Enerjide ‘temiz’ işbirliği

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, önceki gün Azerbaycan'ın Hankendi şehrinde gerçekleştirilen Ekonomik İşbirliği Teşkilatı (EİT) 17. Zirvesi'nde Azerbaycan'da kurulacak temiz enerji ve araştırma merkezleri kurucu belgelerinin onay sürecinin Türkiye'de son aşamada olduğunu açıkladı. Geçtiğimiz ay TBMM'ye sunulan ve yakında Dışişleri Komisyonu'nda görüşülecek olan düzenleme kapsamında EİT üyesi Türkiye, Azerbaycan, İran, Pakistan, Afganistan, Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan, Türkmenistan ve Özbekistan'ın imzasını taşıyan anlaşma kapsamında Azerbaycan'da üye ülkeler tarafından Temiz Enerji Merkezi kurulacak. Anlaşmaya ilişkin teklifin gerekçesinde EİT'in toplam 8 milyon kilometre alana ve 500 milyon nüfusa hitap eden ekonomik ağırlıklı bir bölgesel teşkilat olduğu belirtildi. EİT bölgesinin yenilenebilir enerji potansiyeli büyük olmakla birlikte bu potansiyelin etkin şekilde kullanılabilmesi için güçlü bir bölgesel işbirliği ve koordinasyonun gerekli olduğu belirtilen gerekçede, "EİT ülkeleri, sürdürülebilir enerji dönüşümünü enerji gündemlerinin merkezine alarak enerji verimliliğini artırmayı ve temiz enerji kaynaklarının kullanımını yaygınlaştırmayı hedeflemektedir. Bu hedeflere ulaşmak için tamamen üye ülkeler tarafından yönetilen bir Temiz Enerji Merkezi kurulmasında yarar görülmektedir" denildi.

STRATEJİK ADIM
Bu merkezin kurulmasının, bölgedeki enerji güvenliği, verimli enerji kullanımı ve iklim değişikliği ile mücadele ihtiyaçlarının karşılanması açısından önem taşıdığı vurgulanan gerekçede, "Bölgedeki ülkeler düşük karbonlu, yüksek enerji verimli ekonomilere geçişi hızlandırmak ve temiz enerji kaynaklarının entegrasyonunu sağlamak için stratejik adımlar atmaktadır. Bu dönüşüm hem çevresel hem ekonomik faydalar sağlayarak bölgedeki enerji altyapısının güçlenmesine ve sürdürülebilir kalkınmaya katkıda bulunacaktır" ifadelerine yer verildi.
KOORDİNASYON OLACAK
10 Ekim 2023'te Şuşa'da imzalanan anlaşma ile yenilenebilir enerji konusunda deneyimin paylaşılmasının yanı sıra çalışmaların desteklenmesinin amaçlandığı da aktarılan gerekçede, şunlar kaydedildi: "Merkez, sürdürülebilir enerji alanında bölgesel kapasitelerin güçlendirilmesinde üye devletlerin ilgili kurumları arasında koordinasyon ve işbirliğini kolaylaştıracak."
BAĞIMSIZ BÜTÇESİ OLACAK
Temiz Enerji Merkezi araştırma ve idari amaçları için bağımsız bir bütçeye ve fona sahip olacak. Geliri ise üye devletler tarafından yapılan katkılar ile projelerin geliştirilmesi ve uygulanması yoluyla elde edilen kaynaklardan sağlanacak. Merkez kurulu üye devletlerin enerji bakanları ya da aynı düzeydeki yetkilileri, EİT Genel Sekreteri ve merkezin icra direktöründen oluşacak.