Henüz en kötüsünü yaşamadık! Türkiye nin en zor sınavı

Türkiye, yaz ortasında sıcak hava dalgaları ve ciddi kuraklık riskiyle karşı karşıya. İstanbul’dan Diyarbakır’a, Edirne’den Van’a kadar geniş bir coğrafyada topraklar kururken, termometreler rekor seviyelere ulaştı. İzmir ve Ankara’daki barajlar neredeyse tamamen boşalırken, orman yangınları ise dört bir yanı küle çevirmeye devam ediyor. Son 7 ayda yaşanan aşırı iklim olayları tarım üretimini de olumsuz etkilerken, meyve fiyatlarının fırlamasına neden oldu. Bilim insanları, yaşananlarım; derinleşen yapısal bir su ve iklim krizinin işareti olduğunu belirtirken, son veriler, Türkiye'yi bekleyen büyük tehlikeyi gözler önüne serdi.

Sıcaklık ve nem dengesi bozuldukça orman yangınları da arttı. Orman Genel Müdürlüğü verilerine göre, 1 Ocak-20 Temmuz 2025 arasında bin 923 yangın çıktı. Bu rakam geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 81 artış anlamına geliyor. YAĞMURA HASRET 

Yaz dönemi boyunca Türkiye genelinde ortalama yağış yalnızca 12,5 milimetre ölçülürken, bu oran uzun yıllar ortalamasına göre yüzde 63 düşüş anlamına geliyor. Marmara Bölgesi’ndeki yağışlar ise mevsim normallerinin yüzde 94 altında gerçekleşti. İstanbul’da “yağışsızlık rekoru” kırılırken; İç Anadolu’da son 22 yılın, Malatya ve Balıkesir gibi illerde ise son 45 yılın en düşük yağışları kaydedildi. Diğer bölgelerde benzer tablolar oluştu: Yağışlar Ege’de yüzde 68, Akdeniz’de yüzde 53, İç Anadolu’da yüzde 61, Doğu Anadolu’da yüzde 64, Güneydoğu Anadolu’da ise yüzde 80 azaldı. 

BARAJLAR KRİTİK SEVİYEDE

Yağışlardaki düşüş ve sıcaklık artışlarıyla 453 barajdan 331’i, kritik doluluk seviyesi olan yüzde 30’un altında kaldı. Geçen yılın aynı döneminde bu oran yüzde 42 olarak kayda geçmişti. Barajlardaki doluluk oranı Ankara’da yüzde 10’a kadar gerilerken, İzmir’de ise Balçova ve Güzelhisar dışındaki tüm su kaynakları tükenme noktasına geldi. Mevcut tablo, hidroelektrik santrallerinin üretim kapasitesinin bir yıl öncesine göre yüzde 19 azalmasına yol açtı.

YANIP KÜLE DÖNDÜK!

En ağır tablo ise ormanlarda... Türkiye’nin ciğerleri son iki ayda adeta küle döndü. Haziran ayının başından 25 Temmuz 2025 tarihine kadar yaşanan orman yangınları, özellikle Ege ve İç Anadolu bölgelerinde geniş ormanlık alanları kül ederken, can kayıpları ve büyük tahliyelere neden oldu. Haziran ayında Türkiye genelinde 612 orman yangını kayda geçerken, buna ek olarak 951 zirai alan yangın meydana geldi. Bu yangınların 499’u tarım arazilerinden başlayarak ormanlara sıçradı. En ağır hasar İzmir’de yaşandı; 1 Haziran-7 Temmuz arasında tam 26 bin 260 hektar ormanlık alan yanarak yok oldu. Yangınlar nedeniyle İzmir’de 42 bin kişi tahliye edildi. Ayrıca, Ödemiş’te çıkan yangınlarda 2 kişi hayatını kaybetti; birisi 81 yaşındaki hasta bir vatandaş, diğeri ise yangına müdahale eden bir ormancıydı.

YÜREKLERİMİZ DAĞLANDI

Temmuz ayına gelindiğinde de yangınlar artarak devam etti. Temmuz ayının en acı bilançosu ise Eskişehir Seyitgazi ilçesinde yaşandı. Ani rüzgar değişikliği sonucu alevlerin arasında kalan 5 orman işçisi ve 5 AKUT gönüllüsü olmak üzere toplam 10 kişi hayatını kaybetti. Temmuz sonunda Türkiye genelinde, özellikle Sakarya, Bilecik, Karabük, Eskişehir ve Afyonkarahisar’da 10 farklı noktada yangınlar yürekleri dağladı. Haziran-Temmuz döneminde 80 bin hektardan fazla ormanlık alan kül oldu. Tahliye edilen kişi sayısı 50 bini aşarken, toplam can kaybı ise 13’e ulaştı. 

Kuraklığın en ağır etkisi tarımda hissedildi. Buğday rekoltesi yüzde 22, mısır yüzde 18, arpa ve ayçiçeğinde yüzde 27’ye varan kayıplar yaşandı. TÜİK’e göre un fiyatları bir yıl içinde yüzde 43,6, zeytinyağı yüzde 51,2, et fiyatları yüzde 38,7 yükseldi. Sebze ve meyvede ise ortalama artış yüzde 62’yi buldu. GÜVENLİK MESELESİ 

Uzmanlar ise kuraklık ve su krizinin Türkiye için çok ağır sonuçlara yol açacağını söylemeye devam ediyor. Su Politikaları Derneği Başkanı Dursun Yıldız, “Bu tablo artık sadece doğa olaylarıyla açıklanamaz" uyarısını yinelerken, "Türkiye’nin su yönetimi, barajlar, yeraltı kaynakları ve tarım planlaması iklim değişikliğine karşı savunmasız. Erken uyarı sistemleri eksik. Kuraklığa dayanıklı ürün çeşitliliği geliştirilemedi. Su artık çevre değil, güvenlik meselesi" diyor.

Eski Çevre ve Şehircilik Bakanı Prof. Dr. Mustafa Öztürk ise, “Önümüzdeki günlerde sıcaklıklar ortalamanın 8-9 derece üzerinde seyredecek. Hava, toprak, ağaçlar kupkuru; her şey çıra gibi yanıyor. Orman işçileri rüzgar değişimiyle büyük risk altında. Toprak kurudukça çölleşme başlıyor. Onarılmaz yaz sıcakları ekosistemi ve hayatı tehdit ediyor” ifadelerini kullandı.

[email protected] 

Kaynak: Web Özel