Çocuklarda Italian Brainrot tehlikesi

“ITALIAN Brainrot” yani “beyin çürümesi”, internet dilinde anlamsız ama bağımlılık yapan içeriklerin çocuklarda yarattığı zihinsel yorgunluğu anlatmak için kullanılıyor. “İtalyan” kısmı yapay zekâ tarafından oluşturulmuş sahte aksanlar, parodi karakter isimleri ve sözde İtalyanca ses efektlerinden geliyor. Bu videolar dikkat dağınıklığını artıran, dil gelişimini yavaşlatan ve sosyal uyumu zorlaştıran içeriklerin çocukların hayatına sızmasına neden oluyor.

En çok dikkat çeken karakterlerden biri, sosyal medyada viral olan ‘Ballerina Cappuccina.’ Başında kahve fincanı taşıyan bu yapay balerin, “mi mi mi miii” gibi anlamsız seslerle dans ediyor. Bir diğer karakter olan ‘Tung Tung Sahur’ ise elinde beyzbol sopasıyla sahura kalkmayanları ‘bulmaya gelen’ bir korku figürü. Peki uzmanlar çocuklarda sorun yaratan bu karakterler için ne diyor?

‘DÜŞÜŞE YOL AÇIYOR’

Yıldız Teknik Üniversitesi Senato Üyesi ve Eğitim Fakültesi Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Seydi Ahmet Satıcı: “Bu karakterler hızlı geçişler ile yoğun ses ve ışık efektleri kullanıyor, çocukların dikkat sistemini farklı şekilde yapılandırarak ders dinleme gibi becerilerde düşüşe yol açıyor. Dil gelişimi anlamlı kelimelerle inşa edilir ancak ‘mi mi mi’ gibi anlamsız sesler kelime dağarcığının gelişimini yavaşlatır.”

Teknoloji Uzmanı Osman Demircan: “YouTube ve TikTok gibi platformların algoritmaları çocukların ilgisini çeken bu videoları sürekli ön plana çıkarıyor ve böylece bir video izleyen çocuk kısa sürede onlarca benzer içerikle karşı karşıya kalabiliyor.”

İstanbul Gedik Üniversitesi Gedik MYO Çocuk Gelişimi Programı Öğr. Üyesi Dr. İrem Altan Aksu: “Okul öncesi çocuklar gerçek ile kurgu arasındaki farkı ayırt etmekte zorlanabilir ve yaşa uygun olmayan yapay zekâ içerikleri algılama süreçlerini bozabilir. Yoğun uyarıcıya maruz kalmak ise hem psikolojik hem fizyolojik olumsuz etkiler yaratabilir.”

AİLELER NE YAPMALI? 

Uzmanlara göre çocukları bu içeriklerden korumak için yasaklamak yerine bilinçli
dijital ebeveynlik yaklaşımı gerekiyor. Bunun için yapılması gerekenlerse şöyle:

Hangi videolar izleniyor, hangi hesaplar takip ediliyor? Bunları düzenli olarak denetleyin.Çocuğunuzla birlikte izleyin, gerekirse video sonrası konuşarak içeriği birlikte değerlendirin.“Bu video sana ne hissettirdi?” gibi sorularla çocuğunuzun duygu ve düşüncelerini öğrenin.Ekran süresini sınırlayın.Alternatif eğitici içerikler sunun.Gerçek oyunları ihmal etmeyin. Fiziksel etkileşim içeren aktiviteleri ön plana çıkarın.Sosyal medya kullanım yaşına dikkat edin.YouTube Kids, TikTok Family Pairing gibi filtreleme ve raporlama araçlarını devreye alın.Dijital farkındalık eğitimi alın.Rol model olun. Siz de ekranla aranıza mesafe koyun.