Her 3 kişiden birinin karaciğeri tehlikede olabilir! Karaciğer yağlanmasının belirtilerine dikkat!

Yorgun hissediyor ama nedenini bilmiyor musunuz? Belki de vücudunuz sessizce alarm veriyor... Karaciğerinizde biriken fazla yağlar, zamanla tüm sisteminizi etkileyebilir. Sessiz ilerleyen bu tehlike, geç kalındığında hayatı tehdit eden bir hastalığa dönüşebilir!

UYARI: Haberde yer alan bilgiler kesin teşhis için yeterli değildir. Bunun için uzman bir hekime başvurulması gerekir.

KARACİĞER YAĞLANMASI NEDİR?

Karaciğer yağlanması ya da tıbbi adıyla steatotik karaciğer hastalığı (SLD), karaciğerde normalden fazla yağ birikmesiyle oluşan bir durumdur. Sağlıklı bir karaciğer çok az miktarda yağ içerir, ancak bu oran organın %5'ini geçtiğinde karaciğer fonksiyonları olumsuz etkilenmeye başlar. SLD, zamanla ciddi karaciğer hasarına neden olabilir.

SLD'NİN TÜR VE NEDENLERİ

Karaciğer yağlanması farklı nedenlerle ortaya çıkabilir ve bu nedenlere göre sınıflandırılır:

ALKOL KAYNAKLI KARACİĞER HASTALIĞI (ALD)

Fazla alkol tüketimi karaciğer hücrelerini öldürür. Karaciğer kendini yenileyebilse de, aşırı alkol tüketimi bu süreci engelleyerek yağ birikimine (steatoz) ve daha ciddi hasarlara yol açar.

METABOLİK DİSFONKSİYON KAYNAKLI STEATOTİK KARACİĞER HASTALIĞI (MASLD)

Eskiden “alkole bağlı olmayan karaciğer yağlanması (NAFLD)” olarak bilinen MASLD, alkol tüketimi olmaksızın oluşan karaciğer yağlanmasıdır. Obezite, tip 2 diyabet, hipertansiyon ve lipid bozuklukları gibi kalp-metabolizma ilişkili risk faktörleriyle ilişkilidir.

METABOLİK DİSFONKSİYON İLE BİRLİKTE ARTMIŞ ALKOL TÜKETİMİ (MetALD)

Bu durumda hem alkol tüketimi hem de metabolik risk faktörleri bir aradadır. Hem yaşam tarzı hem de alkol alışkanlıkları göz önünde bulundurularak tanı konur.

İDİYOPATİK (NEDENİ BELLİ OLMAYAN) SLD

Bazı durumlarda ilaçlar, diğer hastalıklar ya da gebeliğin ileri evresindeki komplikasyonlar karaciğerde yağlanmaya neden olabilir. Nedeni belirlenemeyen yağlanmalara “kriptogenik” SLD adı verilir.

HASTALIĞIN EVRELERİ

Karaciğer yağlanması her zaman belirti vermez. Ancak ilerlemesi durumunda üç temel evreye ayrılır:

Steatohepatit (Hepatit evresi): Yağlanmanın iltihaplanmaya neden olduğu dönemdir.

Fibrozis: İltihaplanma sonrası oluşan yara dokuları karaciğeri sertleştirir.

Siroz: Sağlıklı dokuların yerini yara dokularının almasıyla, karaciğer fonksiyonları ciddi şekilde bozulur. Bu durum karaciğer yetmezliğine veya karaciğer kanserine (HCC) yol açabilir.

KARACİĞER YAĞLANMASININ BELİRTİLERİ

Hastalık genellikle sessiz ilerler. Ancak bazı belirtiler ortaya çıkabilir:

Sürekli yorgunluk

Karın sağ üst bölgesinde ağrı

Kilo kaybı

Ciltte kaşıntı

Gözlerde ve deride sararma (sarılık)

Karında şişlik (asit birikimi)

Bacaklarda ödem

Koyu renk idrar

Dışkıda siyahlık

Mide bulantısı ve kan kusma

Bu belirtiler ortaya çıktığında mutlaka bir doktora başvurulmalıdır.

RİSK FAKTÖRLERİ NELER?

Karaciğer yağlanmasının en yaygın nedenleri şunlardır:

Karın bölgesinde yağlanma ile birlikte obezite

Tip 2 diyabet ve insülin direnci

Yüksek kolesterol veya trigliserit

Yetersiz fiziksel aktivite

Aşırı alkol tüketimi

Daha nadir nedenler ise şunlardır:

Polikistik over sendromu (PCOS)

Tiroid bezinin az çalışması (hipotiroidi)

Gebelik komplikasyonları

Bazı ilaçların uzun süreli kullanımı

TEDAVİ YOLLARI VE ÖNLEMLER

Hastalığın tedavisi büyük ölçüde yaşam tarzı değişikliklerine dayanır. Erken evrelerde alınacak önlemler ile karaciğer hasarı durdurulabilir hatta geri çevrilebilir:

Kilo vermek (toplam kilonun %5-10’unu kaybetmek büyük fayda sağlar)

Düzenli egzersiz yapmak (haftada en az 150 dakika)

Sağlıklı ve dengeli beslenmek

Alkolü bırakmak ya da sınırlandırmak

Kan şekeri ve kolesterolü düzenli takip etmek

İleri evrelerde ise doktorun önerdiği ilaç tedavileri, hatta bazı durumlarda karaciğer nakli gerekebilir.

Kaynak: Mayo Clinic, Cleveland Clinic, Health Direct