İspanya tuzlu suyu arıtıyor, Türkiye niye yapamasın?

Türkiye, yaz sonunda büyük bir su kriziyle karşı karşıya kalabilir Yıllardır yapılan sayısız uyarıya rağmen vatandaşlar bilinç su tüketmeye devam ederken, kamu yönetimleri ise kapsamlı ve sürdürülebilir politikalar geliştirmekte yetersizlik gösteriyor. Evsel kullanımda israf boyutu artarken, tarımsal sulamada ise hoyrat ve eskide kalmış yöntemler sorunun katlanarak artmasına neden oluyor. Belediyelerin çoğu, kent şebekelerinde yüzde 30’lara varan kayıp-kaçak oranlarını azaltmak için somut adımlar atmakta geri kalırken, Eylül ayından itibaren birçok kentte susuzluğun kapıyı çalacağı belirtiliyor. 

ALARM ZİLLERİ ÇALIYOR

Meteorolojik verilere göre, Ağustos ayı itibarıyla baraj doluluk oranları başta Ankara, İzmir, Konya, Muğla, olmak üzere birçok büyükşehirde kritik seviyelere gerilerken, kuraklığın devam etmesi durumunda İstanbul için de alarm zillerinin çalacağı belirtiliyor. Halihazırda başkent Ankara’daki barajlar ortalama yüzde 21.36 doluluk oranıyla 2024’ün aynı dönemine göre yüzde 20’nin üzerinde düşüş yaşarken, kullanılabilir su miktarı ise yüzde 10.7 gibi kritik seviyelerde seyrediyor. İzmir’in en büyük içme suyu kaynağı olan Tahtalı Barajı yüzde 8.47 dolulukla alarm verirken, İzmir'deki bazı barajlar ise tamamen kurumuş durumda. 

"İspanya'da toplam 765 tuzdan arındırma tesisi bulunduğuna dikkat çeken Prof. Dr. Öztürk: "Bunların 360'ı deniz suyu tuzdan arındırma tesisi, 405'i ise tatlı sudan daha fazla çözünmüş tuz içeren ancak deniz suyu kadar fazla olmayan tuzlu su tuzdan arındırma tesisi olarak hizmet everiyor."  KAYNAKLAR TÜKENİYOR

Muğla’da ise baraj doluluk oranları ilçeye göre farklılık gösteriyor. Geyik Barajı yüzde 43 dolulukla orta seviyede su sağlarken, Bodrum’daki Mumcular Barajı yüzde 27 seviyesine inmiş durumda. Bursa, Antalya ve Konya’da da benzer tablolar söz konusu.

TURZİM CENNETLERİ SUSUZ

Uzmanlar ise ülke genelinde içme suyu şebekelerinden yüzde 36 oranında su kaybı yaşandığını, İstanbul’da bu oranın yüzde 18 seviyesinde olduğuna dikkat çekiyorlar. Özellikle Ege Kuşağı’nda bulunan İzmir, Çeşme ve Bodrum gibi turizm merkezlerinde su kaynaklarının yetersizliği ve baraj doluluklarının düşük olması, bölgenin sürdürülebilirliğini tehdit ederken, mevcut su altyapısı talebi karşılayamıyor. Küresel iklim değişikliğinin neden olduğu tabloya karşı Bodrum ve Çeşme başta olmak üzere Türkiye’nin tüm sahil şehirlerinde deniz suyundan içme suyu üretme projelerinin acilen hayata geçirilmesi gerektiği de vurgulanırken, halen birçok bölgedeki şebeke suyu fiyatları ile karşılaştırıldığında deniz suyunu arıtmanın rekabetçi bir alternatif oluşturacağı vurgulanıyor.

ENERJİSİ GÜNEŞTEN

Yapılan hesaplamalara göre bir metreküp içme suyu üretimi, yenilenebilir enerjiyle çalışan tesislerde 0.30–0.80 dolar arasında gerçekleşiyor. Türkiye’de ise artan enerji ve döviz maliyetleriyle bu bedel 12-45 TL/metreküp seviyesine çıkıyor. Buna rağmen arıtma sistemlerinin birçok bölgede şebeke suyu fiyatlarıyla rekabet edebilecek düzeyde olduğu vurgulanıyor. Özellikle Bodrum, Ayvalık, Marmaris, Çeşme gibi turizm merkezlerinde, günlük 50 bin metreküp kapasiteli arıtma tesislerinin yaz aylarında yaşanan su krizini hafifletebileceği belirtiliyor. Söz konusu yatırımlar için güneş enerjisi kullanımına da işaret ediliyor.

İSPANYA ÖRNEĞİ 

Eski Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Müsteşarı Prof. Dr. Mustafa Öztürk ise artan kuraklık ve su krizine karşı, "Tüm sahil şehirlerinde deniz suyundan temiz, kaliteli, güvenli ve ekonomik içme ve kullanma suyu üretmek mümkün. Susuzluk ve kuraklık tehdidi altındaki sahil şehirleri için deniz suyu önemli taze su kaynağıdır. 2023 yılı verilerine göre dünyada 99.758 milyar metreküp/gün deniz suyundan tuzu arındırılmış su üretiliyor. İspanya'da günlük olarak yaklaşık 5 milyon metreküp tuzdan arındırılmış su, içme suyu temini, endüstriyel kullanım ve sulama amaçlı üretiliyor" diyor. 

İspanya'da, deniz suyundan elde edilen su, içme suyu olarak kullanılmasına ek olarak, yüzde 20'den fazlası tarımda, özellikle İspanya'nın güneydoğusu ve adalardaki sulama ve tarım endüstrilerinde kullanılıyor. ULUSAL MESELEMİZ

Su Politikaları Uzmanı Dursun Yıldız ise Muğla, Bodrum, Antalya, İzmir, Balıkesir ve Tekirdağ gibi yaz aylarında milyonlarca turisti ağırlayan şehirlerin, altyapı kapasitelerinin çok üzerinde su tüketimiyle baş etmeye çalıştığını ifade ederken, "Kuraklık yalnızca turistik bölgeleri değil, büyükşehirleri de tehdit ediyor. Eğer yeterli yağış alınamazsa, Eylül ayından itibaren birçok kentte su kesintileri gündeme gelir. Türkiye için su, artık sadece doğal bir kaynak değil; ulusal güvenlik meselesi" dedi. 

[email protected]

Kaynak: Web Özel