Fahrettin Altun: Küresel adalet sorunu yaşıyoruz

İletişim Başkanı Altun, ömrünü İslam bilim tarihine adayan ve 2018 yılında hayatını kaybeden Prof. Dr. Fuat Sezgin için Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı tarafından yayına hazırlanan "Fuat Sezgin'in Mirası: Bilim Diplomasisi ile Köprüler Kurmak" kitabının tanıtım programı ve paneline katıldı.

Programın açılış konuşmasını gerçekleştiren Altun, Fuat Sezgin'in mücadelesinin ve bilimsel çalışmalarının bütün dünyada daha iyi anlaşılmasına katkıda bulunmayı hedeflediklerini belirtti.

Yazar İhsan Fazlıoğlu'nun Fuat Sezgin ile yaptığı ve Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi'nde yayımlanan söyleşinden bahseden Altun, bu söyleşide Sezgin'in 1940'lı yıllardaki çalışmalarında kendisine yardımcı olan bir ekip olup olmadığı sorusuna "Ne ekip vardı ne para. Hiçbir şey yoktu, kafaya koyma vardı." şeklinde yanıt verdiğini anımsattı.

Altun, Sezgin'in tüm başarılarının izinde "kafaya koyma" anlayışı olduğunu aktararak "Fuat Sezgin’in 93 yıllık ömrü, gerek siyasi baskı ve yıldırma girişimlerine gerek egemen epistemik cemaatlerin ideolojik dayatmalarına rağmen hakikat ve ilim namına kafasına koyduğunu hayata geçirme gayretiyle doludur." dedi.

Sezgin'in ilmi çabasının, İslam bilimlerinin gerçeğini tanıtmak ve İslam medeniyetinin dünya bilimine yaptığı büyük katkıları açığa çıkarmak amacını taşıdığını kaydeden Altun, "Bir yandan evrensel bilim literatürüne katkı sunarken diğer taraftan İslam medeniyetinin doğru anlaşılmasına da hizmet etti. Fakat bütün bunları yaparken Müslüman dünyaya kaybettiği öz güveni, öz saygıyı ve itibarı yeniden kazandırma gayreti içerisinde oldu. Müslümanların, ferdin yaratıcılığına olan inancı yitirdiğine kanaat getirdi ve bu inancın yeniden kazanması için canla başla mücadele etti." diye konuştu.

Altun, Müslüman dünyayı, Rönesans'la, ardından aydınlanmacı dogmatizmle birlikte ağır bir kopuş yaşadığı İslam, bilim, kültür ve teknoloji tarihiyle yeniden irtibatlandırmak için gayret gösteren Sezgin'in bunu da oryantalistlerin egzotizmiyle değil, tarihsel ve toplumsal gerçeklik bağlamına oturtarak hayata geçirdiğini anlattı.

Bugün, tüm dünyada "küresel adalet" sorunu yaşandığını vurgulayan Altun, şunları kaydetti:

"Bir küresel adalet sorunu yaşıyoruz ve bu sorunla koşup giden bir zulüm düzeninin içinde, böyle bir ekosistem içinde varlık gösteriyoruz. Bu durumun kaynağında da 19. yüzyıldan beri işletilen Batılı sömürge düzeni ve yine bunu destekleyen 'Batıcı bağımlılık sistemi' var. Bu somut durumun da üzerinde yükseldiği bir dizi ideolojik payanda var. Bana soracak olursanız bunların başında bir yandan 19. yüzyıldan sonra Batı dünyasının sahip olduğu kibir, öz güven, etnosentrizm var. Bir diğer yanda ise Müslüman dünyanın o dönemden bu döneme düçar olduğu aşağılık kompleksi ve yenilgi psikolojisi var. Bu asimetrik duygu durumu Müslüman dünya aleyhine işletilen sömürü ilişkilerini meşrulaştıran bir sonuç ortaya çıkarmıştır. Fuat Sezgin Hoca'nın mücadelesi, ilim yolculuğu, bu çarpık anlayışı, bu paradigmayı yapıbozuma tabi tutma mücadelesidir."

Altun, Sezgin'in bu uğurda çok ciddi başarılar ortaya koyduğunun altını çizerek, "Elbette o da 17-18. yüzyıldan itibaren İslam dünyasında yaratıcılık özelliğinin kaybolduğunu, askeri, siyasi, iktisadi, jeostratejik şartlar sebebiyle bir duraklama yaşandığını kabul eder. Fakat bu durum İslam tarihindeki, İslam medeniyetindeki büyük bilimsel gelişmelerin, başarıların görmezden gelinmesini, bu başarıların bugün sadece Yunan mirasını sözüm ona Yunan mucizesini tercüme yoluyla Batı'ya aktarmakla sınırlı görülmesini meşrulaştırmaz. Aksine İslam bilim tarihindeki muazzam başarılar bütün insanlığın bilimsel birikiminin asli unsurlarından, başlıca maddi kaynaklarından biridir. Fuat Sezgin Hoca bu hakikati eserlerinde detaylarıyla, bütün detaylarıyla ortaya koymayı başarmıştır." ifadelerini kullandı.

"Batılılaşma, modernleşme tarihimizde 'İslam dünyası nasıl terakki eder?' diye sorular soran, reçeteler arayan elitlerimiz oldu" diyen Altun, "Bu elitlerimizin en önemli sorunlarından biri belki de İslam medeniyet birikimi içindeki bilimsel zenginliğe mesafeli olmaları ve bu zenginliği tanımıyor olmaktan mütevellit ne yazık ki bir öz güven sorunu yaşamalarıdır." değerlendirmesinde bulundu.

Altun, bu elitlerin "İslam terakkiye mani midir?" tartışmasına çok çekingen ve ürkek şekilde katıldıklarını bildirerek, "Modernleşmeci-Batılılaşmacı elitlerimiz öte yandan büyük bir gönül ferahlığıyla jakoben yol ve yöntemleri kullanmış, tepeden inmeci bir modernleşme anlayışında çare aramışlar, bu eksende reçeteler yazmışlardır." dedi.

Bugün İslam dünyasının, karşısındaki adaletsizlikle mücadele edecekse öncelikle "aşağılık kompleksi" ile mücadele etmesi ve kökleriyle sahih bir irtibat kurması gerektiğini vurgulayan Altun, "İşte bu yolda Fuat Sezgin Hoca'nın varlığı ve çalışmaları yolumuzu aydınlatacak niteliktedir. Bütün bunların yanında şunu da vurgulamak isterim. Bugün dünyanın başına musallat olan en önemli ırkçılık türlerinden biri olan, adına 'İslamofobi' denilen ama 'İslam karşıtlığı' olarak tecessüm eden meseleyle uğraşırken Fuat Sezgin Hoca'nın çalışmalarının çok hayati olduğunu düşünüyorum. İslam karşıtlığı, bütün dünyada giderek yükselen yeni bir ırkçılık türüdür. Bu yeni ırkçılık türünde Müslümanları, İslam'ı fanatizmle, tutuculukla, gericilikle eş tutan bir yaklaşım söz konusudur." ifadelerini kullandı.

Altun, Sezgin'in çalışmaları ve eserlerinin bu yaklaşımla öz güven içinde mücadele etmek için rehber niteliğinde olduğunu belirterek, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Ne yazık ki eski Türkiye, Fuat Sezgin Hoca'yı üzdü. Fakat hamdolsun ki Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan liderliğinde kurumsallaşan Yeni Türkiye, Fuat Sezgin Hoca'yı bağrına bastı. Eski Türkiye, Fuat Sezgin Hoca'yı, böyle büyük bir beyni ne yazık ki 27 Mayıs İhtilali'nden sonra üniversiteden ihraç etti. Buna mukabil yeni Türkiye, Fuat Sezgin Hoca'nın bilimsel çalışmalarını daha iyi koşullarda sürdürmesi için hayatının son döneminde ona zemin sağladı, vefatının ardından da bilimsel mirasını yaşatmaya, zenginleştirmeye çalıştı. Cumhurbaşkanımız, 2019 yılını 'Fuat Sezgin Yılı' olarak ilan etti."

Prof. Dr. Fuat Sezgin İslam Bilim Tarihi Vakfının, Sezgin'in eserlerinin daha çok okunması, daha iyi anlaşılması için çaba sarf ettiğini, Fatih Sultan Mehmet Üniversitesi başta olmak üzere birçok kuruluşun da bu bağlamda çalışmalar yaptığını dile getiren Altun, kendilerinin de bu doğrultuda ellerinden gelen gayreti ortaya koymaya çalıştıklarını bildirdi.

Programa, Prof. Dr. Fuat Sezgin İslam Bilim Tarihi Araştırmaları Vakfı (İBTAV) Mütevelli Heyeti Üyesi Bilal Erdoğan, Anadolu Ajansı (AA) Yönetim Kurulu Başkanı ve Genel Müdürü Serdar Karagöz, İBTAV yöneticileri, akademisyenler, yazarlar ve düşünce dünyasının temsilcileri de katıldı.

Açılış konuşmasının ardından Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı tarafından hazırlanan "Medeniyetin Terekesi: İslam Bilim Tarihinden Örnekler" ve "İlme Adanmış Bir Ömür" sergilerini gezerek eserleri inceleyen Altun, daha sonra program kapsamında düzenlenen paneli takip etti.