Güney Kafkasya sil baştan, İran Ermenistan yakınlaşması

İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezekşiyan’ın önceki hafta gerçekleştirdiği Ermenistan ziyareti, Güney Kafkasya’daki dengeleri yakından ilgilendiren stratejik mesajlar taşıyor. Avrupa'nın köklü stratejik düşünce kuruluşlarından Special Eurasia'nın raporuna göre Erivan'da Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan’la görüşen Pezeşkiyan, siyaset, ekonomi, kültür ve bilim alanlarını kapsayan 10 anlaşmaya imza attı. İran'ın yurtdışındaki ilk kalıcı ticaret merkezi de Erivan'da açıldı. Rapora göre Tahran, bu hamleyi Batı’nın bölgede artan nüfuzuna karşı bir denge arayışı olarak görürken, Erivan ise Moskova ile yaşadığı gerilimi telafi etmek ve çok yönlü dış politika açılımına ivme kazandırmak için İran’la yakınlaşmayı öncelikli görüyor. İşte o rapordaki kritik noktalar:

İran Cumhurbaşkanı Masud Pezeşkiyan ve Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, Ervian'daki resmi görüşmelerin ardından işbirliği anlaşmalarını imzaladı. Analizlere göre İran bölgede Batı'nın etkisini kırmaya çalışıyor. STRATEJİK ORTAKLIK VURGUSU

18 Ağustos’ta Yerevan’da gerçekleşen resmi temaslarda Pezeşkiyan ve Nikol Paşinyan, siyasi, ekonomik, kültürel ve bilimsel alanları kapsayan toplam 10 anlaşmaya imza attı. İran ve Ermenistan dışişleri bakanları da, 2025–2027 dönemini kapsayan üç yıllık istişare planı üzerinde uzlaşarak düzenli diplomatik temasların kurumsallaştırılması konusunda anlaştı. Taraflar ayrıca enerji, ulaştırma, eğitim ve sağlık alanlarında ortak projeler geliştirme sözü verdi. Görüşmelerin ardından yayımlanan ortak bildiri, ilişkilerin “uzun vadeli stratejik ortaklık” olarak tanımlandığını ortaya koydu.

İRAN'DAN BATI BARİYERİ

Rapora göre Tahran açısından ziyaret, Güney Kafkasya’da artan Batı nüfuzuna karşı bir karşı hamle niteliğinde. Washington’un arabuluculuğunda Ermenistan ile Azerbaycan arasında imzalanan barış anlaşması sonrası Syunik bölgesine ABD’nin erişim kazanması, İran’da ciddi güvenlik kaygılarına yol açtı. İran, bu adımla hem kendi sınır güvenliğini korumak hem de Batı’nın bölgede kalıcı varlık kurmasını engellemek istiyor. Erivan ise Moskova ile ilişkilerde yaşadığı gerilimi telafi etmek ve çok yönlü dış politika arayışına ivme kazandırmak için Tahran’la yakınlaşmayı kaçınılmaz görüyor.

Erivan’da açılan İran Ticaret Merkezi, Tahran’ın yurtdışındaki ilk kalıcı ticaret kompleksi durumunda. Ticaret merkezi İranlı firmalara Avrasya ekonomik pazarına doğrudan erişim olanağı sunuyor. LOJİSTİK KORİDOR

Görüşmelerde enerji alanında yeni işbirlikleri de planlandı. Ermenistan, İran’dan sağladığı doğalgazın miktarını artırmayı ve bu alandaki altyapıyı geliştirmeyi planlıyor. Ayrıca ulaştırma projeleri çerçevesinde Uluslararası Kuzey-Güney Ulaştırma Koridoru’na (INSTC) Ermenistan’ın daha etkin katılımı da gündeme getirildi. Bu hat, Hindistan limanlarından Rusya’ya uzanan ticaret yolunun İran ve Hazar Denizi üzerinden Avrupa’ya bağlanmasını öngörüyor. Erivan'ın koridora dahil edilmesi, Ermenistan’a yeni transit imkanları sağlarken İran’ın da bölgesel ticaret aktörü konumunu pekiştirmesi anlamına geliyor. Pezeşkiyan ayrıca kültürel boyutu da öne çıkararak Erivan'daki Mavi Cami’yi ziyaret etti ve “kültürel diyalog” mesajı verdi.

İRAN'IN TİCARET MERKEZİ

Erivan'da açılan 18 bin metrekarelik İran Ticaret Merkezi, Tahran’ın yurtdışındaki ilk kalıcı ticaret kompleksi olma özelliğini taşıyor. Ticaret merkezi İranlı firmalara Avrasya Ekonomik Birliği pazarına doğrudan erişim sağlıyor. Merkez, yaptırımların etkisini kırmak isteyen İran için ekonomik bir nefes öne çıkıyor. Uzmanlara göre Pezeşkiyan–Paşinyan görüşmesi, Güney Kafkasya’daki jeopolitik dengelerin yeniden şekillendiğinin göstergesi.

[email protected]

Kaynak: Web Özel