi yok” iddiasında bulundu.
Gerçekten öyle mi? Maden sahasındaki üretimden şirket sahibinin haberi yok mu?

Dün madende yaşanan facia sonrası halktv.com.tr’ye ulaşan maden şirketi sahibi Halil İbrahim Sipahioğlu, söz konusu madenin yüzde 50’sini geçen yıl 50 milyon lira bedelle satın aldıklarını, ancak anlaşmanın Kıtlık’ın sözleşmeye uymaması sebebiyle bozulduğunu söyledi. Kıtlık’ın “Ocak kapalıydı. Olayın bizimle ilgisi yok” açıklamasını da yalanlayan Sipahioğlu madenden izinsiz kömür çıkardıklarını, kendisinin de bunun tanığı olduğunu iddia etti. Sipahioğlu, “Madene ortak olduğumda Çevre, Şehircilik İl Müdürlüğü yetkilileri de görüşmemizde ‘Burası yarın öbür gün mühürlenebilir haberin olsun’ dediler. Kaymam da İl Özel İdaresi de durumu biliyordu” dedi.