Hareketsiz hayat, sessizce sizi hasta ediyor! Uzun süre oturmanın vücuda zararları nelerdir?

Bel ve boyun ağrıları, konsantrasyon eksikliği, kilo artışı... Uzun süreli oturmanın vücudun farklı sistemlerini nasıl etkilediğini biliyor musunuz? Masa başında geçen saatler, düşündüğünüzden daha büyük sorunlara yol açabilir.

Bel fıtığı nedir, neden olur

Boyun ağrısı neden olur, nasıl geçer?

UZUN SÜRE OTURMANIN VÜCUT SİSTEMLERİ ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ

Son yıllarda evden çalışma uygulamaları yaygınlaştıkça, uzun süre oturmanın sağlık üzerindeki olumsuz etkileri daha çok tartışılmaya başlandı. Oturarak geçirilen uzun saatler, yalnızca fiziksel rahatsızlıklara değil; aynı zamanda ruh sağlığı sorunlarına da zemin hazırlayabilir. Bu durum, bel ve sırt ağrılarından depresyona kadar uzanan geniş bir yelpazede sağlık problemleriyle ilişkilidir. Ancak, bazı basit yaşam tarzı değişiklikleriyle bu riskleri azaltmak mümkündür.

İnsanlar otururken, hareket hâlindeyken harcadıkları enerjiden çok daha azını kullanır. Her ne kadar masa başında saatler geçirmek günümüzde sıradan bir hâl almış olsa da, bu durum ciddi sağlık problemlerine yol açabilir. Yapılan araştırmalara göre, günde sekiz saatten fazla oturmak, obezite ya da sigara içmek kadar tehlikeli olabilir. Bunun nedeni ise, uzun süre oturmanın tüm vücut sistemlerini olumsuz yönde etkileyebilmesidir.

KALP VE DAMAR SAĞLIĞI ÜZERİNDEKİ OLUMSUZ ETKİLER

Kardiyovasküler sistem, ayakta dururken ya da hareket ederken daha sağlıklı çalışır. Uzun süre oturmak kan akışını yavaşlatır ve yağ asitlerinin damar duvarlarında birikmesine neden olur. Bu durum kalp hastalıkları riskini artırır. Aynı zamanda, damar içi pıhtı oluşumu (özellikle bacaklarda) gibi ciddi sorunlara yol açabilir. Daha ağır vakalarda bu pıhtılar akciğerlere ulaşarak hayati tehlike oluşturabilir.

Ayrıca, uzun süreli oturma venöz yetmezliğe de neden olabilir. Bacak damarlarının kanı kalbe taşıma görevinde zayıflaması, ayak bileklerinde şişlik, varis oluşumu ve ağrıya yol açar.

SİNDİRİM SİSTEMİNE ETKİLERİ

Dik durmak, bağırsak hareketlerinin sağlıklı şekilde devam etmesine yardımcı olur. Ancak otururken kalçayla diyafram arasındaki alan daraldığı için sindirim sistemi baskı altına girer. Bu da gaz, şişkinlik, mide ekşimesi ve kramplara yol açabilir. Özellikle yemek sonrası uzun süre oturmak, sindirimi daha da zorlaştırır.

Bazı araştırmalar, hareketsiz yaşam tarzı ile iltihaplı bağırsak hastalıkları arasında ilişki olduğunu göstermektedir. Uzun süre yatağa bağlı kalan hastalarda bağırsak sorunlarının sık görülmesi, bu ilişkiyi destekler niteliktedir.

SOLUNUM SİSTEMİ ÜZERİNDEKİ BASKI

Duruş bozuklukları, solunum kapasitesini ciddi şekilde düşürebilir. Otururken akciğerlerin sıkışması, alınan oksijen miktarını azaltır. Oksijen eksikliği kas fonksiyonlarını ve enerji üretimini olumsuz etkileyerek kronik yorgunluğa yol açabilir. Bu durum, dayanıklılığın azalmasına ve genel yaşam kalitesinin düşmesine neden olur.

OMURGA VE DURUŞ SAĞLIĞI ÜZERİNDEKİ ETKİLER 1. BOYUN VE SIRT AĞRILARI

Oturma pozisyonu, özellikle hatalıysa, omurgaya büyük yük bindirir. Bu durum sırt ve boyun ağrılarına neden olabilir. Uzun süre yanlış pozisyonda oturmak, omurga disklerinde sıkışmaya ve erken dejenerasyona yol açabilir.

2. BEL FITIĞI RİSKİ

Sürekli oturmak omurgadaki disklerde aşınma yaratır ve bu da fıtıklaşma riskini artırır. Kalça fleksör kaslarının kısalması, bel bölgesinde stres birikmesine ve esnekliğin azalmasına neden olur.

3. POSTÜR BOZUKLUKLARI

Uzun süreli ve hatalı oturmak; skolyoz, kifoz gibi duruş bozukluklarına yol açabilir. Ayrıca kas-iskelet sisteminde dengesizlikler ve esneklik kaybı gelişebilir. Hareketsizlik, kemik yoğunluğunun azalmasına da neden olabilir.

METABOLİK SAĞLIK VE KİLO KONTROLÜ 1. METABOLİK SENDROM

Uzun süre oturmak, kan şekeri ve kan basıncını düzenleyen metabolik süreçleri olumsuz etkiler. Bu da metabolik sendrom riskini artırır. İlginçtir ki, düzenli egzersiz yapan kişiler bile, eğer gün içinde çok oturuyorlarsa bu riskten muaf değildir.

2. DİYABET VE İNSÜLİN DİRENCİ

Hareketsiz yaşam tarzı insülin duyarlılığını azaltabilir. Bazı araştırmalara göre sadece birkaç gün yatakta kalmak bile insülin direncinde artışa neden olabilir. Uzun süre oturmanın, tip 2 diyabet riskini %100’den fazla artırdığı belirtilmektedir.

3. OBEZİTE VE KİLO ALIMI

Oturma sırasında lipoprotein lipaz adı verilen yağ parçalayıcı enzimin üretimi %90 oranında azalır. Bu durum yağların yakılamayıp vücutta depolanmasına yol açar ve kilo artışıyla sonuçlanabilir.

MENTAL SAĞLIK ÜZERİNDEKİ ETKİLER 1. DEPRESYON VE ANKSİYETE

Uzun süre oturmak, bireyleri sosyal etkileşimlerden uzaklaştırabilir ve yalnızlık hissi oluşturabilir. Bu da depresyon ve anksiyete riskini artırır. Fiziksel aktivitenin az olması, ruh hâlini dengeleyen hormonların üretimini de azaltabilir.

2. KONSANTRASYON VE ÜRETKENLİK

Hareketsizlik, beyne giden oksijen miktarını azaltarak düşünsel faaliyetleri yavaşlatır. Bu da odaklanma zorlukları ve hafıza sorunlarına yol açabilir. Ara vermeden masa başında saatler geçirmek, iş verimliliğini düşürebilir.

UZUN SÜRE OTURMANIN OLUMSUZ ETKİLERİNİ AZALTMAK İÇİN ÇÖZÜMLER 1. DÜZENLİ FİZİKSEL AKTİVİTE

Günlük 30 dakikalık yürüyüş, bisiklet sürmek veya yüzmek gibi egzersizlerle hareketsizliğin etkilerini azaltmak mümkündür. Yeni hobiler edinmek de zihinsel olarak fayda sağlayabilir.

2. ERGONOMİK ÇALIŞMA ORTAMI

Çalışma masası, sandalye ve ekran pozisyonlarının doğru ayarlanması duruş sağlığını destekler. Monitör göz hizasında, klavye ise kollar vücuda yakın şekilde yerleştirilmelidir.

3. OFİS İÇİN EGZERSİZLER

Basit esneme hareketleri; boyun döndürme, omuz silkeleme ve ayak bileği çevirmeler ofiste uygulanabilir. Asansör yerine merdivenleri kullanmak veya öğle arasında kısa yürüyüşler yapmak da yararlıdır.

AKTİF YAŞAM ALIŞKANLIKLARI

- Yakın yerlere yürüyerek veya bisikletle gitmek

- Asansör yerine merdiven kullanmak

- Otobüsten birkaç durak önce inmek

- Günlük adım hedefleri koymak

- Her 30-45 dakikada bir ayağa kalkıp esneme hareketleri yapmak

- Bol su içerek dolaşımı desteklemek

Görsel Kaynak: shutterstock/istockphoto