Italian Brainrot çılgınlığı! Yapay zeka karakterler çocukların dil gelişimini ve sosyal uyumunu tehdit ediyor Teknoloji Haberleri

TikTok ve YouTube Shorts’ta başlayıp Instagram ve diğer platformlara sıçrayan "Italian Brainrot" trendi, yapay zeka (AI) ile üretilen absürt karakterler ve kaotik içeriklerle sosyal medyayı domine ediyor. Ballerina Cappuccina, Tung Tung Tung Sahur, Chimpanzini Bananini gibi tuhaf karakterler, eğlenceli görseller ve garip ses efektleriyle özellikle Gen Z ve Gen Alpha’yı büyülüyor.

Ancak uzmanlar, bu içeriklerin çocuklar ve gençler üzerindeki etkilerine dikkat çekiyor. Dil gelişimini olumsuz etkilediği ve sosyal uyumu zorlaştırdığı belirtilen bu trend, ebeveynler ve eğitimciler arasında endişe yaratıyor. Peki, bu dijital çılgınlık masum bir eğlence mi, yoksa çocukların zihinsel ve sosyal gelişimini tehdit eden bir tehlike mi?

"Italian Brainrot", yapay zeka ile oluşturulan, genellikle absürt ve komik karakterlerin yer aldığı kısa videoları tanımlayan bir internet trendi. TikTok’ta ortaya çıkan bu akım, kahve fincanı kafalı bir balerin olan Ballerina Cappuccina ya da sabah ezanını andıran Tung Tung Tung Sahur gibi karakterlerle popüler oldu. Abartılı İtalyan aksanları, bozulmuş opera müzikleri ve kaotik görsellerle dolu bu videolar, genç izleyicileri adeta büyülüyor. 2024’te Oxford tarafından "Yılın Kelimesi" seçilen "brainrot" terimi, sosyal medyadaki düşük kaliteli, anlamsız içeriklerin zihinsel yorgunluğa yol açtığını ifade ediyor. 2025 başında küresel bir fenomene dönüşen bu trend, sosyal medyada hızla yayılıyor.

ÇOCUKLAR ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ NELER?

Uzmanlar, bu tür içeriklerin çocuklar üzerindeki etkilerine dair ciddi uyarılarda bulunuyor. Hızlı geçişler, anlamsız diyaloglar ve abartılı görseller içeren bu videoların, çocukların dikkatini dağıtabileceği ve dil gelişimini olumsuz etkileyebileceği belirtiliyor. Araştırmalar, çocukların dil becerilerinin gelişmesi için anlamlı içeriklere ve gerçek sosyal etkileşimlere ihtiyaç duyduğunu gösteriyor. Ancak Italian Brainrot videoları, tekrarlayan ve anlamsız ses efektleriyle dolu olduğu için dil öğrenimini desteklemiyor. Ayrıca, bu içeriklerin bağımlılık yapıcı yapısı, çocukların ekran başında geçirdiği süreyi artırarak sosyal izolasyona yol açabiliyor.

Bu içeriklerin sosyal uyum üzerindeki etkileri de kaygı verici. Uzmanlara göre, absürt ve gerçek dünyadan kopuk bu videolar, çocukların empati kurma ve sosyal ilişkileri düzenleme becerilerini olumsuz etkileyebilir. Özellikle 2010 sonrası doğan Gen Alpha arasında popüler olan bu trend, yüz yüze iletişimi azaltarak duygusal zekanın gelişimini engelleyebilir. Ebeveynler, çocuklarının bu içeriklere olan ilgisini genellikle eğlenceli ve zararsız bulsa da, uzmanlar uzun vadeli etkilerin ciddiye alınması gerektiğini vurguluyor.

GEÇMİŞTEKİ TEHLİKELİ İNTERNET FENOMENLERİ

Italian Brainrot, sosyal medyanın çocuklar ve gençler üzerindeki potansiyel tehlikelerini hatırlatan tek trend değil.

Geçmişte Mavi Balina, Momo ve A4 Challenge gibi internet fenomenleri, gençleri ciddi şekilde etkiledi ve trajik sonuçlara yol açtı:

• Mavi Balina (Blue Whale Challenge): 2016’da Rusya’da ortaya çıkan bu oyun, gençlere 50 gün boyunca giderek tehlikeli hale gelen görevler verdi. Masum gibi görünen görevler, zamanla kendine zarar verme ve intihara yönlendirme aşamalarına dönüştü. Dünya genelinde birçok gencin intiharına yol açtığı iddia edilen bu oyunun yaratıcısı olduğu öne sürülen bir kişi, 2017’de psikolojik manipülasyon suçlamasıyla tutuklandı.

• Momo Meydan Okuması: 2018’de WhatsApp ve sosyal medya üzerinden yayılan bu korkutucu karakter, çocuklara tehditkar mesajlar göndererek tehlikeli görevler yaptırdı. Mavi Balina’ya benzer şekilde, gençleri kendine zarar vermeye ve intihara teşvik ettiği bildirildi.

• A4 Challenge: 2025’te TikTok’ta popüler olan bu akım, çocukların aynada A4 kağıdıyla bedenlerini ölçerek aşırı zayıflamaya çalıştığı bir trenddi. Uzmanlar, bu meydan okumanın özellikle 10-14 yaş arası çocuklarda beden algısı bozukluklarına ve sağlıksız diyetlere yol açtığını belirtti.

Bu tür trendler, duygusal olarak kırılgan ve akran baskısına açık gençleri hedef alarak ciddi psikolojik zararlar verebiliyor. Uzmanlar, sosyal medya platformlarında denetim eksikliğinin bu tür riskleri artırdığını vurguluyor.

ÇOCUKLARI ONLİNE DÜNYADA GÜVENDE TUTMAK İÇİN YAPILABİLECEKLER

Çocuk odaklı uygulamalar, Italian Brainrot gibi absürt içeriklerin çocuklara ulaşmasını engellemek için çeşitli güvenlik önlemleri sunuyor. Ancak ebeveynlerin de aktif rol alması gerekiyor. İşte popüler platformların içerik denetim ve güvenlik önlemleri ile ebeveynlere öneriler:

• YouTube Kids: 12 yaş ve altı çocuklar için tasarlanmış bu uygulama, sıkı içerik filtreleriyle Italian Brainrot gibi absürt içerikleri engeller. Ebeveynler, yaşa uygun içerik seviyelerini seçebilir, arama özelliğini kapatabilir, belirli videoları veya kanalları engelleyebilir ve ekran süresi sınırları koyabilir. Yorum bölümleri devre dışı bırakılarak çocukların yabancılarla iletişim riski azaltılır.

• TikTok: 16 yaşından küçük kullanıcılar için özel mod sunar; canlı yayın, mesajlaşma ve yorum yapma gibi özellikler kısıtlanabilir. AI ve insan moderatörlerle zararlı içerikler filtrelenir, ancak hızlı yayılan trendler nedeniyle bu sistemler bazen yetersiz kalabilir.

• Instagram: Aile Merkezi özelliği, ebeveynlerin çocuklarının hesaplarını izlemesine, ekran süresi sınırları koymasına ve belirli hesapları engellemesine olanak tanır. İçerik moderasyonu, zararlı içerikleri tespit etmek için otomatik sistemler ve kullanıcı bildirimlerine dayanır, ancak siber zorbalık gibi tehditleri yakalamada zorlanabilir.

• Snapchat: Aile Merkezi, ebeveynlerin çocuklarının arkadaş listesini ve Snap Haritası kullanımını izlemesini sağlar. İçerik filtreleri, uygunsuz hikayeleri ve reklamları engeller, ancak geçici içerikler nedeniyle denetim zordur.

• Roblox: Ebeveyn kontrolleri, oyun içi sohbeti kısıtlayabilir ve yaşa uygun oyunları filtreleyebilir. Kullanıcı tarafından oluşturulan içerikler, moderasyon ekibi tarafından incelenir, ancak uygunsuz oyunlar veya etkileşimler risk oluşturabilir.

• Ebeveyn Denetimi ve Eğitim: Ebeveynler, cihazlarda genel ekran süresi sınırları koyabilir, aile dostu kanalları takip edebilir ve çocuklara clickbait veya şüpheli içeriklerden kaçınmayı öğretebilir. Çocuklara dijital okuryazarlık eğitimi verilmesi, uygunsuz içeriklerin nasıl tanınacağı ve bildirileceği konusunda farkındalık oluşturulması öneriliyor.

Uzmanlar, ebeveynlere çocuklarının ekran süresini denetlemeleri ve kaliteli içeriklere yönlendirmeleri konusunda önerilerde bulunuyor.

İşte bazı tavsiyeler:

Ekran Süresi Sınırlandırması: Çocukların günde 1-2 saatten fazla ekran başında kalmaması öneriliyor. Eğitici İçeriklere Yönlendirme: Dil gelişimini destekleyen, hikaye anlatımı içeren videolar tercih edilmeli. Aile İçi Etkileşim: Çocuklarla daha fazla yüz yüze zaman geçirerek sosyal becerilerin gelişimi desteklenmeli. İçerik Denetimi: Ebeveynler, çocukların izlediği videoları düzenli olarak kontrol etmeli ve bu tür içeriklerin etkilerini gözlemlemeli.

Italian Brainrot ve geçmişteki Mavi Balina gibi trendler, dijital çağda eğlence ve güvenlik arasında denge kurmanın zorluğunu ortaya koyuyor. Eğlenceli görünen bu içerikler, kısa vadede çocukları oyalasa da, uzun vadede zihinsel ve sosyal gelişimlerine zarar verebilir. Uzmanlar, ebeveynlerin ve eğitimcilerin bu trendleri yakından takip etmesi ve çocukların medya tüketimini bilinçli bir şekilde yönlendirmesi gerektiğini belirtiyor. Teknoloji, doğru kullanıldığında fırsatlar sunarken, kontrolsüz tüketim ciddi riskler taşıyor.