Ertuğrul Özkök: Erken seçimde oy vereceğiniz güçlü lideriniz yüzde kaç komik olsun istersiniz?

Absürt bir soru değil mi? Durun o kadar absürt değil.

Netflix geçen ay sonunda çok ilginç bir belgeseli yayına soktu.

Spor, özellikle de Amerikan basketbolu NBA meraklıları için çok ilgi çekiciydi.

Çünkü NBA’nin dünya çapında tanınan en sempatik starlarından biri olan Shaquille O'Neal’la ilgiliydi.

Reebok ayakkabıların yeni patronunu tanıyalım

Shaq olarak tanınan dev basketbolcu bir dönem NBA’in en skorer oyuncularından biriydi.

Miami Heat’le başlayan kariyeri Lakers’da devam etmiş, Boston Celtics’de bitmişti.

Shaq basketbolu bıraktı ama “Basket Business’i bırakmadı.

Dünyaca ünlü Reebok ayakkabılarının en büyük hissedarı oldu.

Geçmişte benim en büyük idollerimden biri olan Allen Iverson’la birlikte Reebok markasını uçurmuşlardı.

Shaquille O'Neal Adidas markayı öldürmek isteyince Shaq satın aldı

Sonradan Adidas bu markayı satın almış, kendi markasını zirveye çıkarmak için Reebok markasını adeta öldürmüştü.

Shaq işte o ölü markayı aldı ve şimdi basketbol ayakkabı sektörünün yine zirvelerine taşımak istiyor.

Kendisine yardımcı olarak da Allen Iverson’u almış.

O nedenle, markasına yüz olabilecek basketbolcular arıyor.

Fazla parası olmayan Shaq henüz star olmamış kolejlilere dönüyor

Ama star oyuncuların hepsi Nike, Under Armour, Adidas gibi markalar tarafından paylaşılmış durumda.

O nedenle lise ve kolejdeki henüz star olmamış genç oyunculara ve bir de kadın basketbolculara yöneliyorlar.

Altı bölümlük dize işte bu yeni oyuncuların seçimini anlatıyor.

Herkese öneririm ama özellikle siyaset bilimi, işletme, sosyoloji ve psikoloji öğrencilerine öneririm.

Doktora yapmış; mezuniyet ortalamasi 4 üzerinden 3.8

O dizide öğrendim ki Shaq bir doktora yapmış.

Üstelik de bunu, basketbol kariyerinin zirevsindeyken, 2012 yılında yapmış.

5 Mayıs 2012’de Barry University’den Eğitim Doktorası (Ed.D.) derecesini almış.

Ed.D., tıpkı bir Ph.D. gibi akademik bir doktora derecesi, ancak odağı daha vizyoner ve uygulamaya dönük yönetim, liderlik ve insan kaynakları geliştirmesi oluyor..

Mezuniyet ortalaması 3.813’müş. En yüksek ortalamanın 4 olduğunu düşünürseniz baya yüksek.

54 kredi saatlik programı; 16 ders almış. Ayrıca bağımsız araştırma çalışması yapmış.

Doktora konusu: Liderin mizah ve ciddiyet oranı

Doktorasının konusu şuymuş: “The Duality of Humor and Seriousness in Leadership Styles”

Yani, “Liderlik Tarzlarında Mizah ve Ciddiyetin İkiliği." Bu çalışma kapsamında, CEO’lar ve iş dünyasından liderlerle görüşmeler yapıp şu sorulrın cevabını aramış: (*) Liderler, mizahı ve ciddiyeti nasıl dengeledikleri (*) Hangi oranda mizah ciddiyetle birlikte kullanıldığında etkili olur? (*) Liderlik tarzlarının sonuçları üzerinde mizahın rolü nedir?

İlk patronuna verdiği oran yüzde 90’a yüzde 10

Shaq, tezinde, yakınlık kurduğu iş dünyasındaki liderlerden alıntılarla örnekler sunuyor. Mesela oynadığı Miami Heat takımının sahibi Mickey Arison, çok gırgır bir adammış.

“Yüzde 90 mizah, Yüzde10 ciddiyet tarzı uygulayan bir liderdi” diyor. Ayrıca, Arison’ın neredeyse hiç kızmadığını ve ilişkileri mizahla kurduğunu gözlemlediğini aktarıyor.

Buna karşilık takımın koçu yüzde 90 ciddiydi

Bir başka örneği ise yine Miami Heat’in başkanı ve koçu Pat Riley’den veriyor. Onun için “Yüzde 80 ciddiyet – yüzde 20 mizah” dengesiyle etkili bir lider modeli çiziyor. “Disiplinle uygulamaların mizahla dengelenmesini destekleyen bir profildi” diyor.

Le bron james ve Dwyane Wade’e verdiği ciddiyet puanı

Aynı yıllarda basket oynadığı lider özelliğine sahip iki ünlü oyuncu hakkında da puanlama yapmış: (*) LeBron James: “Yüzde 80 mizah – Yüzde 20 ciddiyet” (*) Dwyane Wade: “Yüzde 70 mizah – Yüzde 30 ciddiyet” Shaq’a göre bu dört lider (Arison, Riley, James, Wade) takımda neredeyse dört farklı CEO gibi çalışıyor ve başarıyı mizah-ciddiyet dengesini iyi ayarlayarak sağlıyordu.

2.16 metre boyunda bir dev bir çocuğa nasıl sempatik görünür?

Kendisi de liderlik vasfı yüksek bir oyuncuydu. Belgeselde iş hayatında bu liderlik özelliğini daha da iyi görüyorsunuz. Kendi NBA kariyerinde uyguladığı liderlik biçimini tezinde şöyle anlatıyor: “Mizahı sıkça kullanırım.”

Bunu da çok güzel bir örnekle anlatıyor. 2.16 m. boyunda bir dev. Bu cüsse özellikle çocuklar için korkutucu olabiliyor.

“Böyle durumlarda komiklik yaparak çocukların gözünde sempati toplarım” diyor.

Salona girerken başımı bilerek kapıya çarptım 

Ayrıca doktorasını anlatmak için çağrıldığı bir toplantıya girerken başını bilerek kapının üst tarafına çarpmış ve bunu komik bir harekete çevirerek, en baştan bir sempati iklimi yaratmış.

"Ama zor zamanlarda ciddiyeti devreye sokarım” diyor. Bunun takım içi etkileşimi pozitif yönde etkilediğini anlatıyor.

Dev basketçi kendine yüzde kaç komiklik puanı veriyor?

Peki kendi mizah dengesini nasıl orantılıyor?

Dizide bunu elleriyle izah ediyor: “Yüzde 70 mizah – yüzde 30 ciddiyet…”

Bu özelliğini belgeselde çok iyi görüyorsunuz.

Fazla ciddiyetin pek işe yaradığını düşünmüyorum

Epey düşündüm bu tez üzerine.

Bir kere Shaq’ın tez olarak böyle bir konuyu istemesi çok hoşuma gitti.

Oldum olası, kendini ciddiyetten ibaret bir makina gibi gören ve göstermek isteyen insanlar konusunda hep şüpheler oldu kafamda.

Fazla ciddiyetin pek işe yarar bir özellik olduğunu sanmıyorum.

Bizim mesleğimizde de böyle kendini ve yaptığı gazetecilik mesleğini haddinden fazla ciddiye alan kişiler gözüme komik Kafkavari karakterler gibi görünür.

9. Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel Gördüğüm mizah oranı en yüksek siyasetçi Demirel’di

Türk siyaseti böyle bir profilden çok çekmiştir.

Hayatımın olayları değerlendirebildiğim döremine baktığım zaman “Mizah-ciddiyet” dengesini iyi kurabilmiş tek lider görüyorum.

Süleyman Demirel.

Demirel, mizahi yanı güçlü bir insandı.

Hem kamuya açık karakterinde, hem de özel sohbetlerinde bu yanını çok açık görebiliyordunuz.

Adnan Menderes Sevgilisiyle “Ve Allah kadını yarattı” filmine giden siyasetçi

Onun dışındaki liderlerin hepsi bana göre fazla ciddiyet meraklısıydı.

Özal dışında güleni bile yoktu.

Tabi bir de Adnan Menderes’i eklemeliyim.

Ankara’nın göbeğinde koluna sevgilisini alıp “Ve Allah Kadını Yarattı” filmini izlemeyle gittiğini anlatan hatıralar okudum.

Sevgilisinin evine giderken sokakta çocuklarla tek kale top oynadığı bile anlatılır.

Necmettin Erbakan Erbakan’da da mizahi bir karakter vardı

Ben o döneme yetişemedim ama özel hayatında mizahi bir yanının olduğunu tahmin edilyorum.

Belki biraz da Necmettin Erbakan’da vardı o mizah duygusu.

Gerisi “Gülümsemeyi bile zaaf sanan” bir maço liderlik profili.

Shaq’ın veridiği örneklere bakarsak, sporda başarılı liderlerin hemen hepsinde mizahi özellik ağır basıyor.

Bir gazete yöneticisi için yüzde 10 ciddiyet yeter de artar

Bana gelince…

Shaquille O'Neal ölçeğini kendime uygularsam…

Galiba kendim için de “Yüzde 70 mizah, yüzde 30 ciddiyet” diyeceğim.

Bence iş yerine “Tavşan kardeş kıyafetinde gelmek istediğini” söyleyen bir gazete yöneticisi için çok düşük bir performans.

Aslında yüzde 90 mizah, yüzde 10 ciddiyet demem gerekirdi ki, yüzde 10 iyi bir gazete yapmak için fazlasıyla yeterlidir.

Sonunda yaptığımız iş, Miami Heat’i yönetmekten daha fazla ciddiyet gerektirmiyor.

Son soru: Erken seçimde oy vereceğim lider nasıl olmalı?

Peki erken seçimde oy vereceğim liderin “Mizah-ciddiyet” oranı ne olsun isterim?

Tercihim şu:

Yüzde 60 mizah yüzde 40 ciddiyet.  

Çünkü liderlerimiz o kadar yüzde 100 ciddi görünmek istiyorlardı ki bu son 30 yıl boyunca asık suratlar, sıkılmış yumruklar, belagat şehvetinden gerilmiş hançerelerden başka bir şey görmedik.

Kendileri hiç gülmedi, bizi güldürmedikleri gibi bol bol ağlattılar.

Ekrem İmamoğlu ve ailesi, Silivri Ön seçimde 15 milyon insan gülümsemeyi bilen bir adaya oy verdi

O yüzden artık gülen, gülümseyen, en zor anında bile yüzünden tebessümü eksik etmeyen bir liderimiz olsun istiyorum.

Ne yalan söyleyeyim o yüzden Ekrem İmamoğlu’nun Silivri’den gelen fotoğraflarda bile gülümsemesi bana iyi geliyor.

Yani ön seçimde 15 milyon insan bence iyi bir adaya oy vermiş.