Füzeler piyasayı vurdu! Akaryakıt fiyatları ne kadar düşecek?

İsrail ile İran arasında varılan ateşkes, küresel enerji piyasalarında kısa süreli bir rahatlama yaratsa da jeopolitik riskler devam ediyor. Savaşın en hararetli günlerinde 90 doların üzerine çıkan Brent petrol fiyatı, ateşkesin ardından hızlı bir düşüşle 66 dolara kadar geriledi. Petrol fiyatları, ABD'nin İran’daki Natanz ve Fordo nükleer tesislerine düzenlediği saldırılarla tırmanmış, İran’ın Hürmüz Boğazı’nı kapatma tehdidi küresel petrol arzı açısından alarm zillerini çaldırmıştı. Dünya petrolünün yaklaşık üçte birinin geçtiği bu dar geçidin kapanması hâlinde, Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) ve piyasa analistleri Brent petrol fiyatlarının 120 doları aşabileceğine de dikkat çekmişti. Şu an için korkulan tablo olmasa da Türkiye'deki akaryakıt fiyatlarının ne kadar gerileceği halijazırda belirsizliğini koruyor. 

DALGALANMA SÜREBİLİR

Türkiye'deki akaryakıt fiyatlarının önemli bir kısmı vergiden oluşurken, bugün bir litre motorinin 20 TL’si doğrudan vergi kalemi olarak dikkat çekiyor. Bir başka değişle 60 litrelik bir araç deposunu doldurmak yaklaşık 3 bin 300 TL’ye mal olurken, bunun tam bin 225 TL’si yalnızca vergiye gidiyor. Uzmanlara göre, ateşkesin kalıcı olup olmayacağı belirsizliğini korurken, enerji fiyatlarındaki dalgalanmanı sürebileceği belirtiliyor. Türkiye gibi enerji ithalatına bağımlı ülkeler için bu durum, hem kur hem de enflasyon baskısının önümüzdeki aylarda da devam edeceği anlamına geliyor.

İran’ın Hürmüz Boğazı’nı kapatması durumunda yıl sonuna kadar motorin litre fiyatının 62 TL’ye, benzin fiyatının ise 60 TL’ye çıkabileceği belirtiliyor. 58 MİLYAR DOLARI GEÇER

Son bir yıllık tablo da fiyatlardaki oynak zeminin göstergesi durumunda. 2024 sonunda Türkiye’nin günlük toplam akaryakıt tüketimi 960 bin varil petrol olurken, bu rakamın yaklaşık 620 bini motorin, 180 bini benzin, 160 bini ise LPG’den oluştu. EPDK ve TÜİK verilerine göre, Türkiye 2024 yılında toplam 32 milyar dolarlık enerji ithalatı yaptı. Ancak Brent petrolün 90 doları aşmasıyla birlikte bu rakamın 2025 sonunda 55 milyar doları geçmesi tahmin ediliyor. Böylesi bir artış, tek başına dış ticaret açığını yüzde 35 büyümesi anlamına gelirken, her 10 dolarlık petrol artışı, pompa fiyatlarına yaklaşık bir TL  olarak yansıyor. 

TURİZM GELİRİ DÜŞECEK

Enerji fiyatlarındaki artış aynı zamanda, tüm sektörlere maliyet baskısı olarak yorumlanırken,  analistler, lojistik ve e-ticaret alanındaki taşımacılık maliyetlerinin de yüzde 20 artacağını belirtiyorlar. İsrai-İran savaşının turizm gelirlerine de olumsuz yansıması beklenirken, 2025’in ilk beş ayında yüzde 14’lük gelir kaybı olduğunun altı çiziliyor. 

ESNEKLİK SAĞLANMALI 

İşletme ve Pazarlama Uzmanı Volkan Soykan, savaşın küresel ölçekte fiyat dalgalanmalarına neden olacağını belirtirken, "Maalesef Türkiye açısından döviz kuru, enflasyon ve cari açıkta yükselme görebiliriz. Savaş sona ermezse yıl sonuna kadar benzin ve motorin fiyatlarının 60 TL'yi geçmesi öngörülüyor. Bu durumda akaryakıtta ÖTV sabitlenmeli, tarım ve taşımacılık sektörüne sübvansiyon getirilmeli. Yenilenebilir enerji yatırımlarının bir an önce hızlandırılması da hayati önemde. Akaryakıt üzerindeki vergi politikaları da yeniden gözden geçirilmeli" dedi. 

Öte yandan savaş nedeniyle Türkiye açısından en büyük risklerden biri de iç talebin daralmasıyla birlikte sanayi üretiminde yaşanacak gerileme ve işsizlik. ZİNCİRLEME ETKİ

Kamuoyu Araştırmacısı Volkan Tebrizcik ise akaryakıt fiyatlarındaki yükselişin, doğrudan Türk ekonomisinin kırılgan yapısını hedef alacağını, "Zira motorin, yalnızca bireysel taşıtlar için değil; tarım, sanayi, lojistik ve ulaştırma gibi tüm stratejik sektörlerde temel girdi konumunda. Bu nedenle akaryakıt fiyatlarında yaşanan her artış, başta gıda ve taşımacılık olmak üzere zincirleme bir maliyet şokunu tetikler" diye konuştu. 

FİYATLAR ARTACAK MI? 

Tebrizcik, artan maliyetlerin, özellikle İç Anadolu ve Güneydoğu’daki çiftçiler üzerinde büyük bir baskı yaratacağını da dile getirirken, şunları söyledi: "Nakliye giderlerinin yükselmesiyle birlikte yalnızca üretim değil, ürünlerin tüketiciye ulaşma süreci de pahalılaşıyor. Bu durum, önümüzdeki haftalarda meyve-sebze fiyatlarında ciddi sıçramaların habercisi. Akaryakıt üzerindeki yüksek vergi politikası, kısa vadede bütçeyi desteklese de, uzun vadede sosyal, ekonomik ve siyasi açıdan daha ağır bir faturaya dönüşebilir."

[email protected] 

Kaynak: Web Özel