HÜLYA GÜLER Çin’in dünyaya sattığı casuslar

Dünya, ABD-Çin ticaret savaşının Yunanistan'ın Pire Limanı'na sıçramasını konuşup dururken, enerji uzmanları arasında bambaşka bir gündem var bugünlerde. ABD hükümetinin resmi enerji yetkilileri, Çin'in, Avrupa'ya, ABD'ye hatta dünyanın geri kalanına sattığı güneş panellerine bir uzaktan erişim cihazı yerleştirdiğini keşfetti. Keşfetti diyorum çünkü bu (casus) uzaktan erişim cihazı Çin'in satış sözleşmesinde hükümetlere bildirdiği Yazılım Malzeme Listesi'nde (SBOM) yer almıyor. Çin'in sattığı cihazların uzaktan erişimini engellemek için devletler çeşitli siber güvenlik önlemleri alıyor. Ancak SBOM listesinde yer almayan bu tanımlanamayan cihazların, siber güvenlik programlarını aşacak şekilde geliştirildiği dolayısıyla Çin'in başından bu yana kullanan ülkelerin verisine hakim olduğundan şüpheleniliyor. Üstelik bu casus cihaz sadece güneş panellerinde değil, elektrikli otomobillerin şarj ünitelerinde ve çeşitli ısıtma sistemlerinin içinde de bulundu. Bunun ne anlama geldiğini günümüz teknolojisinde yaşayan herkes az-çok tahmin edebilir. Çin, bu cihazlarla konuşabilir, açıp-kapatabilir ve en önemlisi cihazın bulunduğu bölge ne zaman/ne kadar üretim yapıyor şeklinde performansına ilişkin veriye ulaşabilir. Yani eğer isterse ya da kafası atarsa Çin, başka ülkelere sattığı solar panelleri kapatabilir. Araç şarj ünitesi kapalıysa, uzaktan açıp kim bilir belki aşırı ısınmaya neden olup yangın çıkarabilir. Çıkarır mı, kim bu kadar kötü olur diyorsanız, sorun bu değil. Sorun sizin sahip olduğunuz bir cihaza başkasının erişebilmesi. Daha önce yine bu köşede, 'gece siz uyurken güncellenen cihaz aslında sizin değildir' demiş, yerli ve milli otomobile neden ihtiyacımız olduğunu, Togg'un ne kadar kritik bir hamle olduğunu, neden hepimiz tarafından sahiplenilmesi gerektiğini yazmıştım. Çin'in solar panellere uzaktan erişim cihazı yerleştirdiği haberi henüz çok yeni, araştırmalar devam ediyor. Konuyla ilgili şimdilik resmi bir açıklama yok. Hangi cihazlarda ve kaç panelde böyle bir uzaktan erişim riski bulunduğu halen tespit edilmeye çalışılıyor. Şu ana kadarki resmi olmayan tespitlere göre soruna en açık yer, solar panel kullanımında Çin ürünlerinin ağırlıkta olduğu Avrupa.
Uzmanlara göre sistemde 3-4 gigawatt'lık bir sapma tüm elektrik tedarikini kesintiye uğratmak için yeterli. Avrupa Solar Üretim Konseyi verilerine göre, Avrupa'nın solar enerji kapasitesinin 200 gigawatt'ı Çin malı panellerden oluşuyor. Avrupa'nın toplam solar enerji üretim kapasitesi ise 338 gigawatt seviyesinde. Geçen yıl ABD, Litvanya ve Estonya'da Çin'in ürettiği panellerin kullanıldığı güneş tarlalarında üretim kesintisi yaşanmış, konu basına da yansımıştı. Panellerin açılıp içindekilerin tek tek incelenmesi İspanya ve Portekiz'de henüz nasıl ve neden olduğu açıklanmayan elektrik kesintisinden sonra yaşandı. İnsan ister istemez, bu iki ülkedeki güneş panellerinin menşeini merak ediyor.
Bize gelince Avrupa'nın en büyük dünyanın ise sayılı büyüklükteki santrallerinden biri olan Kalyon Karapınar Güneş Enerji Santrali'nin tek panel sağlayıcısı Kalyon Fotovoltaik (PV) Güneş Teknolojileri Fabrikası'nı hatırlatmam yeter sanırım.
Dün, 19 Mayıs Atatürk'ü Anma ve Gençlik ve Spor Bayramı'nın en anlamlı kutlamalarından biri Gabar'daydı. TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş, Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar ve Şırnaklı gençlerin bir zamanlar terörle anılan Gabar Dağı'na yürüyüşünü izlemişsinizdir. Tıpkı Cumhuriyetimizin 100. yıl kutlamasındaki Togg kortejinin ana yollarda yaptığı gibi Gabar'a çıkan gençler de tamamen bizim olan güneşin altında dağları kırmızı beyaza boyadı.
İşte bayram böyle kutlanır!