Engelli Bireylerin Sorunlarını Araştırma Komisyonu toplandı

TBMM Engelli Bireylerin Sorunlarını Araştırma Komisyonu, AK Parti İzmir Milletvekili Mehmet Muharrem Kasapoğlu başkanlığında toplandı. Komisyon toplantısının açılışında konuşan Kasapoğlu, "Ben özellikle değerli komisyon üyelerimize hatırlatmak istiyorum, komisyon üyelerimizin hem görüşmelerine dair yaptıkları ziyaretlere dair bilgi notları bizim için çok kıymetli ve bu çerçevede de herkes istediği şekilde görüşebilir kişilerle, kurumlarla ve ziyaretlerde bulunabilir. Malum, bir tatil sürecine gireceğiz. Bu süreçte istiyoruz ki komisyon gayriresmi olsa da devam etsin. Bununla birlikte de özellikle komisyon üyelerimizin yaptığı çalışmalara dair bilgi akışını da komisyon olarak sürekli kayda devam edelim ve böylece Meclis’teki süreç resmi olarak başladığında da hem daha hızlı bir şekilde yapacaklarımızı yaparız hem de yol haritamızı daha net bir şekilde belirlemiş oluruz" ifadelerini kullandı.

'OCAK- MAYIS DÖNEMİNDE 1,41 MİLYAR TL ÖDEME YAPILMIŞTIR'

Ardından Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Sosyal Yardımlar Genel Müdürü Alparslan Çevik, komisyon üyelerine sunum yaptı. Çevik, Genel Müdürlüğü tarihçesi, yapısı ve faaliyetleri ile ilgili bilgiler verdi. Çevik, "Aile yardımları, eğitim yardımları, sağlık yardımları, barınma, gıda yardımları, engelli, yaşlı yardımları ve farklı proje destekleri başlıkları altında 6 farklı çeşit yardım türüyle hizmet etmekteyiz. Engelli aylıklarımız Bakanlığımızca 2022 sayılı Kanun kapsamında yüzde 40 ve üzeri oranında engelli raporu olan, sosyal güvencesi olmayan ve hane içerisinde kişi başına düşen ortalama aylık geliri asgari ücretin aylık net tutarının 1/3'ünün altında olan vatandaşlarımıza verilmektedir. Bununla birlikte 18 yaşından küçük vatandaşlarımız içerisinde hafif sağlık raporuyla, hafif düzeyde engelli olan vatandaşlarımızın yakınlarına sağlamış olduğumuz engelli yakını aylığımız bulunmaktadır. Tutarlarımız temmuz ayı itibarıyla güncellendi; yüzde 40 ila yüzde 69 arasında engelli olan vatandaşlarımız için ayda 4 bin 302 lira 98 kuruş destek veriyoruz, yüzde 70 ve üzeri engelli vatandaşlarımıza ise 6 bin 454 lira 48 kuruş destek sağlamaktayız. Bununla birlikte, engelli yakını aylığımız da 4 bin 302 lira 98 kuruştur. Bu tutarlar memur katsayısına bağlıdır; her altı ayda bir memur katsayısıyla birlikte güncellenmektedir. Engelli aylığı kapsamında 2024 yılında 614 bin 532 fayda sahibi için 25,1 milyar TL kaynak sağladık. 2025 yılı ocak- mayıs döneminde ise 565 bin 39 fayda sahibi için 12,5 milyar TL ödeme yapılmıştır. Yine, engelli yakını aylığı kapsamında ise 2024 yılında 93 bin 682 ayda sahibi için 2,86 milyar TL, 2025 yılı ocak- mayıs döneminde ise 81 bin 256 fayda sahibi için 1,41 milyar TL ödeme yapılmıştır" diye konuştu.

'SÜREKLİ TARAMA YAPIYORUZ'

Engellilere yönelik tematik yardımların yapıldığını kaydeden Çevik, şöyle devam etti:

"İzleme ve değerlendirme nasıl yapılıyor? Sayın Bakanımızın da ifade ettiği gibi o zaman, bunda vatandaşlar bizi aramıyor, biz vatandaşları arıyoruz. Sürekli zaten bununla ilgili bir taramamız var bizim. Şu an Sayın Bakanımızın talimatıyla da İzleme Değerlendirme Başkanlığımızın altında bir izleme birimi oluşturuyoruz. Öncelik sırasına göre, mesela, ebeveyn olmayan haneler ya da tek ebeveynli olan haneler, engelli olup evinde tek yaşayan haneler; bu tip önceliklendirdik. Bunlarla biz direkt temas kurabiliyoruz. Bunu da zaten sürekli tarıyoruz; mesela, aileden birisi vefat ettiği zaman bunu görebiliyoruz. Vakfımızla direkt iletişime geçip aileyle de direkt iletişim kurabiliyoruz, onların ihtiyacı olan yönlendirmeleri de yapıyoruz; hem vakfımızla hem ilde bulunan il müdürlüklerimiz, ilçelerde bulunan sosyal hizmet merkezlerimizle ilgili ve de iş birliğinde bu faaliyetleri yürütmekteyiz. Bu çerçevede, sosyal yardım bilişim sistemi içerisinde yani bizim hizmet verdiğimiz kitle içerisinde 843 bin 223 engelli ve engelli yakınına yönelik bu faaliyetlerimiz devam etmektedir."

'FIM DİKKATE ALINIYOR'

Ardından komisyonda Sağlık Bakanlığına bağlı Sağlık Hizmetleri Genel Müdürü Hasan Basri Velioğlu'nun sunumu başladı. Velioğlu, engellilik tanıması için vatandaşların yaşam aktivelerinin bazılarını yerine getirip getiremediğine bakıldığını vurguladı. Velioğlu, "2019 yönetmelik yayımıyla birlikte ÇÖZGER rapor formatı uygulamaya alındı. Burada belirtildiği gibi son üç özel gereksinimi vardır, yüzde 70- 79; yine belirgin gereksinimi vardır, yüzde 80- 89; özel koşul gereksinimi vardır, yüzde 90- 100 düzeylerini alırsa tam bağımlı sayılıyor çocuklar için ama yine de belirtiyorum bu oranlar bizim karar metnimizde yazılmıyor, bunlar Ek-3 Mevzuat Uyum Tablosu'nda mevcut. Bir örnek vermek gerekirse Maliye Bakanlığı vergi indirimi uygulamasında, 'Çok ileri düzeyde gereksinimi vardır' diye bir rapor, karar metni geldiği zaman puan yazmadığı için neye göre verecek? Neye göre indirim yapacak? Yönetmelik eki, Ek-3 Mevzuat Uyum Tablosu'na bakıyor, puan karşılığına göre işlem yapıyor. Hakeza, Aile Bakanlığı uygulamalarında da bu mevzuata, bu ek uyum tablosuna bakıyor. Fonksiyonel Bağımsızlık Ölçeğini (FIM) dikkate alıyoruz. Ölçeğe göre gerçekten hiçbir ihtiyacını karşılayamıyorsa o toplam puanları toplanıyor, 18 alırsa, en düşük olursa, oraya ne kadar yakınsa burada hekimin kanaati, hekim orada kanaat veriyor. 18'e ne kadar yaklaştıkça, 'Tam bağımlı' diyor" diye konuştu.

'MEVCUT ENGELLİLİK DURUMUNDA DEĞİŞİKLİK MEYDANA GELMESİ DURUMUNDA RAPOR YENİDEN DÜZENLENİYOR'

Velioğlu, süreli ve sürekli rapor süreçlerini anlatarak, "Bireyin engel durumunun ilaç tedavisi, cerrahi tedavi veya rehabilitasyon uygulamalarla zaman içerisinde azalma ihtimali olduğu ve hastalık bulgularının tam görülmediği hallerde raporları süreli düzenleniyor. Mesela, hastanın kataraktı var, ameliyat oldu, hiç görmüyor, katarakt ameliyatı oldu, görme ihtimali var, işte, iki yıl içerisinde ameliyat olursa bu rapordan faydalanamayacak. Yine, kanser hastaları için hakeza aynı şey geçerli ama bireyin engel durumunun sabit kalması veya artması söz konusu olan hastalıklar için de sürekli rapor düzenleniyor. Yeni bir engel durumunun ortaya çıkması veya mevcut engellilik durumunun bir değişiklik meydana gelmesi halinde de bireyin talebi veya ile ilgili branş hekimin sağlık kurumuna sevkinin uygun görmesi üzerine de bir süre aramaksızın yeniden değerlendiriliyor, yeniden rapor düzenleniyor" değerlendirmesinde bulundu.