Erdoğan dan Azerbaycan Rusya gerilimi açıklaması: İlham Bey burada çok dikkatli, tedbirli bir adım atıyor

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Azerbaycan ziyareti dönüşü uçakta gazetecilerin sorularını yanıtladı. 

Cumhurbaşkanı Erdoğan konuyla ilgili sorulan soruya "Türkiye, hem Azerbaycan hem de Rusya ile derin diplomatik ve stratejik ilişkilere sahip bir ülke. Gerginliği yakından takip ediyor ve her iki ülkeye de itidal çağrısında bulunuyoruz. Diplomatik gerilimi yumuşatacak açıklamalarla meselenin daha kolay ve makul bir çözüme kavuşacağına inanıyoruz. İki ülke arasında yaşanan olumsuz gelişmelerin bir an önce sona ermesini temenni ediyorum. Yaşanan talihsiz hadiselerin Rusya ve Azerbaycan arasındaki ilişkilerde tamiri imkansız hasara neden olmaması en büyük arzumuzdur. Yaşanan lokal hadiselerin ve sonuçlarının kendi mecrasının dışına çıkartılmadan çözüme kavuşturulması mümkündür. Meseleye itidali elden bırakmadan yaklaşmak gerekir. Biz iki dostumuzun da bu sorunun üstesinden gelecek anlayış seviyesinde olduğunu biliyoruz. Meselinin halli yolunda atılacak yapıcı adımlara destek vermeyi sürdüreceğiz. Önceliğimiz yeterince savaşa, çatışmaya sahne olmuş bölgenin zor da elde edilen istikrarını sarsacak ani tırmanışlardan kaçınmak olacak. Kafkasların yeni bir çatışmayı kaldırmaya tahammülü kalmamıştır. Türkiye olarak, sükunetin yanında yer alarak, diplomatik süreçlerle meseleyi çözümü kavuşturacağımıza inanıyorum. Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev Bey'le yaptığımız görüşmede konu gündemimize geldi. İlham Bey burada çok dikkatli, tedbirli bir adım atıyor. Bu işi kovalamak, kızıştırmaktan yana değil. Bunu telafi edeceklerini ben İlham Bey'in bana yaptığı açıklamalardan anladım." ifadesini kullandı.

Geçtiğimiz ay Kahramanmaraş'ta deprem konutları anahtar teslimi töreninde Sayın Aliyev'le bir araya geldiniz. Hemen ertesi gün Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan'ı İstanbul'da kabul ettiniz. Şimdi de Azerbaycan'ın sembol kenti olan Hankendi'ydeyiz. Haliyle merak ediyoruz bu temaslarınız nasıl geçti? Azerbaycan-Ermenistan barış anlaşması hangi aşamada? Zengezur Koridoru ne zaman açılacak, acaba bu konuyla ilgili net bir bilgi var mıdır? Son olarak Orta Koridor’un işlemeye başlaması bölgeye nasıl bir kazanç getirir?

Erdoğan sözlerine şöyle devam etti:

Bizim Azerbaycan ile hukukumuz diğer ülkeler arasındaki münasebetlerden farklıdır. Biz Azerbaycan ile sadece dostluk değil, kardeşlik bağı ile de bağlıyız. “İki devlet, tek millet” sözü alelade söylenmiş bir kelam değildir. Derin manalar içerir ve somut karşılığı vardır. Bunu tarih boyunca defalarca kanıtlamışızdır. Dolayısıyla bu bölgedeki hadiselere dışarıdan bakamayız. Güney Kafkasya’daki barış ve huzur herkese kazandırır. Azerbaycan ile Ermenistan arasındaki barış sürecinin de diplomatik çerçevesi tamamlanmış durumda. 2024 yılı sonunda Brüksel, Moskova ve Tiflis’te yapılan görüşmelerle barış anlaşmasının son metni üzerinde mutabakat sağlandı. Ermenistan, başlangıçta Zengezur Koridoru’na karşı çıksa da ekonomik entegrasyona katılmak için daha esnek bir yaklaşım sergiliyor. Bu bölgenin kalkınması sadece Azerbaycan için değil, Ermenistan için de, bizim için de, İran ve diğer ülkeler için de bir fırsattır. Zengezur koridoru ile sadece Azerbaycan değil bölgenin tamamı için yeni imkanları beraberinde getirecektir. Bu hattı sadece jeopolitik değil; jeoekonomik bir devrimin parçası olarak görüyoruz. Zengezur Koridoru’nun açılması, Orta Koridor için de stratejik bir gelişme olacak. Koridor açıldığında, Türk malları Hazar’ı geçerek Orta Asya ve Çin’e daha hızlı ulaşacak, Avrupa’dan Çin’e giden mallar da Türkiye üzerinden geçmeye başlayacak. Orta Koridorun açılması güneyden itibaren bize ve Azerbaycan'a kadar birçok ülkeyi kapsıyor. Bunun dışında Çin'den gelen yolla da bütünleşiyor. Böyle bir önemi var. Biz bu süreç içerisinde tüm adımlarımızı en güzel şekilde atıyoruz. Burada en önemli olan Zengezur hattı. O hat raylı sistemi de içeriyor. Bunun için de yük taşımacılığında Zengezur hattının önemi fazlasıyla Bunun için de yük taşımacılığında Zengezur hattının önemi fazlasıyla artıyor ve artacak. Orta Koridor bütün gücünü, buradan alıyor. Orta Koridorun Zengezur hattıyla bütünleşmesi ve onunla bütünleştikten sonra da yük taşımacılığında, yolcu taşımacılığında böyle bir işlev görmesi önemli. Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev Bey buraya çok önem veriyor. Irak da buraya önem veriyor. Iğdır'dan geçip Nahçıvan'la bütünleşerek devam eden bir hat olacak. Bu hattın yapımıyla da inanıyorum ki yük taşımacılığında önemli bir adımı atmış olacağız. Ayrıca Türkiye’nin Kars–Iğdır–Nahçıvan demiryolu hattı ve Karabağ’daki inşaat yatırımları, Zengezur Koridoru açıldığında daha etkin işleyecek. Dünya değişiyor ve bu durum yeni adımları atmayı zorunlu hale getiriyor. Değişime ayak uydurmak, potansiyelleri harekete geçirmek, kazanç kapılarını da açmak anlamına gelir. Ermenistan ile Azerbaycan’ın imza atacağı barış, bölgenin iklimini değiştirecek. Sağlanacak kucaklaşma ile yeni ve tarihi fırsat pencerelerinin ardı ardına açıldığına şahitlik edeceğiz. Bölgenin çatışmalar ve savaşlar nedeniyle atıl kalan potansiyelinin harekete geçirilmesi ile birlikte kazanma modelinin nadide örneklerinden biri daha oluşacak.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, Azerbaycan'da gerçekleşen zirveye ilişkin şu mesajları verdi:

Ekonomik İşbirliği Teşkilatı 17’nci Zirvesi’ne katılmak üzere Hankendi'ye gerçekleştirdiğimiz ziyareti tamamlamış bulunuyoruz. Kurucu üyesi olduğumuz Ekonomik İşbirliği Teşkilatı 1985 yılından bu yana, toplam 8 milyon kilometrekarelik bir coğrafyada yarım milyara aşkın nüfusa hitap eden bölgesel bir platform haline geldi. Teşkilat, büyük potansiyeli bulunan jeostratejik olarak son derece önemli bir bölgede, iş birliğini derinleştirmeye devam ediyor. Aynı zamanda üyelerinin sahip olduğu ortak değerleri ve kadim kardeşliği de yönetiyor. Ülkemiz, teşkilatın bağlı kuruluşlarından Ticaret ve Kalkınma Bankasına, Eğitim Enstitüsüne ve Gıda Güvenliği Bölgesel Koordinasyon Merkezine de ev sahipliği yapıyor. Malumunuz bugünkü zirvenin ana temasını, “Sürdürülebilir ve İklim Değişikliğine Dayanıklı Bir Gelecek İçin Yeni Vizyon” başlığı oluşturuyor. Nitekim teşkilatımızın yayıldığı coğrafya, iklim krizinden en fazla etkilenen bölgelerin başında geliyor. Zirvede yeşil dönüşüm, enerji kaynaklarının etkin kullanımı ile sürdürülebilirlik ve iklim değişikliği konularında görüş alışverişinde bulunuldu. Bir diğer önemli konu; teşkilatın etkinliğinin artırılmasıydı. Bu hususta bizim de birtakım önerilerimiz oldu. Bu noktada teşkilatımızın bilhassa ticaret, bağlantısallık, ekonomik entegrasyon ve enerji kaynaklarının verimli kullanımı gibi alanlarda oynadığı rolü pekiştirecek tedbirleri değerlendirdik. Biz, teşkilatın temel odağını kaybetmeden üyeleri arasında iktisadi ve ticari iş birliğini desteklemesini, sonuç ve proje odaklı bir yapıya dönüşmesini arzu ediyoruz. Bu hususta da bir oydaşma olduğunu gördük. Teşkilatın bu temelde yapılacak dönüşümüne rehberlik etmesi öngörülen 2035 Vizyon Belgesi’nin çerçevesini belirlemeye dair istişarelerde bulunduk. Zirvenin hemen öncesinde tertiplenen iş, kadın ve gençlik forumlarının çıktılarını da üye ülkeler olarak değerlendirdik. Teşkilat bünyesinde turizm iş birliğinin arttırılması da gündemdeydi. Malumunuz Ekonomik İşbirliği Teşkilatı 2025 Turizm Başkenti olarak seçilen Erzurum'da, çeşitli faaliyetlere devam ediyoruz. Bu kapsamda Kış Oyunları, Palandöken Ekonomi Forumu ve Gastronomi Fuarı gibi 50’ye yakın etkinliği yaptık, yapıyoruz. İnşallah turizm iş birliğine dair çalışmaları 2026 yılı turizm başkenti seçilen Şuşa'da beraberce sürdüreceğiz.

Bölgesel gelişmeler bağlamında, İsrail'in saldırgan tutumu ışığında, İran ve Gazze'deki durumu değerlendirdik. İran Cumhurbaşkanı Sayın Mesud Pezeşkiyan’la da bu çerçevede istişare ettik. Türkiye olarak, fiili ateşkes durumunun kalıcı sükunete tahvil edilmesi için her türlü gayreti göstermeye hazır olduğumuzu, kendisine tekraren belirttim. İsrail'in haydutça saldırılarında hayatını kaybeden kardeşlerimiz için bir kez daha başsağlığı diledim. Gelişmeler hakkında kendisiyle temasta kalmaya devam edeceğim. Ayrıca, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev kardeşim ve Pakistan Başbakanı değerli dostum Şahbaz Şerif'le ayrıntılı görüştük. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, Özbekistan, Kırgızistan ve Tacikistan liderleriyle de samimi sohbetlerimiz oldu. Elbette zirvenin Azerbaycan'ın azat ettiği Hankendi’de yapılıyor olması ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin gözlemci olarak zirvede Cumhurbaşkanı Sayın Ersin Tatar tarafından temsil edilmesi, bizim için ayrı bir anlam teşkil etti. Malumunuz en son Azerbaycan'ın Bağımsızlık Günü vesilesiyle Laçın'ı ziyaret etmiş ve havalimanının açılışını İlham Aliyev kardeşimle birlikte yapmıştık. Bu defa barış, istikrar ve kalkınma yolundaki duruşumuzu ve mesajlarımızı Hankendi’de verip, Azerbaycan'la dayanışmamızı yeniden sergiledik. Bu ziyaretimizin Ekonomik İşbirliği Teşkilatı'nın üye ülkeleriyle aramızdaki bağları güçlendirmesini ve kardeşliğimizi pekiştirmesini temenni ediyorum. Alınan kararların hayırlara vesile olmasını diliyor, sizleri muhabbetle selamlıyorum.