Çin hazırlıklara başladı: ABD ihtimali masada

Çin'in üç yıl önce anakaraya yakın sularda araştırma yapan gemileri, geçen yıldan itibaren Pasifik Okyanusu'nun batı kesimine daha sık giriş yapmaya başladı.

Okyanus keşiflerinde yeni bir döneme giren Çin'de, Devlet Başkanı Şi Cinping ülkesinin küresel çapta güçlü bir donanmaya sahip olmasını hedefliyor. Cinping, balıkçılık filoları ile maden araştırma gemilerinin daha yetenekli hale gelmesi ve Çin’in denizlerde egemen bir güç olma yolunda modernize edilmesi gerektiğini vurguluyor.

Teknolojik olarak geliştirilen Çin araştırma gemileri, artık daha uzak bölgelere ulaşabiliyor, daha derin denizlerden örnekler toplayabiliyor ve deniz yaşamı ile iklim değişikliğinin etkilerine ilişkin kapsamlı veriler elde edebiliyor.

The New York Times’ta yer alan habere göre Çin, topladığı bu veriler sayesinde Pasifik’teki gizli ABD denizaltılarının nasıl konuşlandırılacağına ve nasıl takip edileceğine yönelik stratejiler geliştirebilir.

Gün geçtikçe güçlenen Çin araştırma filosu, Pekin yönetimine ABD ile olan rekabette önemli avantajlar sağlayabilir.

“İLERLEME ÇARPICI”

Brookings Enstitüsü'nde Çin’in okyanus araştırmalarını inceleyen araştırmacı Bruce Jones, “Çin'in ne kadar hızlı ilerlediğini görmek çarpıcı. Su altı bölgelerini stratejik noktalar olarak kullanmaya çalışmaları da oldukça dikkat çekici” değerlendirmesinde bulundu.

Starboard Denizcilik İstihbaratı’ndan elde edilen gemi konum verilerine göre, Pasifik'teki hakimiyetini artırmak isteyen Çin'e ait gemiler Tayvan ve Guam adalarına yaklaştı.

Uzmanlar, bu yaklaşmaların askeri operasyonları destekleyecek bilgi toplamak amacıyla gerçekleştirilen sistematik eylemler olduğunu belirtti.

Çin'in Xiang Yang Hong 6 ve diğer beş araştırma gemisi, Tayvan’ın doğu kıyısı açıklarında paralel çizgiler izleyerek 25 geçiş yaptı. Aynı dönemde, Xiang Yang Hong 6 adlı gemi, Amerikan askeri güçlerinin bulunduğu ABD toprağı Guam’ın doğu ve batı kesimindeki deniz tabanını taradı.

ARAŞTIRMA GEMİLERİYLE AVANTAJ SAĞLANIYOR

Çin’in bu faaliyetleri yürüten gemilerinin büyük bölümü sivil statüde. Bu gemiler; devlet kurumları, üniversiteler ve araştırma enstitüleri tarafından işletiliyor. Donanma gemilerine kıyasla daha az dikkat çeken bu sivil gemiler, Çin’in hassas sularda daha özgür hareket etmesine imkân tanıyor.

Çin medyasında yer alan haberlere göre, bazı araştırma gemileri yaklaşık 10 kilometre derinliğe kadar inebilen insanlı denizaltı araçlarını da taşıyor.

Aynı rotaları izleyerek tekrar bölgeye dönen gemiler, denizaltı özelliklerini haritalandırmak amacıyla düşük hızlarda seyir gerçekleştirdi. Bazı gemiler, Tayvan’ın kara sularına oldukça yaklaştı ancak sınırı geçmedikleri için Tayvan hükümeti tarafından resmi bir şikâyet yapılmadı.

BÖLGEDE ENDİŞE BÜYÜYOR

Uluslararası hukuka göre, sivil araştırma gemileri izin aldıkları takdirde uluslararası sularda ve diğer ülkelerin münhasır ekonomik bölgelerinde faaliyet gösterebiliyor.

Ancak Çin’in bu tür gemileri giderek daha yoğun şekilde kullanması, Asya-Pasifik bölgesinde endişeleri artırmış durumda.

Avustralya Ulusal Üniversitesi Ulusal Güvenlik Koleji’nde görev yapan eski donanma subayı ve güvenlik uzmanı Jennifer Parker, “Çin’in genişleyen deniz hâkimiyeti, özellikle deniz tabanını haritalayan, sensörler yerleştiren ve denizaltı operasyonlarına zemin hazırlayan ‘araştırma’ gemileri dikkatle izlenmeli” değerlendirmesinde bulundu.

Tayvan Okyanus İşleri Konseyi Bakanı Kuan Bi-ling ise Çin araştırma gemilerinin Tayvan yakınlarına gelişine ilişkin yaptığı açıklamada,
“Bu durumu normal olarak görmek bizim için oldukça zor” ifadelerini kullandı.