Hürmüz riski planları bozar Sözcü Gazetesi

ABD’nin İran’ın nükleer tesislerine saldırı düzenlemesiyle Ortadoğu’daki geniş çaplı bir savaş riski artarken, petrol fiyatlarındaki sıçrama beklentisi Türkiye’nin 2024’te 65 milyar dolar olan enerji ithalat faturasının daha da büyümesine neden olabilir. 10 günde motorine gelen zam oranının yüzde 18.2’ye ulaşması hem yüksek enflasyon nedeniyle alım gücü gerileyen vatandaşları hem de enerji fiyatlarının düşük olacağı beklentisiyle 2025 planlamasını yapan ekonomi yönetimini ve şirketleri doğrudan etkileyecek. Ekonomistler, İran’ın ABD’ye nasıl bir karşılık vereceğinin enerji fiyatlarında belirleyici olacağına dikkat çekiyor.

‘EN KÖTÜ SENARYO’

Petrol ve doğalgazın 5’te 1’inin geçtiği, İran’la Umman arasında yer alan Hürmüz Boğazı’nın geleceği, küresel enerji fiyatlarının seyrini belirleyecek. ING ve JPMorgan gibi uluslararası bankalar, ‘en kötü senaryo’ olarak düşündükleri Hürmüz’ün kapatılması halinde brent petrolün varil fiyatının 150 doları aşarak rekor kırabileceğini tahmin ediyor. Bloomberg ekonomistleri ise Hürmüz’ün kapatılması halinde petrol fiyatlarının varil başına 130 doları aşabileceğini öngörüyor. Avustralya merkezli enerji analisti Saul Kovanic de İran’ın ABD’ye ‘tehdit ettiği şekilde’ yanıt vermesi halinde 77 dolar seviyesinde olan brent petrolün kısa sürede 100 dolara ulaşabileceğini söyledi.  Veri analitik şirketi Kpler’e göre Hürmüz Boğazı’nın İran tarafından kapatılma riski düşük görülüyor. Bu duruma rağmen Kpler petrol fiyatlarındaki yükselişin bugün yüzde 10’a ulaşabileceğini tahmin etti. İran-İsrail geriliminin artmasından sonra Hürmüz Boğazı’ndan geçen tanker sayısının azaldığı verilere yansırken, ham petrol tankerlerinin navlun fiyatı yüzde 61 oranında artış gösterdi. 

Enerji arzının yaklaşık 4’te 3’ünde ithalata bağımlı olan Türkiye, küresel enerji fiyatlarındaki değişime büyük oranda savunmasız konumda yakalandı. Merkez Bankası’nın hesaplamasına göre brent petrol fiyatlarındaki yüzde 10’luk artış benzin ve mazot fiyatlarını yüzde 7, LPG fiyatlarını da yüzde 2.5 oranında artırıyor. Benzinin yanı sıra Türkiye’nin İran’dan doğalgaz alması, LNG ithalatına yönelmesi de fiyatlardaki artış riskini büyütüyor. Ancak Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar enerji fiyatlarının “geçici” yükselişin ardından dengeleneceğini söyledi. 

İran’ın küresel ticarette hayati öneme sahip Hürmüz Boğazı’nı mayınlayabileceği ya da tamamen kapatabileceği konuşulmaya devam ediyor.