Erdoğan a göre fevkaladenin fevkinde ama... İşte ABD ziyaretinde çözülmeyen sorunlar

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan geçen hafta BM Genel Kurulu ve ABD Başkanı Donald Trump ile görüşmek için ABD’yi ziyaret etti.

Cumhurbaşkanı Erdoğan ABD Başkanı Trump'ı Beyaz Saray'da ziyaret etti

Önce New York’a, oradan da Washington’a geçen Cumhurbaşkanı, Beyaz Saray’a gittikten sonra Türkiye’ye döndü. Erdoğan ziyareti, “Fevkaladenin fevkinde başarılı” olarak nitelendirdi. Ancak Türkiye ve ABD arasındaki birçok soruna ilişkin soru işaretleri giderilmedi.

ABD'den Türkiye'ye dönüş uçağındaki basın toplantısı hakkında gündeme gelen, gazetecilerin sorularının İletişim Başkanlığı tarafından önce onaylanıp sonra Erdoğan’a sorulduğuna dair tartışmalar sürüyor. Öte yandan, kalan soru işaretlerini Erdoğan'a ulaşabilen, “onaylanan sorular” da aydınlatmadı.

KAAN ÜRETİMİ “BAŞLAYAMIYOR”

ABD ziyaretinde üzerine görüşülmesi öngörülen, F-35 programından Türkiye’nin çıkarılması, yerli 5’inci nesil savaş uçağı KAAN için F-110 motorlarının alınabilmesi için CAATSA yaptırımlarının düzenlenmesi başta olmak üzere birçok soruna ilişkin durum ziyaretin ardından halen bilinmiyor.

Türkiye'nin 5'inci nesil yerli uçak hedefiyle üretimine başladığı TUSAŞ Milli Muharip Uçak KAAN

Fidan: Kaan’ın üretimi için ABD’den lisans ve motor bekleniyor

F-110'LAR KONGREDE KALDI

Özellikle Dışişleri Bakanı Hakan Fidan New York’taki Türkevi’nde yaptığı bir basın toplantısında, ABD’li General Electric tarafından üretilen ve Türkiye’ye gönderimi ABD Kongresi tarafından bekletilen KAAN’da kullanılacak F-110 motorlarına ilişkin “gelmeden üretime başlayamayacağız” demişti.

ABD'li General Electric tarafından üretilen ve KAAN'da kullanılması planlanan J-110 tipi jet motoru

Bu açıklama akıllara Endonezya ile anlaşmaya varıldığı belirtilen 48 adet KAAN uçağının satışını da getirdi. Cakarta yönetimine 2028’de teslim vaadiyle yapılan anlaşmada üretimin planlandığı gibi devam ettiği sadece motorların beklendiği söylendi.

Ancak motorların ne zaman alınabileceği konusu da belirsizliğini koruyor.

Ziyaretin çözmediği konular arasında KAAN öne çıksa da arka plandaki diğer birçok soruna ilişkin durum cevapsız kaldı.

TÜRKİYE’NİN F-35 VE S-400'LERİ NE OLACAK?

Türkiye F-35 programından Rusya’dan S-400 hava savunma sistemi satın alımı yaptığı için çıkarılmıştı. Ziyaretten önce F-35 programına Türkiye’nin tekrar dahil edilmesine ilişkin hem ABD hem Türkiye cephesinden çeşitli açıklamalar yapıldı.

Türkiye'nin de ortağı olduğu 5'inci nesil F-35 projesinde Türk Hava Kuvvetleri için üretilen savaş jetleri halen teslim edilmedi.

Ziyaret öncesi, Türkiye’nin S-400'leri Rusya’ya geri satmak istediğine dair iddialar dış basında yer aldı. Ancak, Ankara bu iddiaları yalanladı, S-400'ler ile ilgili iade veya satış planı olmadığını açıkladı.

ABD ziyareti F-35 sorununu da çözmedi, S-400'lerin durumu ise iade iddialarının yalanlanmasına karşın F-35'lerle aynı anda teslim alınması beklenmediği için bilinmezlik halinde.

F-35 DE F-16 DA YOK

5’inci nesil F-35'lere dair soru işaretleri kalırken, bu sırada F-16 satın alımlarına ilişkin sorun da çözülmedi.

ABD Dışişleri Bakanlığı 26 Ocak 2024'te Türkiye'ye 40 yeni F-16V ve 79 modernizasyon kiti satışını onayladı. Kasım 2024 bütçe görüşmelerinde Savunma Bakanı Yaşar Güler'in yaptığı açıklamada Türkiye'nin kendi tesislerinde F-16 modernizasyonunu gerçekleştirebilecek kapasiteye sahip olduğunu belirterek, anlaşmanın modernizasyon kısmından vazgeçildiğini duyurdu.

Türkiye halen bu uçakların 1,4 milyar dolarlık ön ödemesini yapmış durumda. F-16'ların Türkiye'ye satış sürecinde ise belirsizlik sürüyor.

ABD VE TÜRKİYE ARASINDA “NÜKLEER ENERJİ” ANLAŞMASI

Ziyaret kapsamında, Erdoğan’ın Beyaz Saray ziyaretine eşlik eden Enerji Bakanı Alparslan Bayraktar ABD ile nükleer enerji alanında anlaşma yapıldığını duyurdu.

"Nükleer enerji" anlaşması Enerji Bakanı Bayraktar ve ABD Dışişleri Bakanı Rubio tarafından imzalandı

Cumhurbaşkanımız Sayın @RTErdogan ile Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Sayın Donald Trump'ın Beyaz Saray’da gerçekleştirdiği görüşmeye katılım sağladık.
Türkiye ile Amerika Birleşik Devletleri arasındaki köklü ve çok boyutlu ortaklığı nükleer enerji alanında daha da… pic.twitter.com/ci7InzI4GZ

— Alparslan Bayraktar (@aBayraktar1) September 25, 2025

Sosyal medya platformu Twitter (X) üzerinden açıklama yapan Bayraktar, "Türkiye ile Amerika Birleşik Devletleri arasındaki köklü ve çok boyutlu ortaklığı nükleer enerji alanında daha da derinleştirecek yeni bir süreci başlattık" dedi.

Türkiye-ABD arasında 'nükleer' anlaşma imzalandı

Ancak nükleer enerji alanında yapılan bu anlaşmaya ilişkin de detaylı bilgi verilmedi. Türkiye’de ilk nükleer santral olması planlanan Akkuyu Nükleer Santrali, Rusya tarafından inşa edilirken, ABD ile yapılan bu anlaşmanın Sinop veya İğneliada’da yapılması planlanan santrallere veya başka bir konuya ilişkin olup olmadığı açıklanmadı.

‘EKÜMENİKLİK’ TARTIŞMALARI

Cumhurbaşkanı Erdoğan, Beyaz Saray'da ABD Başkanı Donald Trump ile yaptığı görüşmede, "Heybeliada'daki Ruhban Okulu ile ilgili üzerlerine ne düşerse yapmaya hazır olduklarını" söyledi.

Trump ise Erdoğan'ın bu sözlerini "Çok iyi" diye yanıtladı.

"Yardıma ihtiyaçları vardı ve ben de bunu gündeme getireceğimi söyledim."

‘VATİKAN GİBİ BİR STATÜYE SAHİP OLUR’

Ruhban okulu meselesi özellikle “ekümeniklik” statüsü tartışmaları sebebiyle çekişmeli bir konu. Bu duruma ilişkin Cumhuriyet’e bir değerlendirme yapan Emekli Büyükelçi Tugay Uluçevik, bu hamlenin yapılması halinde okulun “Vatikan gibi bir statüsü” olacağını söyledi.

Tartışmaların ortasındaki Heybeliada Ruhban Okulu

Uluçevik, “Okul açılırsa burası tamamen Vatikan gibi bir statüye kavuşacak duruma gelir, uluslararası gündemde propagandası yapılır. Bu propagandayı Birleşmiş Milletler’de de yaparlar, kamuoyu oluştururlar. Bu iş daha büyük bir şeye sebep olur” dedi.

Bu uyarılara ve medyadaki ekümeniklik tartışmalarına karşın ziyaret sonrası bu konuya ilişkin de ne yapılacağı hakkında bilgi verilmedi.

‘ERDOĞAN TRUMP İLE NEYİ HALLETTİ?’

Gazeteci Murat Yetkin de Yetkin Report’ta yayımladığı yazıda ABD ziyareti sonrası bilinmezlikle dolu sorunlara dikkat çekti. Ziyarete ilişkin gazetecilerin sorması gerektiğini söylediği soruları derledi.

‘AKILLARINA ŞU SORULAR GELMEDİ Mİ?’

“Hakikaten Erdoğan Trump ile neyi halletti” sorusunu soran Yetkin konu hakkında şu değerlendirmeyi yaptı:

“En basitinden başlayalım: satışı önünde hiçbir engel kalmadığı daha 2024 Şubat’ında açıklanan yeni F-16 uçaklarının alımı halledildi mi? Herhangi bir açıklama yok.

Halihazırda medya kuruluşlarının yönetim kademelerinde bulunan habercilerin hiçbirinin aklına şu soruların gelmediğini düşünmek mümkün mü?"

BİLİNMEZLİKLERLE DOLU

* Gazze ve İsrail’in soykırım politikalarını uluslararası medya önünde neden açmadınız?

* F-35 konusu çözüldü mü, S-400’ler ne olacak? F-16’lar geliyor mu?

* Trump medya önünde size “Seçim hilelerini bilir” dedi. Neden yanıt vermediniz?

* Türkiye dönüşünde Rum Ortodoks Patriği Bartolomeo ile görüşeceğinizi, üzerinize düşeni yapacağınızı söylediniz. Heybeliada Ruhban Okulu açılacak mı?

* Halkbank konusunu neden açtınız?

* Trump’ın Müslüman nüfuslu ülke liderleriyle toplantısında Endonezya Cumhurbaşkanının savaş sonrası Gazze güvenliği için 20 bin asker sözü verdiği açıklandı. Türkiye de asker gönderecek mi?

* Trump, yapabileceğiniz en iyi şeyin Rusya ile petrol ve gaz ticaretini kesmeniz olacağını söyledi. ABD ile doğal gaz anlaşması Rusya’dan alımın azaltılacağı anlamına mı geliyor?

* ABD ile nükleer işbirliği anlaşmasıyla Sinop ya da İğneada santralini ABD mi inşa edecek?”