Hayat kurtaran detayı uzmanlar açıkladı: Her saniye çok önemli! Çocuğunuz (ve kendiniz) için mayo seçmeden önce bu haberi okuyun

Havalar yavaş yavaş ısınırken yaklaşan Kurban Bayramı tatili, pek çok kişi için bu senenin ilk tatilini yapma fırsatını da beraberinde getirdi. Sezonun açılmasını dört gözle bekleyenler kendilerini serin sulara atmayı iple çekiyor ancak her yıl yaz aylarında Türkiye'nin dört bir yanından gelen boğulma haberleri, bu keyfe gölge düşürüyor.

TÜİK verilerine göre, Türkiye'de her yıl 600 civarında boğulma kaynaklı can kaybı yaşanıyor. Bunların önemli bir kısmını çocuklar oluşturuyor.

Dünyada da durum çok farklı değil. BBC'nin Dünya Sağlık Örgütü kaynaklarından aktardığına göre, her yıl 236 bin civarında ölümcül kazara boğulma meydana geliyor. Bu vakalar, dünya genelindeki ölümlerin neredeyse yüzde 8'ini oluşturuyor.

Bir istatistik de ABD'den: Ülkede yapılan araştırmalara göre, boğulma, 1-4 yaş arası çocuklarda bir numaralı ölüm sebebi; 5-14 yaş grubunda ise kazara ölümlerde trafik kazalarının ardından ikinci sırada boğulma var.

Ölümle sonuçlanmayan boğulma vakaları daha da yaygın. Ölen her 1 çocuğa karşı 7 çocuk acil müdahaleyle hayata tutunuyor. Boğulma olayı ölümcül olmasa bile beyin hasarı dahil birçok sağlık sorununa yol açıyor.

Hem Dünya Sağlık Örgütü hem de ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri (CDC), boğulma olasılığını azaltmak için çeşitli çözüm önerileri sıralıyor.

Bunların başında yüzme dersleri almak, evlerdeki havuzların etrafına güvenlik amaçlı çit kurmak ve çocukları su kenarlarında tek başlarına bırakmamak geliyor. 

ABD'de yapılan araştırmalara göre, çocuk boğulma vakaları daha çok ev havuzlarında yaşanıyor çünkü birçok halk plajında ve halka açık havuzlarda suyun içindeki ve kıyısındaki herkesi koruyan cankurtaranlar görev yapıyor. Evlerin bahçelerindeki özel havuzlarda ise böyle bir sistem yok. Bazen büyük çocuklar ya da ebeveynler küçük çocukları gözetse de her an dikkatli davranmak mümkün olamayabiliyor. Öte yandan ev havuzları sahte bir güvenlik hissi de uyandırıyor. Birçok kişi havuz küçük veya sığ olduğu için ya da etrafta çok sayıda kişi olduğu için sorun olmayacağını düşünüyor. Ancak küçük çocukların birkaç santimetrelik suda bile boğulabileceğini, ciddi yaralanmaların ve ölümlerin 30 saniyede bile yaşanabileceğini akılda tutmakta fayda var. Nitekim CDC'ye göre boğulma kaynaklı çocuk ölümlerinin üçte ikisi küvetlerde yaşanıyor.

HANGİ MAYOLAR HAYAT KURTARIYOR?

Ancak ister çocuk olsun ister yetişkin, suda kaybolma olaylarında her saniye çok önemli. Bu bağlamda yukarıdaki listeye bir madde daha eklemek gerekiyor: Mayonun rengi ve deseni.

Kulağa tuhaf geliyor olabilir ancak bazı renkler ve desenler suyun altına indiğinde gözden kaybolurken bazıları çok daha rahat fark ediliyor. Araştırmacılar ve cankurtaranlar bu küçük farkın hayati önemde olduğunu belirtiyor.

ABD'li Nathalie Livingston, uzun yıllar cankurtaranlık, cankurtaran eğitmenliği, su parkı yöneticiliği, havuz ve kaplıca denetçiliği yaptıktan sonra su güvenliği eğitimi veren Alive Solutions şirketini kurdu. Alive Solutions'ın 2021 yılında yaptığı mayo renkleri üzerine yaptığı analiz ise inanılmaz sonuçlar ortaya koydu.

Test kapsamında, farklı renklerdeki çocuk mayoları, farklı ortamlarda suyun 90 santimetre altına yerleştirildi. Bazı mayo renkleri her koşulda dikkat çekerken bazıları adeta gözden kayboldu.

ÇOCUKLAR NE ZAMAN YÜZME ÖĞRENMEYE BAŞLAMALI?

Bilim dergisi JAMA Pediatrics'te yayımlanan bir araştırmaya göre, 1-4 yaşları arasında bir profesyonelden yüzme dersi almış olan çocukların boğulma riski yüzde 88 daha düşük. CNN International'a konuşan George Washington Üniversitesi'nden akademisyen ve acil tıp uzmanı Dr. Leana Wen, "Burada amaç çocuklara stil öğretmek ve yüzme takımına katılmalarını sağlamak değil. Amaç kulaç atmak ve sırt üstü yatmak gibi temel hayat kurtarma becerilerini öğretmek" dedi. Wen ebeveynlere çocuklarına su güvenliğini her fırsatta anlatmaları, tek başına ve izin almadan suya girmemeleri gerektiğini öğretmeleri ve bilmedikleri sulara hiçbir zaman kafa üstü atlamamaları gerektiği konusunda uyarmaları tavsiyesinde bulundu. Ek olarak küçük çocukların suya düşen bir şeyi almak için uzanmaları da düşme riski taşıdığı için çok tehlikeli. Bu nedenle çocukların böyle durumlarda yardım istemeleri gerektiğini bilmeleri gerekiyor.

BEYAZLAR VE MAVİLER EN TEHLİKELİLERİ

Araştırmacılar öncelikle dibi açık ve koyu renkli havuzları test etmekle işe başladı. Alive Solutions tarafından yapılan paylaşımda, "Listemizin en alt iki sırasını beyaz ve açık mavi oluşturuyor. Bu renklerdeki mayolar havuza girince suda kayboluyor. En favori renklerimiz ise neon pembe ve neon turuncu" ifadeleri kullanıldı.

Aynı mayolar, 45 santimetre derinliğindeki fazla berrak olmayan bir gölde parçalı bulutlu bir havada da test edildi. Mayolar suyun yüzeyine bırakıldıktan sonra önce kıyı seviyesinden ardından da tekne ya da iskele gibi nispeten yüksek bir noktadan görüntülendi. Burada da en başarılı renklerin neon sarı, neon yeşil ve neon turuncu olduğu belirtilen paylaşımda, "Parlak ve kontrast yapan renkleri düşünün" ifadeleri yer aldı.

Araştırmacılar, koyu renklerin ise havuzların açık renk zeminlerinde görülebildiğini ancak göl gibi ortamlarda yaprak yığını ya da gölge zannedilerek göz ardı edildiğini belirterek bu renklerden de uzak durma tavsiyesinde bulundu.

Dr. Leana Wen, çocukların asla su kenarında tek başlarına bırakılmamaları gerektiğini belirterek, "Yüzme bilseler bile, kolluk ya da simit takmış olsalar bile, havuz küçük ya da sık olsa bile bir kaza yaşanabilir. Bu nedenle sizin ya da sorumluluk sahibi bir yetişkinin sürekli çocuğunuzu görebiliyor olması gerekir. O kişi de başka işlerle ya da telefonuyla meşgul olmamalıdır" dedi. Bu kişinin herhangi bir kriz anında suya atlayıp çocuğu kurtarabilecek kadar yüzme bilmesi gerektiğini de söyleyen Wen, "Ek olarak bebekler, çocuklar ve yetişkinler için kalp masajı ve ilkyardım tekniklerini bilmek de önemli bir tedbirdir" diye konuştu. Wen son olarak yüzme bilmeyen ebeveynlerin çocuklarının da yüzme bilmemesinin yüksek bir olasılık olduğunu vurguladı ve "Kendi yüzme bilmeyen ebeveynler çocuklarını da olması gerektiği şekilde gözetemez" diyerek ailelere de profesyonel yüzme dersleri alma çağrısında bulundu.

DESENLER DE ÇOK TEHLİKELİ

Alive Solutions Mayıs 2023'te aynı çalışmayı bu kez desenli kumaşlar için yaptı. Bunun sonucunda en görünür mayoların somut renklerle elde edildiği, ikinci sırada ise çok küçük desenlerin yer aldığı anlaşıldı.

Ne var ki büyük desenler, baz rengi parlak olsa bile görünürlüğü etkiliyordu. Örneğin en kolay fark edilen somut renk olan floresan turuncu üzerine beyaz çizgili bir mayo, suyun altına indiğinde bir yansımaya benziyordu. Çizgilerin koyu renkli olduğu hallerde, mayo neredeyse tamamen gözden kayboluyordu.

Deniz, göl ve akarsularda yaşayan balıkları düşündüğümüzde, desen ve çizgilerin neden tehlikeli olduğu daha net anlaşılıyor. Zira birçok balık derilerindeki çizgi ve desenleri su altında kamufle olmak için kullanıyor. Bu desenler sayesinde balıklar avcılar tarafından fark edilmeden hayatlarına devam edebiliyor.

Livingston, Today.com'a yaptığı açıklamada, "Havuz yöneticisi ve cankurtaran olarak çalışmış biri olduğum için belli renklerin diğerlerinden daha kolay görüldüğünü ve suyun dibini görmenin çok zor olduğunu zaten biliyordum. Bu farkları kendi çocuklarımın çeşitli ortamlarda giydikleri mayolar sayesinde daha net görmeye başladım ve farklı koşullarda görünürlüğün mümkün olduğunca artmasını sağlayacak renkleri test etmek istedim" diye konuştu.

Her yıl 3 milyon kişinin ziyaret ettiği bir su parkında cankurtaran olarak çalışan Breanna Smith Powderly de Livingston'ın söylediklerini onayladı. Today.com'a konuşan Powderly, "Parlak, floresan renkte mayolar giyen çocukların takip edilmesi daha kolaydır. Ancak birçok su parkında verilen cankurtaranlık eğitimlerinde 10/20 kuralı öğretilir. 10 saniyede alanınızı ayrıntılı bir biçimde taramak ve 20 saniyede sorun yaşayan kişiye ulaşmak. Dolayısıyla iyi bir cankurtaran zor görülen renkleri giymiş çocukları bile takip edebilmelidir" dedi.