Erken emeklilik hakkından hangi engelli çocuk annesi yararlanır? Sosyal Güvenlik Haberleri

ENGELLİ ÇOCUK ANNESİNİN ERKEN EMEKLİLİK ŞARTLARI NEDİR?

28 yaşında bir kızımız var. Çocukken havale sonrası zihinsel engeli oluştu. Şu an %50 engelli raporu var. Eşim çalışıyor. Erken emeklilik hakkından yararlanabilir mi? (Murat G.)

5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa göre, engelli çocuk annelerine tanınan erken emeklilik hakkından başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede engelli çocuğu bulunan anneler yararlanır. Söz konusu annelerin çocukları engelli iken çalıştıkları dönemdeki prim ödeme gün sayılarına dörtte bir oranında ilave edilir. Çalıştıkları her 360 güne karşılık hizmetlerine 90 gün ilave edilerek 450 gün çalışmış gibi kabul edilir. İlave edilen süreler emeklilik yaş hadlerinden de indirilir. İlave edilen süre kadar daha erken emekli olurlar.

Çocuğu için başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede engelli olduğuna dair rapor bulunan bir anne bu şekilde 10 yıl (3600 gün) çalışırsa prim günlerine 900 gün ilave edilir. Bu anne emeklilikte 58 yaşa tabi ise ilave edilen süre kadar, yani 900 gün (2,5 yıl) erken emekli olur.

İlave edilecek süre konusunda bir sınır bulunmuyor. Çocuğu engelli iken Ekim 2008 tarihinden sonra ne kadar çalışırsa o sürenin dörtte biri kadar ilave gün kazanır ve erken emekli olur.

Çocuk sigortalı bir işte çalışsa bile bu haktan yararlanmaya devam eder. Çocuk evlenirse, ilave süre uygulaması sona erer.

Eşinizin bu haktan yararlanabilmesi için her şeyden önce çocuğunuzun başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede engelli olduğuna dair rapor almanız gerekir.

EMEKLİ OLDUKTAN SONRA ÇALIŞMAYA BAŞLAYAN DOKTORUN EMEKLİ AYLIĞI KESİLİR Mİ?

Devletten profesör olarak emekli bir doktorum. Şu anda bir şirketim var ve emekli maaşını kesintisiz alıyorum. Bu düzenleme çıktığında emekli maaşım kesilecek mi? Kesilecekse ne oranda kesilecek? İkinci sorum SSK’dan emekli bir doktorun bu düzenlemeden sonra emekli maaşı kesilecek mi? Devletten emekli olan uzman hekimin maaşı kesilecek mi? Kesilecekse ne oranda olacak? (Feridun K.)

Bilmeyen okurlarımız için hatırlatayım. Sözünü ettiğiniz düzenleme AK Parti milletvekillerinin imzasıyla TBMM’ye sunulan sağlıkla ilgili kanun teklifinde yer alan hekimler, diş hekimleri ve tıpta uzmanlık mevzuatına göre uzman olanların aynı anda iki özel hastanede kadrolu çalışabilmelerini öngören düzenlemedir.

5434 Sayılı Emekli Sandığı Kanununa tabi doçent ve profesörler emekli olduktan sonra 4/a (SSK) veya 4/b (BAĞ-KUR) statüsünde çalıştıklarında emekli aylıkları kesilmez. Makam ve temsil tazminatları dahil emekli aylıklarını tam olarak almaya devam ederler. 4/a statüsünde çalıştıklarında kendilerinden ve işyerinden sosyal güvenlik destek primi (SGDP) kesilir. 4/a statüsünde çalışmaya başladığınızda sadece işyerinden alacağınız ücret üzerinden SGDP kesintisi yapılır, emekli aylığınızda ise hiçbir kesinti yapılmaz.

5434’e tabi olup makam tazminatı ödenmesine hak kazanamamış emekli hekim ve diş hekimlerinden uzman olanlara bugün itibarıyla aylık 26.324 TL, uzman olmayanlara ise 20.251 TL ilave ödeme yapılıyor. Herhangi bir işte çalışmayan 5434’e tabi emekli hekimler bu ilave ödemeyi yaşamları boyunca almaya devam edecekler. Bu kişiler sigortalı herhangi bir işte çalışmaya başladıklarında ise emekli aylıklarını almaya devam ederler ama ilave ödemeleri kesilir. Çalışmayı bıraktıklarında ilave ödemeler tekrar bağlanır ve emekli aylıklarını tam almaya başlarlar.

SSK’dan emekli doktorlar 20.251 TL ve 26.324 TL tutarındaki ilave ödemelerden zaten yararlanamadıkları için emekli olduktan sonra 4/a veya 4/b statüsünde çalıştıklarında emekli aylıklarında kesinti olmaz.

SGK’DAKİ SAĞLIK PERSONELİNDEN İZİNDE PARA KESİLMESİNE İTİRAZ VAR

Sosyal Güvenlik Kurumu’nda hemşire kadrosu ile çalışan 28 yıllık bir devlet memuruyum. Bizim de her memur gibi 30 günlük kanuni izin hakkımız var ama ne yazık ki kullanamıyoruz. Sosyal Güvenlik Kurumu’nda çalışan doktor, hemşire, laborant, diş hekimi, eczacı gibi tüm sağlık personeli yılda 12 günden sonra kullandığımız izinlerde her gün için maaştan ve ek ödemeden kesinti yapılıyor. Hastalık, evlilik, ölüm izinlerinde bile kesinti yapılıyor. Bu durum bizi maddi olarak büyük sıkıntıya sokuyor. İzin almaya cesaret ettik diyelim yaptığımız işleri de bitirmek zorundayız. Bize MEDULA sistemi ve kurum amirleri tarafından aylık belirli işler tanımlanıyor. İzin aldığımızda maaşımızdan kesinti yapıldığı halde işleri de bitirmemiz isteniyor. Biz devletin kasasını koruyan ve kollayan bir iş yapıyoruz. Milyarlarca liralık işlemler üzerinde imzalarımız var, yaptığımız her bir hata bize rücu edilebiliyor. Bunu Sayıştay denetimlerinde yaşadık. Sağlık personeli olarak her bir meslek grubu ayrı ayrı dava açtığı halde davalar anlayamadığımız şekilde aleyhimize sonuçlanıyor. Ne yapacağımızı şaşırmış haldeyiz. Emekliliğim geldi ama emekli olamıyorum, çünkü çalışmak zorundayım. (İsmi Saklı)

Yaşadığınız sorunu çok güzel bir şekilde dile getirmişsiniz. Bize de sesinizi duyurmak için aracı olmak kalıyor. Sağlık personelinin aldığı maaşın önemli bir kısmı taban ödeme ve teşvik ek ödemeden oluşuyor. Ayda 5 gün, yılda toplam 12 günü aşan izin kullanımında taban ödeme ve teşvik ek ödemede kesinti yapılması tüm sağlık personelini mağdur ediyor. Söz konusu ödemelere güvenerek konut kredisi çeken veya başka bir borcun altına girenler yıllarca yasal izin haklarını eksik kullanıyorlar. Kesinti yapılmayacak sürenin en azından yıllık yasal izin sürelerine çıkartılması gerekir.

EMEKLİ İŞÇİ FAZLA ÖDENEN PRİMİ GERİ ALABİLİR Mİ?

Emekli çalışanım. Mesleğim gereği birden fazla işverene bağlı çalışıyorum. Her bir işverende 4/a çalışanı olarak adıma sosyal güvenlik destek primi ödeniyor. Birden fazla olduğu için prime esas kazancın üst sınırının üzerinde prim ödemesi gerçekleşiyor. SGK'ya fazla primlerin iadesi, vergi borcuna mahsubu için yazı yazdım. Emekli olmadan önce bunu iade alıyordum. Yazıma resmi cevap vermediler. “Sosyal güvenlik destek priminin iadesi olmaz” diyerek konuyu kapattılar. Sizin de fikrinizi almak istiyorum. (Ufuk Y.)

Sigortalı çalışanlar için asgari ücret ile bunun 7,5 katı arasında değişen kazançlar üzerinden sosyal sigorta primi kesilir. Birden fazla işverene bağlı çalışanlar için sosyal sigorta primleri ayrı ayrı yatırıldığından, yüksek ücretle çalışanlar adına bildirilen aylık toplam kazançlar asgari ücretin 7,5 katını aşabiliyor.

5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 82. maddesine göre, aynı sigortalılık haline tabi olacak şekilde birden fazla işte çalışması nedeniyle SGK’ya ödenen primlerin toplamı prime esas kazanç üst sınırı (brüt asgari ücretin 7,5 katı) üzerinden hesaplanacak miktarı aşarsa, aşan kısmın tamamı işçinin “hissesi oranında” iade edilir. İade hakkından yararlanabilmek için SGK’dan talep etmek gerekir.

Sosyal sigorta primi işçi payı yüzde 14, işsizlik sigortası işçi primi ise yüzde 1 olduğundan, asgari ücretin 7,5 katını aşan ücretin yüzde 15’i oranındaki işçi primi, işçiye iade edilir.

Bu haktan emekli işçiler de yararlanır. Birden fazla işverene bağlı çalışan emekli işçi için SGK’ya bildirilen aylık kazanç toplamı asgari ücretin 7,5 katını aşarsa, aşan kısma karşılık gelen işçi primi iade edilir. Ancak, emekli işçi için yatırılan yüzde 30 oranındaki sosyal güvenlik destek priminin 4’te 1’i (%7,5) işçi payı, 4’te 3’ü (%22,5) ise işveren payıdır. Bu nedenle, emekli işçiye tavanı aşan kazancın yüzde 7,5’ine karşılık gelen primler iade edilir.