İç krize Suriye eklenirse ekonomi zor dayanır Sözcü Gazetesi

Ekonomik dengeler yerine oturtulamazken, gelen son veriler işlerin kolay olmadığını gösteriyor. Ekonomik sıkıntıda hâlâ devam eden 19 Mart krizinin büyük etkisi var. Buna bir de Suriye’de yeni çatışmalar eklenirse, ekonomideki işler iyice zorlaşacaktır.

Son verilere bakacak olursak; bütçe açığının hızla büyüdüğünü görüyoruz. Özellikle faiz harcamaları bütçe açığını devasa boyutlara ulaştırıyor. İlk yarıdaki açık, hedefin tutma ihtimalini ortadan kaldırdı. Bu yıl bütçe açığının milli gelire oranının yüzde 3.1’e indirilmesi hedeflenmişti. Bakan Şimşek de açıktaki sapmayı şimdiden kabul etti. Bütçe açığının milli gelire oranının bu gidişle yüzde 4’e indirilmesi bile mümkün gözükmüyor. Bu aynı zamanda enflasyon riski demek.

Dün açıklanan TÜİK’in meyve-sebzede üreteci fiyat artışı haziranda rekor kırdı enflasyon için alarm verici görüldü. Ağırlıklar nedeniyle, en hızlı artan meyve fiyatları enflasyon sepetinde o kadar etkili değil. Ancak geçen ay gıda fiyatları TÜFE’de eksi gözükmüştü, temmuzda bunun telafi edilmesi kaçınılmaz olacaktır. İlk gelen verilerin de gıda fiyatı artışının temmuzda yüzde 2’nin üzerinde olacağını gösterdiğini duyuyoruz.

Faiz toplantısına kadar gıda fiyatları ve genel enflasyon eğilimi hakkında bilgi sahibi olacak Merkez Bankası’nın, 24 Temmuz’da yüksek oranlı bir indirim yapabilmesi zorlaşıyor. Belki de öncü verileri gördüğü için; Merkez Bankası Başkanı Fatih Karahan faiz indirimi için temkinli mesajlar vermeye başladı.

Bu tabloya asgari ücrete yarıyıl zammı yapılmamasını, emekli zamlarının yetersiz bulunmasını, kamu işçileri için toplu sözleşme görüşmelerinin açmaza doğru gittiğini ekleyebiliriz. Şikayetçi kesimlere, yüksek oranlı faiz indirimi bekleyen özel sektörü, özellikle KOBİ’leri eklemek gerekiyor.

Özetle; içeride artan yoksullaşmanın etkisiyle büyüyen toplumsal huzursuzluğu 19 Mart krizinin devam etmesi büyütmeye devam ediyor. CHP’nin devam eden mitinglerinde, tatil dönemi ve sıcağa rağmen büyük kalabalıkların yer almaya devam etmesi, büyüyen huzursuzluğun bir ölçüsü sayılabilir.

SURİYE KRİZİ

Ekonomi, yönetim hataları nedeniyle bir türlü rayına sokulamamışken, çıkarılan ve hâlâ devam ettirilen siyasi yargı krizinin, dönüp yeniden ekonomiyi vurması kaçınılmazdı. Buna rağmen yapılan hatalara devam ediliyor.

Şimdi bunlara dış jeopolitik risklerin de eklenmeye başladığını görüyoruz. İsrail’in Suriye yönetimine son saldırısı, bu ülkede birliğin tehlikeye girdiği yönündeki işaretler olarak algılanmaya başladı. Böyle bir durumda Türkiye’nin olaya müdahil olabileceğini belirten açıklamaları, “tüm yaşadığımız sorunlara yeni ve büyük bir sorunun ekleneceği ihtimali” biçiminde okuyabiliriz.

Suriye’deki çatışmaların içerideki çözüm sürecine olumsuz etki yapması kaçınılmaz hale gelebilir. Bu konudaki sinyallerin artması halinde iç piyasanın etkilenmesi kaçınılmaz olabilir. Çözüm sürecinin şimdiye kadar ekonomi üzerindeki olumlu ya da olumsuz etkisi olmadı. Ancak süreç bozulduğu takdirde piyasayı bozan bir etki yapacağını söyleyebiliriz.

Buna Trump’ın süre vererek açıkladığı yeni Rusya yaptırımları eklenebilir. Bu takdirde hem petrol fiyatlarındaki artış hem de Rusya’ya yeni yaptırımlar nedeniyle Türkiye ekonomisinin olumsuz etkilenmesi gündeme gelebilir.

İç barışı sağlamadan, hukuk sistemini ve adaleti güçlendirmeden, zaten ekonomide istikrar sağlanamıyor. Umarız bunlara bir de dış faktörler eklenmez.