İran İsrail savaşı küresel piyasaları sarstı: Petrol yükseldi, borsalar düştü Sözcü Gazetesi

Küresel piyasalarda, Orta Doğu'da jeopolitik gerilimin tırmanması fiyatlamaları zorlaştırırken, haftanın ilk işlem gününde yatırımcıların temkinli davranmasıyla karışık bir seyir öne çıkıyor.

İsrail ve İran arasında geçen hafta cuma günü sabaha karşı başlayan ve devam eden karşılıklı saldırılar yakından takip edilirken, çatışmaların ne kadar daha süreceğine yönelik belirsizlikler küresel risk algısının yükselmesinde etkili oluyor.

Sabaha karşı İran'dan İsrail'e doğru ateşlenen yoğun füze atışı nedeniyle İsrail'de geniş bir alanda saldırı alarmları çaldı. İran'dan İsrail'e son füze saldırısında hava savunma sistemlerini aşan füzelerden bazıları Tel Aviv ve çevresine isabet etti.

Analistler, pay piyasalarında ABD ve Çin'in tarife anlaşmasının ardından artan risk iştahının Orta Doğu'da jeopolitik gerilimin tırmanmasının ardından azaldığını ifade ederek, İran ve İsrail arasındaki gerilimin enerji arzı için oluşturduğu belirsizlik sebebiyle imalat sanayi için riskler oluşturabileceğini söyledi.

Öte yandan, ABD'nin ticaret ortaklarıyla olan tarife müzakerelerine yönelik haber akışı da yakından takip ediliyor. Bu hafta Kanada'daki G7 zirvesinde liderlerin ticaret ilişkilerini de masaya yatırması bekleniyor.

TRUMP'TAN İSRAİL-İRAN AÇIKLAMASI

ABD Başkanı Donald Trump, İran ile İsrail arasında tırmanan çatışmalara ilişkin, artık anlaşmanın zamanının geldiğini söyledi. Kanada'daki G7 zirvesi için Beyaz Saray'dan ayrılırken gazetecilerin sorularını yanıtlayan Trump, "Umuyorum bir anlaşma olacak." dedi.

Trump, ABD'in ihtiyaç halinde İsrail'i savunmak için gerekeni yapacağını yineledi.

Analistler, ABD'de tarife müzakerelerine yönelik iyimserlikle azalan enflasyon-resesyon endişelerinin Orta Doğu'da ortaya çıkan jeopolitik gerilimlerle tekrar artabileceğini belirtti.

PETROLDEKİ YÜKSELİŞ DEVAM EDİYOR

İsrail ve İran arasındaki çatışmaların etkisiyle yükselişini dördüncü iş gününe taşıyan Brent petrolün varil fiyatı yeni haftaya yüzde 0,4 yükselişle 73,9 dolardan başladı. Yaşanan son gelişmeler, dünya petrolünün yaklaşık 5'te 1'inin geçtiği Hürmüz Boğazı'nda sevkiyatların aksayabileceğine yönelik endişeleri artırdı.

Jeopolitik gelişmelerin risk algısı artırmasıyla altının ons fiyatı cuma günü yüzde 1,4 yükselerek 3 bin 433 dolardan kapandı. Ons altın şu sıralarda ise yüzde 0,1 düşüşle 3 bin 430 dolardan işlem görüyor.

Tahvil piyasalarında cuma günü satış ağırlıklı bir seyir izlenirken, ABD'nin 10 yıllık tahvil faizi yüzde 4,41 seviyesine yükseldi. ABD 10 yıllık tahvil faizi şu sıralarda yüzde 4,42 seviyesinde bulunuyor. Dolar endeksi ise yeni haftaya yüzde 0,5 yükselişle 98,2 seviyesinden başladı.

Söz konusu gelişmeler pay piyasalarına da yansırken, savunma ve enerji şirketlerinin hisselerindeki artışlar dikkati çekti. ABD'li savunma şirketlerinden Lockheed Martin'in hisseleri yüzde 3,7, RTX Corporation'ın hisseleri yüzde 3,3 yükseldi.

Enerji şirketlerinden de Exxon'un hisseleri yüzde 2,2, ConocoPhillips'in hisseleri yüzde 2,4 değer kazandı.

Petrol fiyatlarının artması, hava yolu şirketlerinin hisselerini ise olumsuz etkiledi. American Airlines'ın hisseleri yüzde 5'e, United Airlines'ın hisseleri yüzde 4,5'e ve Delta Air Lines'ın hisseleri yüzde 4'e yakın geriledi.

Bu gelişmelerle cuma günü New York Borsası'nda Nasdaq endeksi ise yüzde 1,30, Dow Jones endeksi yüzde 1,79 ve S&P 500 endeksi yüzde 1,13 geriledi. ABD'de endeks vadeli kontratlar ise yeni haftaya pozitif seyirle başladı.

AVRUPA BORSALARI ENERJİ ÜRETİM MALİYETLERİNİN ARTMASINDAN ENDİŞELİ

Avrupa borsalarında jeopolitik gelişmelerin etkisiyle negatif bir seyir izlenirken, artan enerji maliyetlerinin bölgedeki üretim maliyetlerini artırmasından endişe ediliyor.

Analistler, Hürmüz Boğazı'nda olası kapatma girişimlerinin enflasyonla mücadele eden tüm ülkeleri zora sokacağını belirterek, Orta Doğu'daki gelişmelerin Avrupa tarafından yakından takip edildiğini söyledi.

Cuma günü İngiltere'de FTSE 100 endeksi yüzde 0,39, Fransa'da CAC 40 endeksi yüzde 1,04, Almanya'da DAX 40 yüzde 1,07 ve İtalya'da FTSE MIB 30 endeksi yüzde 1,28 düştü. Avrupa'da endeks vadeli kontratlar da yeni güne negatif başladı.

ASYA PİYALARINDA POZİTİF SEYİR HAKİM

Asya tarafında haftanın ilk işlem gününde Hong Kong hariç pozitif bir seyir öne çıkıyor.

Bölgedeki pay piyasalarında ABD ve Çin arasındaki ticaret anlaşması risk iştahını artırırken, Japonya ve Güney Kore'nin yakın zamanda tarifeler noktasında ABD ile uzlaşıya varacağına yönelik iyimserlikler endeksleri destekliyor.

Bu gelişmelere ek olarak, Güney Kore'de siyasal belirsizliklerin ortadan kalkmasının ardından Kospi endeksindeki devam eden alıcı seyir dikkati çekiyor.

Bugün bölgede açıklanan verilere göre, Çin'de perakende satışlar mayıs ayında yıllık bazda yüzde 6,4 artarken, söz konusu veri beklentilerin üzerinde gerçekleşti. Sanayi üretimindeki artış, yıllık bazda nisan ayındaki yüzde 6,1 seviyesinden yüzde 5,8'e geriledi.

Ülkede, yeni konut fiyatları ise mayıs ayında da düşüşünü sürdürerek yüzde 0,22 değer kaybetti. Aynı dönemde ikinci el konut fiyatları ise yüzde 0,5 azaldı.

Bu gelişmelerle, kapanışa yakın Japonya'da Nikkei 225 endeksi yüzde 1,2, Güney Kore'de Kospi endeksi yüzde 1,3 ve Çin'de Şanghay bileşik endeksi yüzde 0,2 değer kazanırken, Hong Kong'da Hang Seng endeksi yatay seyretti.

BUGÜN TCMB'NİN ÖDEMELER DENGESİ TAKİP EDİLECEK

Cuma günü satış ağırlıklı bir seyir izleyen Borsa İstanbul'da BIST 100 endeksi, günü yüzde 2,19 değer kaybederek 9.311,88 puandan tamamladı.

Borsa İstanbul Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası'nda (VİOP) BIST 30 endeksine dayalı haziran vadeli kontrat ise cuma akşam seansında normal seans kapanışına paralel olarak 10.415,00 puandan işlem gördü.

Öte yandan, bugün açıklanacak nisan ayına ilişkin ödemeler dengesi verileri yatırımcıların odağına yerleşti. AA Finans'ın beklenti anketine katılan ekonomistler, cari işlemler hesabının nisan ayında 7 milyar 80 milyon dolar açık verdiğini tahmin ederken, cari işlemler açığının 2025'te 18 milyar 988 milyon dolar olarak gerçekleşeceğini öngördü.

Dolar/TL, cuma günü yüzde 0,2 yükselişle 39,4140'tan kapanırken, bugün bankalararası piyasanın açılışında önceki kapanışının yüzde 0,1 üzerinde 39,4600'dan işlem görüyor.

Analistler, bugün yurt içinde ödemeler dengesi, perakende satışlar ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının (TCMB) piyasa katılımcıları anketi, yurt dışında ise ABD'de New York Fed imalat sanayi endeksinin takip edileceğini belirtti.

Orta Doğu'daki haber akışının piyasaların yönü üzerinde etkili olacağını ifade eden analistler, teknik açıdan BIST 100 endeksinde 9.300 ve 9.200 seviyelerinin destek, 9.400 ve 9.500 puanın direnç konumunda olduğunu kaydetti.

Piyasalarda bugün takip edilecek veriler şöyle:

10.00 Türkiye, nisan ayı ödemeler dengesi

10.00 Türkiye, haziran ayı piyasa katılımcıları anketi

10.00 Türkiye, nisan ayı perakende satışlar

15.30 ABD, haziran ayı New York Fed imalat sanayi endeksi