İşte dünyadan örnekler! Silahları nasıl bıraktılar?

"Terörsüz Türkiye" süreci kapsamında, terör örgütü PKK'nın silah bırakma süreciyle ilgili kurulacak komisyon için çalışmalar hızlandı. Ağustos ayı başında faaliyetlerine başlaması beklenen komisyona katılacak isimler belirlenirken, kamuoyunda dikkatler, bu alanda dünyada yapılan çalışmalara çevrildi. Güney Afrika'da, Kolombiya'da, İspanya'da, Sri Lanka'da, İngiltere'de silahlı terör eylemleriyle siyasi sonuç elde etmeye çalışan terör örgütlerinin silahlarını bırakması için komisyonlar kurulmuştu. Ulusal düzeyde siyasetçilerin, din görevlilerinin ve sivil toplum önderlerinin yer aldığı komisyonlar, örgütlerin silah bırakma sürecinde inisiyatif almıştı. İşte dünyadan "silah bıraktırma" deneyimleri...

Bask bölgesinin bağımsızlığını savunan silahlı örgüt ETA İspanya'da kanlı terör eylemlerine imza atmıştı.  APARTHEID SONRASI ÇÖZÜM

Terörist bir örgütün silah bırakmasıyla ilgili ilk örnek Güney Afrika'da yaşanmıştı. Güney Afrika'da "apartheid rejimi", 1948'den 1994'e kadar süren ırk ayrımcılığı politikalarıyla siyah çoğunluğu baskı altında tutmuştu. Afrika Ulusal Kongresi (ANC) ve başka pek çok grup, bu rejime karşı silahlı eylemler gerçekleştirmişti. Bu grupların sembol ismi ise Nelson Mandela'ydı. "Silah bırakma ve barış süreci" adı verilen süreç imza attığı kanlı eylemler nedeniyle hapiste bulunan Mandela'nın 1990'da serbest bırakılması talebiyle başlamıştı. Taleplerden biri de ANC'nin yasallaşmasıydı.

KOMİSYON KURULDU

1994'teki seçimlerde Mandela'nın başkan seçilmesiyle "apartheid" rejimi sona erdi. Geçiş dönemi adı verilen süreç kapsamında Güney Afrika'da, "Hakikat ve Uzlaşma Komisyonu" kuruldu. Bu süreç, geçmişteki insan hakları ihlallerinin ortaya çıkarılmasını ve toplumsal uzlaşmayı hedefliyordu.

IRA VE 'HAYIRLI CUMA'

İrlanda Cumhuriyet Ordusu (IRA), uzun yıllar boyunca Birleşik Krallık'ta kanlı terör eylemlerine imza atmıştı. IRA, Kuzey İrlanda'nın Birleşik Krallık'tan ayrılıp İrlanda Cumhuriyeti'ne katılmasını hedefleyen bir örgüttü. 1998'de imzalanan Hayırlı Cuma Anlaşması (Good Friday Agreement) ile çatışmalar sona erdirildi. Anlaşma kapsamında, IRA 2005 yılında silahlarını tamamen bıraktı. Süreçte, siyasi temsilin sağlanması için adımlar atılırken örgüte yakın siyasi parti Sinn Fein önemli bir rol oynadı. Ancak, bazı ayrılıkçı gruplar sürece katılmadı ve zaman zaman şiddet olayları yaşandı.

ETA'YA DÜNYADAN BASKI

ETA (Euskadi Ta Askatasuna), İspanya'nın Bask bölgesinin bağımsızlığını hedefliyordu. İspanya'da bu amaç doğrultusunda pek çok kanlı terör öylemi gerçekleştirdi. 1960'larda kurulan örgütün eylemleri sırasında pek çok sivil de hayatını kaybetmişti. Sivil ölümlerine yönelik dünyadan gelen ağır baskı neticesinde 2006'da ateşkes ilan eden ETA, 2011'de silahlı mücadeleyi sona erdirdiğini duyurdu. Örgüt 2018'de silahlarını tamamen teslim etti. Bu süreçte, sivil toplumun ve uluslararası aktörlerin baskısı etkili oldu.

1964 yılında kurulan FARC, Kolombiya'nın yarısında etkili olmuştu.  Örgüt 2017 yılında silahlarını bıraktı. Ancak örgüt içinden bu karar uymayan farklı gruplar çıktı.  YARIM ASIRLIK ÇATIŞMA

Kolombiya Devrimci Silahlı Güçleri (FARC), 1964'te kuruldu. Ülkede yıllar süren çatışmalarda yüz binlerce kişi hayatını kaybetti. 2012'de başlayan müzakereler, 2016'da sonuçlandı. FARC, 2017'de silahlarını Birleşmiş Milletler denetiminde teslim ederek siyasi partiye dönüştü. Anlaşma kapsamında, eski militanların entegrasyonu sağlanırken bazı FARC üyeleri sürece katılmadı.

FARKLI BİR ÖRNEK

Tamil Eelam Kurtuluş Kaplanları (LTTE), Sri Lanka'da Tamil azınlığın temsilcisi olma iddiasıyla kurulmuştu. 1983'te ilk silahlı terör eylemini gerçekleştiren örgüt, 2009 yılında Sri Lanka ordusu, tarafından askeri olarak yenilgiye uğratıldı. Bu süreçte, LTTE lideri Velupillai Prabhakaran öldürülürken kalan örgüt üyeleri de silahlarını bıraktılar.
[email protected] 

Kaynak: Web Özel