Doç. Dr. Kaytez: İlk 3 yılda fark edilmeyen işitme kayıpları, çocuğun tüm hayatını etkileyebiliyor

Ankara Eğitim ve Araştırma Hastanesi Kulak Burun Boğaz Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Selda Kargın Kaytez, çocuklarda işitme taramalarına ilişkin DHA'ya açıklama yaptı. 2005 yılından bu yana Türkiye'de doğum yapılan tüm hastanelerde, yeni doğanlara işitme tarama testi uygulandığını belirten Doç. Dr. Kargın Kaytez, bu testlerle işitme kayıplarının erken dönemde tespit edilip, çocukların normal gelişim sürecine kazandırılmasının amaçlandığını söyledi. Doç. Dr. Selda Kargın Kaytez, işitmenin çocukların dil, konuşma ve zihinsel gelişimi için hayati bir duyusal işlev olduğunu vurgulayarak, "İşitme duyusu sadece duymayı sağlamıyor, çocuğun dil, zihin ve sosyal gelişimi için de kritik. İlk 3 yıl içinde fark edilmeyen kayıplar, çocuğun tüm hayatını etkileyebiliyor. Bunun için bütün dünyada olduğu gibi ülkemizde de 0-3 yaşında olası işitme kayıplarının tespit edilebilmesi için önemli uygulamalar mevcuttur. 1990 yılında teknolojinin gelişmesiyle, objektif işitme değerlendirme testleriyle işitme tarama programları geliştirilmiştir. Ülkemizde de 2005 yılından itibaren bütün doğum yapan her hastanede işitme tarama testi yeni doğanlarda uygulanmaktadır" diye konuştu.

TESTLERDE AŞAMALI UYGULAMA

Doç. Dr. Kargın Kaytez, tarama testlerinde yöntemlerin zaman içinde değiştiğini belirterek, "Başta otoakustik emisyonlarla tarama yapılırken, şu an son dönemde 'ABR' dediğimiz testlerle tarama yapılmaktadır. Bu testlerde işitmenin değerlendirmesi, 'geçti' veya 'kaldı' şeklinde olmaktadır. İşitmenin kaybının yerini ve derecesini tam olarak göstermemektedir ama amaç zaten çocuklarda herhangi bir işitme kaybı olup olmadığını tespit etmektir. Çocuk ve annesi taburcu edilmeden ilk işitme testinin yapılması gerekmektedir. Eğer testten geçiyorsa ve herhangi bir risk faktörü bulunmuyorsa, çocuk 'geçti' kabul edilebilmektedir. Ancak çocuk testten geçmediyse 7 ile 15 gün içerisinde ikinci bir tarama testine girmesi gerekmekte. O testten de geçmezse üçüncü bir tarama testi yapılmaktadır. Bu da 1 aya kadar tamamlanmalıdır. Üçüncü testten de kalıyorsa çocuk referans hastaneye sevk edilmektedir" ifadelerini kullandı.

GEBELİKTEKİ HASTALIKLAR DA RİSK FAKTÖRÜ

Doç. Dr. Selda Kargın Kaytez, gebelik sürecinde geçirilen hastalıkların ve kullanılan ilaçların işitme kaybına yol açabileceğini belirterek, şöyle konuştu:

"Annenin gebelik döneminde kulağa zarar verici ilaç kullanması, toksoplazma, CMV gibi virüsler işitmeyi olumsuz etkileyebiliyor. Bazı kemoterapötik ilaçlar, antibiyotikler de aynı şekilde risk oluşturuyor. Bu nedenle böyle gebelikler daha yakın takip ediliyor. Annenin bulaşıcı hastalık geçirmesi, doğum sırasında bebeğin oksijensiz kalması, solunum sıkıntısı yaşaması, doğumsal anomaliler risk faktörlerini oluşturuyor. Ailede işitme kaybı öyküsü olması da önemli bir risk. Bu çocuklar daha yakından takip ediliyor. Erken teşhisin de kritik önemi oluyor. Eğer çocuk duymuyorsa ve bu fark edilmezse ilk 3 yıla kadar çok önemli; çocuk konuşamıyor, konuşamayınca sosyal becerileri olamıyor ve hayata uyumu daha sıkıntılı oluyor. Zihinsel gelişimleri de daha geri oluyor. Bakanlığın uygulamasıyla çocuğun ilk 3 ayda işitme kaybının olup olmadığının tespiti, 6 aya kadar işitme cihazlandırılması ve eğitim programına alınması, 1 yıl içinde işitme cihazından fayda sağlanmazsa koklear implant gibi cerrahiler devreye sokuluyor. Eğer bu süreç zamanında yapılırsa çocuk normal yaşıtlarıyla aynı gelişimi sağlayabiliyor. Ama süre geciktikçe fayda azalıyor."

'TEK SEFERLİK TARAMA YETERLİ DEĞİL'

Tek seferlik taramanın yeterli olmadığını da vurgulayan Doç. Dr. Kargın Kaytez, "Ailelerin uyanık olması gerekiyor. Doğumsal bir sorun olmayabilir ama ilerleyen süreçte ateşli bir hastalık da işitme kaybına yol açabiliyor. Çocuğun çevresel uyaranlara verdiği tepkiler takip edilmeli. Konuşmayı öğreniyor mu, anne-baba gibi kelimeleri 6-12 aylık dönemde tekrar edebiliyor mu, sesli uyaranlara cevap veriyor mu bunlara dikkat edilmeli" dedi.