Hafıza kapasitesinin anahtarı hücreler keşfedildi Sözcü Gazetesi

Astrositler, sinir sisteminde genellikle bakım görevleriyle bilinen hücrelerdir. Hücre atıklarını temizleme, nöronlara besin sağlama ve kan akışını düzenleme gibi görevlerinin yanı sıra, nöronlar arasındaki mesaj alışveriş noktalarını saran ince dallanmaları sayesinde “tripartit sinaps” adı verilen üç yönlü bağlantılar kurarlar.

Araştırmanın baş yazarı Leo Kozachkov, bu hücreleri “milyonlarca dokunaçlı bir ahtapot”a benzetiyor. Kozachkov’a göre, her bir dokunaç, bir sinapsı saran bir işlemci gibi çalışıyor. Astrositler elektriksel sinyallerle değil, hücre içi kalsiyum dalgalarıyla iletişim kuruyor ve bu dalgalar kimyasal mesajların salınmasını tetikleyebiliyor.

MIT ve IBM Research iş birliğiyle geliştirilen yeni bir makine öğrenimi modeli, astrositlerin nöronlar arasında karmaşık bilgi ağları kurarak belleği organize edebileceğini ortaya koyuyor. Bu modele göre, her bir astrosit binlerce sinapsla bağlantı kurabiliyor ve böylece beynin devasa hafıza kapasitesi açıklanabiliyor.

Astrositlerin yalnızca bir hücre olarak değil, her bir dallanmasıyla bağımsız hesaplama birimleri gibi çalıştığı öne sürülüyor. Bu, daha az sayıda nöronla daha fazla hafıza depolamanın mümkün olduğu, dolayısıyla enerji açısından da verimli bir sistem anlamına geliyor.

Toronto’daki Krembil Araştırma Enstitüsü’nden Prof. Maurizio de Pittà, modelin “biyolojik olarak temellendirilmiş” olduğunu belirtiyor ancak insan beynindeki gerçek zamanlı süreçlerin hâlâ mevcut teknolojilerle tam anlamıyla izlenemediğini hatırlatıyor. Yani model umut verici olsa da, deneysel doğrulama henüz mümkün değil.

Yine de bu model, Alzheimer gibi nörolojik hastalıkların tedavisinde yeni yollar açabilir. Kozachkov, astrosit bağlantılarının hassas bir şekilde modüle edilmesinin kaybedilen hafıza fonksiyonlarını geri kazandırabileceğini öne sürüyor.