Delirmek için tırmanıyorlar: Karadeniz in tarihini değiştiren bal Sözcü Gazetesi

Nepal'in yüksek kayalıklarında yaşayan Gurung kabilesi, yüzyıllardır "mad honey" olarak bilinen delirten balı topluyor. Dünyanın en büyük arı türü olan Apis laboriosa tarafından üretilen bu bal, grayanotoksin isimli zehirli maddeyi içeriyor. Az miktarda tüketildiğinde şifa ve afrodizyak etkisi yarattığına inanılıyor ancak fazlası kalp ritmini yavaşlatıp felce, hatta ölüme yol açabiliyor.

Balın bulunduğu kovanlara ulaşmak için avcılar, 80 metreyi aşan ip merdivenlerle dik kayalıklardan sarkıyor. Yalnızca ip, duman ve ellerine güvenerek çalışan bal avcıları, binlerce arının sokmasına rağmen geleneklerini sürdürüyor.

Delirten bal, bölge halkı tarafından asırlardır mide rahatsızlıkları ve ağrılar için ilaç niyetine kullanılıyor. Ancak yanlış doz ölümcül sonuçlara yol açabiliyor. Kabile üyeleri, "Bir kaşık içeni halsiz bırakır, iki kaşık içeni yere serer" diyerek tehlikeyi özetliyor.

Toplanan bal, dünyada nadir bulunduğu için son derece değerli. 200 gramı 400 dolara alıcı bulurken, riski yolculuğa çıkan köylüler ise kişi başı yalnızca 50 dolar kazanabiliyor.

Delirten balın etkileri yalnızca günümüzde değil, tarihte de kullanıldı. M.Ö. 67'de Karadeniz kıyısında yaşayan Pontus askerlerinin, Roma ordusunu bu balla zehirleyerek savaş kazandıkları biliniyor.

Bugün ise Himalayaların yüksek kayalıklarında bu tehlikeli gelenek, Gurung kabilesinin birkaç üyesiyle ayakta kalmaya çalışıyor. Genç kuşakların köyden göç etmesiyle birlikte, yüzyıllardır süregelen bal avcılığı kültürünün geleceği belirsizliğini koruyor.