Gazze’de ateşkes gerçekten yakın mı

TÜM dünya Gazze’de 21 aydır devam eden yıkıcı savaşın sona ermesi için bir sinyal beklerken, ABD Başkanı Donald Trump’ın hafta içi açıkladığı 60 günlük ateşkeste olumlu gelişmeler yaşanıyor. Trump’ın İsrail tarafının kabul ettiğini duyurduğu ateşkes taslağına önceki gece ilk yanıtını veren Hamas “olumlu” yaklaştıklarını belirterek küçük düzeltmelerle müzakerelere hemen başlamaya hazır olduklarını bildirdi. İsrail cephesinden Hamas’a henüz resmi bir yanıt gelmedi. Ancak İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun yarın Beyaz Saray’da Trump ile yapacağı görüşmede ateşkesin duyurulması yönünde bir beklenti var. Peki defalarca başarısızlıkla sonuçlanan ateşkes girişimleri bu defa silahları susturabilecek mi? Mevcut koşulların savaşın geride kalan aylarından farklı nasıl bir perspektif sunuyor?

BU KEZ BİTECEK Mİ

7 Ekim 2023’te Hamas’ın İsrail içine yaptığı saldırıların ardından başlayan savaş 21 ayı geride bırakırken, bu süre içinde iki defa ateşkes yapılabildi. Savaş başladıktan bir ay sonra 10 gün süren ilk ateşkesin ardından, geçen ocakta göreve gelen Trump’ın İsrail’e dayattığı ve mart ayında bozulan ikinci ateşkes yürürlüğe girmişti. O dönemden bu yana İsrail ordusu Gazze Şeridi genelinde saldırılarını yoğunlaştırdı ve bölgedeki ablukayı daha da sıkı hale getirerek Gazze’deki insani krizin şiddetini siviller için dayanılmaz noktaya getirdi. Ancak analistler son dönemde yaşanan siyasi ve askeri gelişmelerin İsrail’in ateşkes yapmaya eskisinden daha hazır olabileceğini değerlendiriyor.

TRUMP GARANTİ VERECEK

Daha sağlam bir anlaşma zemini oluştuğuna dair en önemli işaretlerden biri Hamas’ın savaşın kalıcı olarak bitirilmesi yönündeki talebine İsrail’in bu defa olumlu yanıt verme ihtimali. İsrail son dönemdeki tüm ateşkes girişimlerinde bu talebi reddederken İsrail basını ABD Başkanı Trump’ın “savaşın tamamen sona erdirileceğine dair kişisel garanti” verdiğini yazdı. Ateşkes yolundaki bir diğer önemli gelişme olarak da İsrail ve İran arasında süren 12 günlük savaş gösteriliyor. Gazze’de Hamas’a yönelik askeri anlamda üstünlük kuran İsrail’in yıl boyu Hizbullah’a vurduğu büyük darbenin ardından İran’daki askeri altyapıya verdiği büyük zarar, Tel Aviv’in güvenlik endişelerini azaltan bir faktör olarak öne çıkıyor.

SİYASİ DENGELER DEĞİŞTİ

İsrail siyasetinin gündeminde değişen dengeler ateşkes için olumlu bir gelişme olarak değerlendiriliyor. Hakkındaki yolsuzluk soruşturması nedeniyle iktidardan uzaklaşmak istemediği belirtilen Netanyahu’nun Gazze’deki savaşı rehinelerin geri getirildiği bir senaryo ile sonlandırması bir sonraki seçimlere güçlü bir şekilde girmesi anlamına gelebilir. İsrail parlamentosunun tatile girecek olması da Netanyahu’yu Trump’a “evet” demeye itebilir. Zira bu durum Gazze’deki savaşın sonlanması halinde koalisyonu dağıtmakla tehdit eden iktidarın aşırı sağcı ortaklarının hareket alanını kısıtlayacak. Öte yandan Netanyahu’nun Hamas ile müzakereler için Katar’ın başkenti Doha’ya heyet gönderme kararı aldığı bildirildi.

HAMAS’TA DURUM NE

HAMAS tarafında ise karışık sinyaller var. İsrail ve ABD, Hamas’ın silahsızlandırılması, bölgedeki liderlerinin de sürgüne gönderilmesini istiyor. Bazı kaynaklar direniş grubu içinde 21 aylık savaşın Hamas’ı zayıflattığını kabul eden kesimin Gazze’de bir miktar varlık gösterebilecek şekilde ayakta kalmasını kabul edebileceklerini kaydediyor. Öte yandan Amerikan New York Times gazetesinin önceki gün yaptığı bir haber ise Hamas’ın Gazze’deki kadrolarının taleplerinde geri adım atmayacağına işaret ediyor. NYT’nin haberinde Hamas’ın askeri kanadının son komutanı İzzeddin el-Haddad’ın, Gazze’deki savaşı kalıcı olarak sona erdirmek için ya şerefli bir anlaşmanın olması gerektiğini ya da çatışmanın şehitlik savaşına dönüşeceğini söylediği iddia edildi.