Enerji piyasasında Hürmüz endişesi Ekonomi Haberleri

İsrail ile İran arasındaki gerilimin tırmanması, küresel enerji akışının kalbi sayılan Hürmüz Boğazı’nda yeni bir kriz endişesini gündeme taşıdı. Petrol ve LNG taşımacılığının kritik geçidi olan boğazın olası bir kapanışı, enerji fiyatlarında sert dalgalanmalara neden olabilir.

İsrail ile İran arasındaki karşılıklı hava saldırıları devam ederken, Orta Doğu’da tırmanan gerilim gözleri bir kez daha dünyanın en stratejik rotalarından olan Hürmüz Boğazı’na çevirdi. İsrail-İran arasındaki saldırılar sonrası uzmanlar, bu kritik geçidin güvenliğine dair endişelerini dile getirirken, küresel enerji piyasalarında potansiyel senaryolar tartışılıyor. Hürmüz Boğazı, yalnızca bölgesel değil, küresel enerji güvenliği açısından da büyük önem taşıyor. Her ne kadar şu an için deniz trafiği normal seyrini korusa da, bu dar geçidin güvenliğiyle ilgili en küçük bir tehdit, enerji piyasalarında zincirleme etkiler yaratma potansiyeline sahip.

PETROL TİCARETİNİN ÜÇTE BİRİ BOĞAZDAN GEÇİYOR

Dünya petrol ticaretinin üçte birinin geçiş noktası konumunda bulunan Hürmüz Boğazı’ndan günde 17 ila 20 milyon varil ham petrol taşınıyor. Küresel sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) sevkiyatının da yaklaşık yüzde 20’si buradan geçiyor. Günlük ortalama 100 ticari tanker, boğazdan girip-çıkıyor.

ÇİN PETROLDE EN BÜYÜK MÜŞTERİ

Hürmüz Boğazı’ndan geçen petrol ve LNG’nin en büyük alıcıları Çin, Hindistan, Japonya, Güney Kore ve Avrupa ülkeleri olarak öne çıkıyor. Çin, bölgeden günlük 3 milyon varil petrol alıyor. Japonya petrol ithalatının yüzde 80’ini Hürmüz Boğazı üzerinden gerçekleştiriyor. Günde ortalama 7 milyon varil petrol ihracatıyla bölgenin en büyük üreticisi konumundaki Suudi Arabistan da ihracatının büyük kısmını Hürmüz Boğazı'ndan sağlıyor.

AVRUPA İKİNCİ KEZ ÇIKMAZA GİREBİLİR

Küresel LNG piyasasının da kalbi Hürmüz Boğazı’nda atıyor. Dünyanın en büyük LNG ithalatçıları arasında yer alan Japonya ve Çin tedarikinin yaklaşık yüzde 10’unu Hürmüz üzerinden gerçekleştiriyor. LNG ihtiyacının yüzde 40’tan fazlasını Katar’dan karşılayan Hindistan Hürmüz Boğazı’nın kapatılması durumunda en fazla etkilenecek ülkeler arasında. Avrupa ülkeleri arasında da son yıllarda Rus gazına alternatif olarak Katar LNG’si öne çıkıyor. İtalya, Belçika, Hollanda gibi Avrupa’nın başta gelen ülkeleri LNG arz çeşitliliği açısından bu hatta bağımlı. Dünyanın en büyük LNG ihracatçısı Katar, Hürmüz Boğazı üzerinden yıllık 80 milyon ton LNG ihracatı yapıyor. LNG ihracatının yaklaşık yüzde 70’i Asya’ya, yüzde 20’si Avrupa’ya gidiyor.

1984 YILINDA KAPATILMIŞTI

En son 1984'te İran-Irak Savaşı sırasında yaşanan ve "Tanker Savaşı" olarak bilinen dönemde fiilen kapanan boğaz, küresel gaz ve petrol sevkiyatı için kritik bir darboğaz konumunda bulunuyor. Ancak deniz trafiği izleme platformu MarineTraffic verilerine göre, bölgedeki ticari gemi hareketlerinde şu ana kadar kayda değer bir değişim yaşanmadı. Verilere göre, Hürmüz Boğazı çevresinde şu anda 1948 ticari gemi bulunuyor. Son 24 saatte 97 gemi bölgeye girerken, 85 gemi çıktı. Aynı dönemde 17 tanker giriş, 17 tanker çıktı ve bölgede toplam 116 tanker seyir halinde.

Hürmüz Boğazı kapanırsa ne olur?

Petrol fiyatları sert bir yükselişle 100 doların üzerini görebilir.

LNG fiyatları aniden sıçrayabilir. Özellikle Asya ve Avrupa piyasalarında arz şokları yaşanabilir.

Sigorta ve navlun maliyetleri artar: Tanker taşımacılığı risk primi yükselir.

Alternatif rotalar yetersiz. Suudi Arabistan ve BAE’nin kara boru hatları sınırlı kapasitede.

Asya ekonomileri ilk sırada etkilenir: Çin, Japonya, Hindistan gibi ülkeler enerji kıtlığıyla karşılaşabilir.

Avrupa'nın LNG ithalatında aksamalar yaşanabilir. Özellikle Katar gazına bağımlı olan ülkeler için kritik bir kırılma olabilir.