Gündüz uykusu gece uykusunun yerini tutar mı?

"Gece yatmak bilmez, sabah kalkmak bilmez" cümlesini daha önce duyanlarınız olmuştur. Herkesin uyuduğu saatlerde uyumayan ve sabah da yataktan çıkamayanlara annelerimiz böyle seslenirdi çocukken... Gece uykusu sadece anne babalarımızın değil bilim insanlarının da çok önem verdiği bir konu çünkü sağlıklı bir hayat sürebilmenin ilk koşulu düzenli uyku sistemini kurabilmekten ve sürdürebilmekten geçiyor.

Kilo vermek istiyorsunuz ama veremiyorsunuz değil mi? Ya da önemli bir karar vermeniz gerekiyor ama zihninizi bir türlü odaklayamıyor, stresinizi yatıştıramıyorsunuz... Ya da yaralandınız ve iyileşmesi uzun sürüyor veya bağışıklık sisteminiz bir türlü düzelmiyor. Tüm bu sorunların temelinde uyku düzeninin sağlanamaması yatıyor.

Uyku, sadece günün bitmesi ve vücudunuzu dinlendirdiğiniz bir zaman dilimi değildir. İyi bir uyku sistemi hem bedenin hem zihnin kendini yenilemesine olanak tanıyan aslında kurtarıcı bir güçtür. İyi bir uyku sisteminiz olduğunda bağışıklık sisteminiz güçlenir, vücudunuzda yaralanan, zayıflayan hücreler onarılır, yaralarınız onarılır. Uyku vücudunuzun iyileştiği şifa dolu bir süreçtir. Üstelik sadece vücudunuz için de değil zihniniz için de olmazsa olmaz olan kaliteli bir uykudur. Uykunuz kaliteli olduğunda duygusal ve zihinsel faaliyetleriniz de kolaylaşır. Stresiniz yatışır ve daha dengeli bir ruh haline sahip olursunuz.

Uyku tek başına besleyici ve geliştirici bir süreçken bunu günün belli bir saatinde yapmak etkisini tahmin edemeyeceğimiz kadar büyütüyor çünkü uykudayken salgılanan bazı hormonlar için geceye ihtiyacımız var. Uyurken salgıladığımız melatonin hormonu , büyüme hormonu gibi hormonlar buna örnektir. Ayrıca beynimizin bilgiyi işleme ve gerekli gereksiz tasnifini yaptığı dönem gecedir.

Biyolojik saat için gereklidir: Vücudumuzun 24 saatlik döngüsüne sirkadiyen ritim deriz. Bu doğal biyolojik döngüde vücudumuz gece saatlerinde uyumaya programlıdır. Gece uyumak, hormon salınımı ve organların dinlenmesi açısından en uygun zaman olmakla beraber vücudun yaşamaya devam etmesi merkeze alındığında ertesi gün için hazırlığını yapabilmesi açısından da gereklidir.

En verimli uyku saatleri gecede konumlanmıştır: Uyku çok uzun zamandır üzerine araştırmalar yapılan bir şey ve bu araştırmalara göre, özellikle 23.00 – 05.00 saatleri arasında uyuyan kişilerin uykunun evrelerini başarılı bir şekilde tamamladığı ve bu yüzden de daha kaliteli bir uyku ile derin uyku evrelerine geçtiği bilinir.

Hafıza güçlenir: Beynimiz gün içinde kaydettiği tüm bilgilerin ona getirdiği toksinleri gece uykusunda temizler ve öğrendiği bilgileri düzenler. Beynin bu işlemi hafızanın da güçlenebilmesi için önemlidir. Ayrıca dinleme, anlama ve harekete geçme gibi bedensel ve zihinsel yorgunluğun engel olacağı konular da gece uykusuyla düzene koyulur.

Bağışıklık sistemi gece çalışır: Vücudumuzu dışarıdan gelen uyaranlara karşı koruyan sisteme bağışıklık sistemi diyoruz. Bağışıklık sisteminin çok çabuk zayıfladığı kişilerde hep uyku problemlerine rastlanması tesadüf değildir çünkü bağışıklık sistemini güçlendiren ve etkisini ortaya çıkaran şey gecedir. Geve uyumadığınızda bağışıklık sisteminin çalışmasını da zorlaştırırsınız.

Stresi yatıştırır, kortizolü azaltır: Stresli odluğumuz zamanlarda salgıladığımız kortizol hormonu gece yeterince uyumayan kişilerde daha yüksektir. Uyku; gerginlik, kaygı ve depresyon riskini artıran kortizolün sakinleşmesine yardım eder.

Hormonlar için gece uykusuna ihtiyaç var: Vücudumuzun onarılmasında, spor yorgunluklarının iyileşmesinde, cilt hasarlarının giderilmesinde hücre yenilenmesine ihtiyaç duyarız. Hücre yenilenmesine yardım eden büyüme hormonu ve melatonin hormonu gece uykusunda aktif olur.

ŞEKERLEMELER GECE UYKUSUNUN YERİNİ TUTABİLİR Mİ?

Geceleri iyi uyamadığınızda gündüzleri sürekli uykunuz gelir, bir yere kıvrılıp 2 saat uyumak istersiniz. Peki halk arasında şekerleme olarak da bildiğimiz bu gündüz uykuları (20-30 dakika arası) gerçekten gece uykusunun eksikliğini telafi edebilir mi? Gündüz uykuları, zihinsel netlik ve enerji artışı konusunda fayda sağlayabilir. Hatta bazı araştırmalar bu gündüz şekerlemelerinin öğrenmeyi kolaylaştırdığını ve hafızayı güçlendirdiğini de söylüyor ama şekerlemeler uykunun her evresinin yaşandığı bir gece uykusunun yerini tutamaz. İyi bir uyku yani hafif uyku, derin uyku ve rüya evresi (REM) gibi aşamaların yaşanmadığı bir uyku yeterli değildir.