Elon Musk nereye koşuyor? Abdullah Muradoğlu

ABD Başkanı Donald Trump’la ipleri koparan Elon Musk “Amerika Partisi”nin kurulduğunu ilân etti. Musk yaptığı paylaşımlarda Amerikan siyasi sisteminin aslında “Tek Parti” sistemi olduğunu ve demokratik süreçleri olumsuz etkilediğini savunuyor. Trumpçılar da 2016’dan itibaren benzer bir söylemi dillendirdiler. Trump iki koldan oluşan “Tek Parti”yi “Washington bataklığı” diye niteliyordu. Buna göre kötü giden her şeyin kaynağı Washington bataklığıydı. ABD Kongresi’ndeki iki partinin yerleşik ana

ABD Başkanı Donald Trump’la ipleri koparan Elon Musk “Amerika Partisi”nin kurulduğunu ilân etti. Musk yaptığı paylaşımlarda Amerikan siyasi sisteminin aslında “Tek Parti” sistemi olduğunu ve demokratik süreçleri olumsuz etkilediğini savunuyor. Trumpçılar da 2016’dan itibaren benzer bir söylemi dillendirdiler. Trump iki koldan oluşan “Tek Parti”yi “Washington bataklığı” diye niteliyordu. Buna göre kötü giden her şeyin kaynağı Washington bataklığıydı.

ABD Kongresi’ndeki iki partinin yerleşik ana akım kanatları birçok konuda “Tek Parti” gibi hareket ediyorlar. Sağ’da ve Sol’da birçok kişiye göreyse “Tek Parti” Amerikan siyasetinin çürümüşlüğünü temsil ediyor. “Yeşil Parti”nin eski Başkan adaylarından Ralph Nader ve Jill Stein gibi isimler de Amerikan siyasi sistemini eleştirirken “Tek Parti” terimini kullandılar. “Liberter Sağ” çizgideki “Özgürlükçü Enstitü”den Sheldon Richman ise 2012’deki bir yazısında, “İki parti, aslında daimi rejimi temsil eden tek partinin iki bölümüdür” diyordu.

“Tek parti” terimini en fazla kullananlardan birisi de Trump’ın ilk dönemindeki Beyaz Saray Baş Stratejisti Steve Bannon idi. Bannon’ın “Tek Parti” çuvalının içerisindeyse Neoconlar, Neoliberaller, büyük bağışçılar, küreselciler, Wall Street finansçıları, şirketçiler ve elitler de yer alıyordu. Keza Amerika’nın “sonu gelmez savaşlar”ından da “Tek Parti” sorumluydu.

2016’da Trump, Başkan seçilirse “Washington bataklığı”nı kurutacağını söylemişti. Trump sözünü yerine getiremedi. Sağcı yazar Ann Coulter Ağustos 2017’de “Breitbart News”de yer alan bir yazısında, ”bataklığı kurutmak yerine, bataklık Trump’ı kurutmuş gibi görünüyor. Trump’ın gündemi Washington›daki Tek Parti›nin gündemi tarafından boğuldu” diyordu.

Biden döneminde, ABD Kongresi Ukrayna’ya askeri yardımla ilgili bir tasarıyı iki partili olarak onaylamıştı. Birçok Trumpçı ise tasarıya oy veren Cumhuriyetçiler’e ateş püskürmüştü. ABD Başkan Yardımcısı J.D Vance o dönemde Senato üyesiydi. Ukrayna’ya ek fon sağlanmasını şiddetle eleştiren Senatör Vance, “İster tek parti, ister başka bir şey deyin, bence bu demokratik sürecimizde bir şeylerin bozuk olduğunu gösteriyor” demişti. Trump’ın şimdiki Sağlık Bakanı Robert F. Kennedy Jr ise 2024’te bağımsız başkan adayı iken hangi parti yönetimde olursa olsun, birçok Amerikalının iki partiyi ‘tek parti’ olarak gördüğünü yazmıştı.

2024 seçimlerinde yaklaşık 90 milyon seçmen oy kullanmadı. Kamuoyu araştırmalarına göre de seçmenlerin önemli bir bölümü iki parti arasında fark görmüyor. Bu veriler 90 milyon seçmenin neden oy kullanmadığını “kısmen” açıklıyor. Musk da her iki partiden de umutları olmayan seçmen kesimlerini etkilemek için “Tek Parti” nitelemesi üzerinden hareket ediyor.

“Pew Araştırma Merkezi”nin Eylül 2023’te yayınladığı bir ankete göreyse seçmenlerin dörtte biri her iki partinin de kendileri gibi insanların çıkarlarını temsil etmediğini düşünüyor. Bu duygu Cumhuriyetçiler ve Demokratlar arasında kabaca eşit oranda. Hem Cumhuriyetçi, hem de Demokrat seçmenlerin yaklaşık dörtte biriyse partileri tarafından iyi temsil edilmediklerini düşünüyor. Bu verilerin Amerikan siyasetinde yeni bir harekete yer açtığı düşünülebilir. Ancak detaylara inildiğinde üçüncü bir partinin başarı şansı kolay gözükmüyor.

ABD’de “Liberteryen Parti”, “Çalışan Aileler Partisi” ve “Yeşil Parti” gibi, çok sayıda parti var. Bu partiler yerel ve federal seçimlerde daha çok kendilerine yakın gördükleri iki partiden birine mensup adayları destekliyorlar. Diğer yandan üçüncü bir partinin kendisine en yakın partinin oylarını bölmesi muhtemel. Bu yüzden Musk daha çok Cumhuriyetçiler’i ürkütüyor.

Musk “Amerika Partisi”nin 2026’daki seçimlerde birkaç senato koltuğu ve sekiz on kadar Kongre bölgesine odaklanacağı mesajı veriyor. Musk’ın plânı iki partinin de Kongre’de çoğunluk olmasını engellemek. Böylece yasa gündemi üzerinde etkili olacağını düşünüyor.

Musk’a en sert tepkiyse Steve Bannon’dan geldi. Bannon, Musk’ın Amerikalı olmadığı halde “Amerika Partisi” kurmaya cüret ettiğini belirtiyordu. Bannon’a göre Musk Güney Afrikalı bir göçmen olduğu için, vatandaşlık belgeleri titizlikle incelenerek sınır dışı edilmelidir.

Trump’ın Hazine Bakanı Scott Bessent ise Musk’ın en iyi bildiği işe geri dönmesini salık veriyor. Bessent, Musk’ın şirketlerinin yönetim kurullarının parti girişiminden rahatsız olduklarını düşündüğünü söylüyordu. Bir bakıma Bessent ima yoluyla da olsa aba altından ‘sopa’ gösteriyor. Musk daha şimdiden fincancı katırlarını ziyadesiyle ürkütmüş görünüyor.