En güzel sonbahar rotalarından biri Mostar

Balkan seyahatimde bu nedenle ilk durak olarak, Bosna-Hersek'in tarihi Mostar kasabasını tercih ettim. Şunu samimiyetle söyleyebilirim ki, Mostar ve ünlü köprüsü ‘Stari Most’ ile çevresindeki bölgeler beni adeta büyüledi. Uzun zamandır gitmek istediğim Bosna-Hersek'in her bir köşesinde ki manzaraların bu kadar nefes kesici güzellikte olacağını tahmin etmemiştim.

Ülkedeki seyahatinizi; kuş bakışı bir yükseklikte ya kilometrelerce yol boyunca uzanan kıvrımlı, yeşilin her tonundaki ormanlarla kaplı dağlarda ya da yoğun bir turkuaz rengiyle parlayan pitoresk bir nehir olan Neretva Nehri boyunca yapıyorsunuz. Yol boyunca öylesine güzel manzaralarla karşılaşıyorsunuz ki zamanın nasıl geçtiğini anlamıyorsunuz bile. Geziyle ilgili ipuçlarımı, en sevdiğimi yerleri ve Bosna-Hersek'in Mostar kasabası ile çevresindeki en iyi aktiviteleri sizinle paylaşmak istiyorum!.. Öncelikle tavsiyem Mostar’a sadece günübirlik değil benim gibi en az 2 gününüzü ayırmanız. Birinci gün Mostar’ı ( Bütün turistik şehirlerde olduğu gibi özellikle günü birlikçi turistler şehri tek ettikten sonra) hem gündüzüyle hem de akşamıyla keşfedin. 2. gün de Balagaj Tekkesi , Kravitse Şelaleleri ve Pocitelj Köyü turu yapmanızı öneririm. Ben bu turu ‘Open Bus Mostar ‘ile yaptım ve size de kesinlikle öneririm. 7/8 saat süren bu tur sırasında, gerçek bir vatansever ve bölge hakkında inanılmaz bilgi sahibi olan tur rehberimiz Semir sayesinde hem keyifli bir yolculuk yaptık hem de çevrede görülmesi gereken her yeri görüp bölge hakkında bilgi sahibi olduk. Tur dönüşü akşamı ben yine kasabayı, günübirlikçi turistler gittikten sonra boşalan sokaklarında sakinlikle kasabanın gece ruhunu da içime sindirerek tekrar dolaştım. Mostar : Eski Şehir'deki Eski Köprü (Stari Most): Kasabayı kristal berraklığındaki turkuaz sularıyla ikiye bölen Neretva Nehri, Mostar'ın tüm önemli dönemlerine ve tarihi olaylarına tanıklık etmiş şüphesiz . Kasabanın en önemli simgesi olan ‘Stari Most Köprüsü’, işte bu nehrin üzerinde kurulu. Kasabayı bu kadar cazibeli kılan ve onu Bosna-Hersek'in en güzel yerlerinden biri yapan da tam olarak bu ikonik yapı!

Mostar kasabası, ismini köprü bekçisi anlamına gelen “Mostari”den alıyor. Boşnakça "Stari Most" kelimesi de İngilizcede "Eski Köprü" anlamına geliyor. 16. yüzyıldan kalma bu köprü , yaklaşık 29 metre genişliğinde ve 19 metre yüksekliğinde. Kanuni Sultan Süleyman’ın emriyle Mimar Sinan’ın yetiştirdiği Mimarbaşı Hayrettin tarafından inşa edilmiş turist mıknatısı bu köprü, Ülkenin mimari anıtları içerisinde tartışmasız ilk sırada yer alıyor. Köprü, ne yazık ki 1993 yılında Bosna Savaşı sırasında tamamen yıkılmış ve taşları Neretva Nehri'ne düşmüş. Mostar Köprüsü savaş bittikten bir süre sonra, 2004 yılında aslına sadık kalınarak Türkiye Cumhuriyeti’nin de girişimleriyle yeniden yapıldı. Köprü, kasabanın daha çok Bosna etkisindeki doğusuyla, Hırvat etkisindeki batısını yüzyıllardır birbirine bağlamış. İlk inşasından bu yana, bu etkileyici tek kemerli köprünün Doğu ile Batı'yı sembolik olarak birbirine bağlayarak Hristiyanlığı ve İslam dünyasını birleştirmesi gerçekten de etkileyici.

Mostar Köprüsü, pitoresk Eski Şehir ile birlikte 2005 yılında UNESCO Dünya Mirası Listesi'ne alındı. Bunun nedeni sadece bu köprünün büyük bir mühendislik başarısı olması değil tabii ki, aynı zamanda yukarıda bahsettiğim sembolik öneminden de kaynaklanmakta. Kasabayı görünce bu köprünün yakın zamanda tamamen yıkıldığına ve burada yakın zamana dek savaş olduğuna ancak hala yeniden inşa edilmemiş ve savaşın izlerini taşıyan yapılara rastladığınızda inanıyorsunuz.

Eski şehir merkezinde, altınızda uzanan Neretva Nehri'nin ve Bosna Hersek'in Mostar kasabasının eski şehir bölgesinin köprü ile birbirinden ayrılan iki bölümünün de nefes kesici manzaralarını görebilirsiniz. Köprünün en yüksek noktasından, artık bu işi meslek haline getiren kasabanın yerlileri para kazanmak için düzenli olarak yaklaşık 13 derece soğuktaki nehre balıklama atlayışlar yapıyorlar . Oysaki, geçmişte Mostar'da köprüden atlama, gençlikten yetişkinliğe geçişin bir ritüeliymiş. Sadece bu adımı atmaya cesaret edenler, evlenip toplum içinde saygı kazanacak kadar olgun ve cesur kabul edilirmiş. Köprüden atlamak artık sadece sırf para içinde olsa gerçekten oldukça cesurca bir girişim ve izlemesi çok heyecan verici. Köprüde yürürken aman dikkat köprü üzerinde ki taşlar oldukça kaygan!..Mostar'ın büyüleyici eski şehrinin sokaklarında gezinin: Bu küçük Bosna kasabasının sayısız Arnavut kaldırımlı sokakları gerçekten çok güzel. Pitoresk taş evlerin ara sokaklarında dolaşırken ara sıra Neretva Nehri'ni ve karşı kıyısını göreceksiniz. Sokaklarda arka arkaya çok sayıda kafe, restoran ve hediyelik eşya dükkanı sıralanıyor. Bu sokaklarda dolaşırken en keyiflisi ise, acele etmeden rengarenk binaların, ara sokakların ve hareketli ortamın tadını çıkarmak. Mostar Köprüsü'nün her açıdan keyfini çıkardıktan sonra kasabanın doğu kesiminde bulunan Karagözbey Camii ve ona bağlı Kur'an okulunu ziyaret edebilirsiniz. Camii şehrin Osmanlı mirasının ayakta kalan önemli eserlerinden biri. 1558 tarihinde Hacı Zaim Mehmet Bey tarafından yaptırılmış. Kesme taşları ile dikkat çeken cami kare şeklinde ve üzeri sekizgen kasnaklı bir kubbe ile örtülü. Zamanınız varsa daha sonra Bosna Savaşı'nın arka planı hakkında daha fazla bilgi edinmek için Savaş Fotoğraf Sergisi'ni de yakından inceleyebilirsiniz. Eğri Köprü: Stari Most’un yani Mostar Köprüsü’nün küçük versiyonu. Boşnaklar bu köprüye ‘Eğri Köpr ’üadını vermişler. Köprünün mimarı tıpkı Stari Most’ta olduğu gibi Başmimar Hayrettin. Resmi olmayan kaynaklara göre köprünün şöyle bir hikayesi var;: Kanuni Sultan Süleyman Balkanlar’daki bu güzel şehri imar etmek için emir verir. O zamanlarda imparatorluklar inşa ettikleri eserlerle anıldıklarından dolayı Neretva’nın bu iki kıyısı da görkemli bir şekilde birbirine bağlanmalıdır. Ayakları yalnızca iki yakaya oturan köprünün inşası tamamlandığında eğer yıkılırsa Başmimar Hayrettin’in hayatı tehlikeye girecektir. Sultanın bu ultimatomunun ardından Başmimar’ın bir taraftan köprüyü yapıp, diğer taraftan mezarını kazdığı rivayeti anlatılanlar arasında. Eğri Köprü ile ilgili anlatılan diğer bir rivayette: Mimar Hayrettin’in Stari Most’u yapmadan önce tecrübe kazanmak için bu köprüyü yapmış olduğu. Hangi sebeple olursa olsun köprü sapasağlam günümüze kadar ayakta durmayı başarmış. Stari Most köprüsüne göre daha sakin bir yer olmasını ve özellikle akşam manzarasının mükemmel olmasını ben çok sevdim. Nehir ve çevredeki yapılarla daha iç içe bir konumda olan bu köprü kasabayı dolaşırken aniden karşınıza çıkabilir…

Mostar'da ki ücretsiz yürüyüş turunu mutlaka tavsiye ederim! Mostar’ın zengin tarihi hakkında birçok ilginç şey öğrenebileceğiniz bu turda benimde daha önce hiç bir yerde okumadığım bir bilgi olarak kasabada, hala nehrin her iki yakasında ayrı ayrı okullar olduğunu ve öğrencilerin etnik kökenlerine göre ayrıldığını öğrendim. Bu ücretsiz tura her gün saat 10:00 ve 15:00'te İspanyol Meydanı'ndaki Lisenin önünden katılabilirsiniz. Ücretsiz olan bu tura katılmak için önceden online kayıt yaptırmanız gerekiyor. Bu Lise, aynı zamanda Bosna-Hersek'te Sırp, Hırvat ve Boşnak çocukların birlikte eğitim görmesine izin verilen tek okul olması nedeniyle ‘Birleşik Dünya Koleji ’olarak da anılıyor.

Tavsiyem: Gün batımında, şehrin yukarı kesimleri özellikle çok güzel oluyor.

Akşam güneşi Mostar Köprüsü'nü sıcak ve altın rengi bir ışıkla renklendirirken adeta bir ressamın fırçasından çıkmışcasına inanılmaz bir manzara sunuyor. Dükkanlardan birinden dondurma alıp geniş taş duvarda kendinize güzel bir yer bulun ve gün batımındaki muhteşem manzaranın tadını çıkarın derim . ‘Bella Vista ’adlı restoranda, adından da anlaşılacağı gibi, bir bardak şarap eşliğinde bu muhteşem manzaranın keyfini çıkarabilirsiniz. Restoran da alt masalardan birine oturun çünkü buradan köprünün manzarası harika ve nehrin sesini de çok net duyabilirsiniz oldukça da romantik bir ortam.

Tavsiyem: Şarabımın tadını çıkarırken, nehirde iki tane rafting teknesi vızır vızır geçti ve bu da beni biraz araştırma yapmaya itti! Böyle bir turda adrenalin patlaması yaşamak fena olmaz diye düşünsemde daha sonra vazgeçtim…Mostar'dan mutlaka yapılması gereken Günübirlik Geziler: İlk durak Blagaj'daki Derviş Evi Tekija: Mostar'ın sadece 10 kilometre güneydoğusunda ki Blagaj kasabası son derece huzur verici bir yer. Olağanüstü konumu ve zengin tarihiyle özel bir yer olan ‘Derviş Manastırı Tekija ’ziyaret etmeye gerçekten de değecek çarpıcı bir yapı. Bosna-Hersek'in en güçlü ve Avrupa'nın en büyük nehirlerinden biri olan Buna Nehrinin kaynağında (Vrelo Bune olarak da biliniyor ) 200 metre yüksekliğindeki dik ve engebeli bir uçurumun üzerine inşa edilmiş . Burada her saniye yaklaşık 43.000 litre saf kaynak suyu karst kayalarından akıyor. Manastır binası, Buna Nehrinin kristal berraklığındaki sularına o kadar güzel yansıyor ki manzara gerçekten de harika. Suyun sıcaklığı ise sadece 7-8 derece yani oldukça soğuk!

16. yüzyılda bir Türk padişahı, Buna Nehrinin kaynağının hemen yanındaki bu etkileyici manzaraya o kadar aşık olmuş ki, günümüzdeki ‘Tekija Derviş Tekkesi'ni ’buraya inşa ettirmiş. Eğer siz de bu yerin tarihiyle ilgileniyorsanız, binanın içinde rehberli bir tur yapmanızı tavsiye ederim...

BOSNA BÖREĞİ VE STJEPAN GRAD KALESİ KALINTILARI

Derviş Manastırı'nı ziyaret ettikten sonra bence hemen yola çıkmayın; nehrin hemen kıyısındaki şirin restoranlardan birinde özellikle güzel bir konumda kendinize bir masa bulup buranın keyfini çıkartın . Buna Nehri, önce pitoresk küçük bir şelaleden aşağı akıyor ve 9 kilometre sonra da Neretva Nehri'ne dökülüyor. Geleneksel Bosna Böreği'ni hiç denediniz mi? İşte size bir fırsat (eğer Mostar'da henüz denemediyseniz) bu lezzeti peynirli veya etli olarak da deneyin derim gerçekten de lezzetli! . Blagaj kasabasının yukarısındaki bir tepede, Dük Stephen Kalesi'nin (Stjepan Grad) kalıntılarını da bulacaksınız. Kalıntılara yürüyerek yaklaşık bir saatte ulaşılabiliniyor. Blagaj'ın muhteşem manzarasını görmek için buraya çıkmaya değer. Dikkat: Eğer güzergah konusunda emin değilseniz, lütfen önceden Derviş Manastırı'ndaki turist danışma bürosuna danışın; zira Bosna Hersek'te maalesef hala keşfedilmemiş çok sayıda kara mayını bulunmakta. Blagaj'daki Derviş Evi Tekkesi her gün saat 08:30 - 20:30 saatleri arasında açık ve giriş ücreti kişi başı 5 Euro…Pocitelj Köyü: Neretva nehri kenarına kurulu tarihi bir köy. Bu köy kelimenin tam anlamıyla adeta bir açık hava müzesine benziyor ve Bosna Hersek'te koruma altına alınmış milli anıtlardan. Mostar çevresinde ki en güzel köylerden biri. Zaten tur ile geziyorsanız tur duraklarından biri . Ama eğer araba kiralarsanız, Blagaj'dan Pocitelj köyüne yaklaşık 20 dakika ulaşabilirsiniz. Tarihi Pocitelj köyünün, taş basamaklarından köyün en yüksek tepesine kaleye tırmanmak şart . Biraz yorucu olsada ödülünüz en güzel köy manzarası ve Neretva nehrinin yukarıdan kuş bakışı muhteşem manzarası olacak . Köy içinde ara sokaklarda dolaşıp yine taş merdivenlerden çıkarak, tarihi saat kulesi ve camiyi de mutlaka ziyaret edin…Kravice Şelaleleri: Mostar'da ki kalabalıktan sonra bu şelaleler insana gerçek bir ferahlık sunuyor. Mostar'a yaklaşık 50 kilometre uzaklıkta, Hırvatistan sınırına çok yakın bir bölgede cennet gibi bir yer olan ‘Kravice Şelaleleri ’ne mutlaka gitmenizi öneririm. Buraya ulaşmanız yaklaşık bir saat sürüyor ama kesinlikle buna değer. Sayısız şelale, kristal berraklığındaki doğal havuzlar, göller ve nehirler, yem yeşil bir ortamda sizi yüzmeye ve dalmaya davet ediyor. Trebižat Nehri'nin 120 metre uzunluğundaki bir yamaçtan aşağı akarken oluşturduğu bu çeşitli şelalelerin yükseklikleri 28 metreye kadar ulaşıyor!

Kravice Şelaleleri'ni ilkbaharda ziyaret etmek çok daha keyifliymiş. Yaz sonuna doğru, Trebižat Nehri yamaçtan aşağı daha yavaş akıyormuş. Ancak ben Eylül sonu ziyaret ettiğim de doğal havuz yüzmek için oldukça serin di buna rağmen yüzenler de vardı. Bu arada Kravica Şelalesi'nde görülen en yüksek sıcaklık zaten yazında 20 derecenin altında oluyormuş. Buraya gelmek için araba kiraladıysanız şelalelerin üzerindeki geniş otoparkta park ettikten sonra, bakımlı bir patikayı takip ederek yaklaşık 10 dakika da havuzlara ve nehre iniyorsunuz. Yanınızda yiyecek içecek getirmenize gerek yok şelalelerde atıştırmalık, içecek ve dondurma satan çok sayıda restoran ve büfe bulunuyor .

Tavsiyem: Şelalelerin aşağısındaki nehirde, Kravice Şelaleleri'nde bir kano kiralayabilir ve Trebižat Nehri'nin pastoral manzarasının yanı sıra sizi çevreleyen harika yeşil doğanın ve huzurun tadını çıkarabilirsiniz. Kravice Şelaleleri

Her gün 24 saat açık.

MOSTAR’A NE ZAMAN GİDİLİR?

Mostar gezisi için en iyi aylar Mayıs’dan Ekim’e kadar olan dönem. Özellikle ilkbahar ve sonbahar aylarında sıcaklıklar oldukça ideal oluyor ancak bu mevsimlerde tabii ki yağmur yağma ihtimali de var. Yazın yağmur ihtimali hemen hemen sıfır ama bu kezde sıcaklıklar 40/ 45 dereceye kadar yükseliyormuş ... Tarihi Eski Şehir Bölgesinde gezilecek yerler : Mostar’da gezilecek yerlerin hemen hemen tamamı tarihi eski şehir bölgesinde sıralanıyor:

MOSTAR KÖPRÜSÜ,

Eğri Köprü ,Mostar Köprüsü Müzesi, Karagözbey Camii, Koski Mehmed Paşa Camii, Savaş ve Soykırım Kurbanları Müzesi, İspanyol Meydanı, Muslibegovic Evi, Biscevic Evi, Kajtaz House , Kujundziluk ve henüz çok az sayıda turistin keşfettiği Grafiti sokağı.