Tarantino filmi gibi! Abdullah Muradoğlu

Dünyanın en zengin adamı Elon Musk ile ABD Başkanı Donald Trump arasındaki ortaklık bozulmakla kalmayarak düelloya dönüştü. Musk, “Hükümet Verimliliği Bakanlığı”ndan ayrılışının ardından Trump’ın “Bir Büyük Güzel Yasa” olarak nitelediği bütçe uzlaşma tasarısına adeta savaş açtı. Musk ise söz konusu tasarıyı “Büyük, Çirkin Yasa“ olarak niteliyor. Tasarı Cumhuriyetçiler’in 220 vekil ile çoğunluğu teşkil ettiği Temsilciler Meclisi’nden bir oy farkıyla geçmişti. 22 Mayıs’taki oylamada Demokratlar’ın

Dünyanın en zengin adamı Elon Musk ile ABD Başkanı Donald Trump arasındaki ortaklık bozulmakla kalmayarak düelloya dönüştü. Musk, “Hükümet Verimliliği Bakanlığı”ndan ayrılışının ardından Trump’ın “Bir Büyük Güzel Yasa” olarak nitelediği bütçe uzlaşma tasarısına adeta savaş açtı. Musk ise söz konusu tasarıyı “Büyük, Çirkin Yasa“ olarak niteliyor.

Tasarı Cumhuriyetçiler’in 220 vekil ile çoğunluğu teşkil ettiği Temsilciler Meclisi’nden bir oy farkıyla geçmişti. 22 Mayıs’taki oylamada Demokratlar’ın yanı sıra Cumhuriyetçi Vekillerden Thomas Massie ve Warren Davidson da tasarıya “hayır” oyu vermiştiler. Cumhuriyetçiler’in “sert Sağ” kanadını temsil eden “Özgürlük Grubu”nun Başkanı Andy Harris oylamada hazır bulunmuş ise de oy kullanmamıştı. İki Cumhuriyetçi Vekil de oylamaya katılmamıştı.

Trump, Cumhuriyetçiler’in “Liberteryan” veya “Malî muhafazâkâr” kanadının öne çıkan isimlerinden Thomas Massie’yi hedef alan açıklamalar yapmıştı. Tutarlı ve kararlı bir malî muhafazâkâr olan Massie’nin 2021’de, İsrail’in Demir Kubbe Füze Savunma Sistemi için 1 milyar Dolarlık finansmana karşı oy kullanan tek Cumhuriyetçi olduğunu da hatırlatalım.

Trump’ın ‘Büyük Güzel Yasa Tasarısı’nın Senato’daki Cumhuriyetçiler arasında da muhalifleri var. Bu senatörlerden birisi de Massie gibi Liberter-malî muhafazâkâr olan Rand Paul. 100 üyeli Senato’da Cumhuriyetçiler 53 sandalye ile çoğunluktalar. Malî muhafazâkârlarla Musk’ın tasarı hakkındaki görüşleri de büyük ölçüde örtüşüyor. Ancak malî muhafazâkârlar tasarının tümüne değil, sadece ideolojik görüşleriyle çelişen kısımlarına itiraz ediyorlar.

Malî muhafazâkârların görüşleri vergileri azaltma, hükümet harcamalarını kısma, hükümetin düzenleyici rolünü küçültme olarak özetlenebilir. Trump’ın ilk döneminde büyük şirketlere getirdiği vergi indirimlerinin on yıl daha uzatılmasıysa malî muhafazâkârların görüşleriyle uyumludur. Malî şahinler hükümetin borç tavanının dört trilyon Dolara yükseltilmesiniyse bütçe açıklarını artıracağı ve dolasıyla federal borç oranını yükselteceğini savunuyorlar.

Popülist Sağ kanat Cumhuriyetçilerse tasarının milyonlarca Amerikalının sağlık sigortalarını ve gıda yardımlarını kaybetmesine yol açacak kısımlarına itiraz ediyor. Senatör Josh Hawley tasarının Trump’çı Beyaz işçi sınıfını yabancılaştıracağını savunuyor. Hawley bu kesimin sağlık programlarına ve gıda kuponlarına erişimlerinin kısıtlanmasını “ahlaki açıdan yanlış ve siyasi açıdan intihar” diye niteliyor. Popülistler büyük şirketlere vergi indirimi sebebiyle yaşanacak vergi kayıplarının sosyal harcamalarda kesintilere gidilerek telafi edilmesini eleştiriyorlar.

Askerî harcamaların artırılmasına rahatlıkla onay verenlerin sosyal programlardaki kesintileri hararetle savunmaları da eleştirilen bir diğer husus. Rand Paul ve Thomas Massie gibi malî şahinler vergi indirimlerinin askerî harcamaların azaltılması veya Meksika-ABD arasındaki sınır duvarına daha az fon ayırılması suretiyle dengelenmesini istiyorlar. Bu da Paul ve Massie’yi Neoconlar’ın, ana akım şahinlerin ve “İsrail Lobisi”nin hedefi haline getiriyor.

1116 sayfalık yasa tasarısıyla ilgili olarak Cumhuriyetçi kampta yaşanan iç tartışma körlerin fili tarifleriyle benzerlik gösteriyor. Trump koalisyonunu oluşturan bileşenlerin her biri tasarının bazı kısımlarını zararlı bularak itiraz ediyor, bazı kısımlarınıysa yararlı sayarak destekliyorlar. Tasarı biribiriyle örtüşen, çakışan, çelişen veya çatışan çıkarların bir bileşimi gibi görünüyor.

Mevcut haliyle tasarının Senato’da kabul edilerek tekrar Meclis’e gelmesi durumunda onaylanacağı da şüpheli. Tabandan gelen şiddetli baskılar sebebiyle bazı Cumhuriyetçi vekiller 1116 sayfalık tasarıda gözden kaçırdıkları bazı kısımlar olduğunu, bu yüzden tasarıya oy vermeyeceklerini ilân ettiler. Herkesi memnun edecek düzeltmeler yapmaması halinde Trump’ın büyük koalisyonundaki çatlamanın derinleşerek patlaması muhtemel gözüküyor.

Quentin Tarantino’nun 1990’ların başlarında gösterime giren “Rezervuar Köpekleri” filminin son sahnesinde ortaklar dar bir alanda silahlarını biribirilerine doğrultmuşlardı. Ortaklar krizi konuşarak çözmeye yanaşmadıkları için aynı anda tetiğe basmıştılar. Trump’ın ‘Büyük Güzel Yasa’ olarak diye nitelediği tasarı konusunda yaşanan anlaşmazlık da aynı durumda.

Demokratlarsa “Trump- Musk düellosu”nu ve Trumpçı Kamp’ta yaşanan çatışmayı arkalarına yaslanarak bir film izler gibi keyifle izliyorlar. Film kanlı mı bitecek, kansız mı bitecek? Diğer bir soru şu: Trump, koalisyonundaki çatışan çıkarları uzlaştırabilecek mi yoksa pes mi edecek?