İyot yetersizliği tehlikeli

Marmara Üniversitesi Pendik Eğitim ve Araştırma Hastanesi Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Kliniği'nden Uzm. Dr. Eren İmre, iyot eksikliğinin vücutta yol açtığı tahribata dikkat çekti. Uzm. Dr. İmre, "İyot, doğada toprak ve sularda bulunan ve besinler yoluyla aldığımız önemli bir elementtir. Tiroit hormonlarının yapımında yer alır. Hem eksikliği hem de fazlalığı tiroit hastalıklarının gelişmesine sebep olur" dedi. Tiroit bezinin ise boynun ön bölgesinde, adem elması denen kıkırdak çıkıntısının altına ve nefes borusunun önüne yerleşmiş kelebek şeklinde, yaklaşık 15-20 gr. ağırlığa sahip bir salgı bezi olduğunu söyleyen Uzm. Dr. İmre, "Tiroit bezinden salgılanan ve T3 ile T4 olarak da adlandırılan tiroit hormonları vücudun metabolizmasını düzenler" dedi.

HER ORGANI ETKİLİYOR
Tiroit hormonlarının vücutta her organı ve sistemi etkilediğini söyleyen Uzm. Dr. İmre, şöyle dedi: "Beyin ve sinir sistemi gelişimine katkıda bulunur ve zeka fonksiyonlarının gelişimiyle sürdürülmesinde rol oynar. İskelet sistemi gelişimine katkıda bulunur. Kalbin kasılma gücü ve sayısını artırır ve oksijen tüketimini düzenler. Vücut ısısının üretiminde ve düzenlenmesinde rol oynar. Karbonhidrat metabolizması ve dengesini sağlamasının yanı sıra kan yağları düzeyleri üzerine de etkisi vardır. Tiroit hormonları ayrıca iştah ve vücut ağırlığının kontrolünde de etkilidir."

DENİZ ÜRÜNLERİNDE BOL BULUNUR
İYOTUN, tiroit hormonu üretiminde, fetüsün ve bebeğin gelişiminde de temel rol oynayan unsurlardan biri olduğunun altını çizen Uzm. Dr. İmre, "Fakat insan vücudu iyot üretemez. Bu nedenle sağlıklı beslenmenin bir parçası olarak düzenli bir şekilde vücuda temini gereklidir" diyerek, iyotu nasıl alabileceğimizi şöyle sıraladı:
İyot deniz suyunda doğal olarak bulunur.
Doktor tavsiyesi ile besin takviyesi olarak alınabilir. Günlük multivitaminlerin içinde iyot bulunabilir. İyot eksikliğini önlemenin en iyi yolu iyot içeren besinler tüketmektir.
Morina, ton balığı gibi bazı balıklarda bulunur.
Karides, deniz yosunu ve diğer deniz ürünlerinde vardır.
Süt, yoğurt ve peynir gibi süt ürünleri.
Yemek pişirirken veya sofrada tuz eklerken mutlaka iyotlu tuz tercih edilmelidir.

DSÖ'DEN KÜRESEL KAMPANYA
UZM. Dr. İmre, DSÖ'nün raporuna göre, iyot eksikliğinin dünya genelinde yaklaşık 54 ülkede görüldüğüne dikkat çekerek, "Dünya çapında yaygın bir sağlık sorunu olması nedeniyle tuzlara iyot eklenmesine yönelik küresel bir kampanya yürütülmüş ve dünya nüfusunun yüzde 70 kadarının iyotlu tuz kullanması sağlanabilmiştir. Bu kampanya öncesinde, 2005 yılında 2 milyar insanda guatr gelişeceği tahmin edilirken, bu rakam 0.7 milyar olarak gerçekleşmiş ve bu sayede yaklaşık 1.3 milyar insan bu hastalıktan korunmuştur. Buna karşın, dünya nüfusunun yaklaşık yüzde 40'ı hâlâ iyot eksikliği riski taşımaya devam etmektedir" dedi. Uzm. Dr. İmre, ülkemizde de iyot eksikliğinin ciddi bir halk sağlığı problemi olduğunu, 1998-2000 yıllarında başlayan sofra tuzlarının zorunlu iyotlanması ve iyotlu tuz tüketiminin artırılması sonucunda ise 'iyodu sınırda yeterli' bölgeler arasına geçtiğini belirtti.

EKSİKLİĞİ NASIL FARK EDİLİR?
İYOT eksikliğinin tiroit bezi üzerindeki etkileriyle fark edilebileceğini söyleyen Uzm. Dr. İmre, bu belirtileri şöyle sıraladı:
İlk belirti genellikle tiroit bezinde büyümedir (guatr). Vücut daha fazla tiroit hormonu üretmeye çalışırken, tiroit yavaş yavaş büyür.
Boğazda sıkışma hissi.
Yutkunmada güçlük.
Nefes darlığı.
İyot eksikliğinin ana belirtisi hipotiroididir. Tiroit bezi yeterli hormon üretemez ve metabolizma yavaşlar.
Kısırlık.
Ciltte şişlik.
Ses kısıklığı.
Zihin bulanıklığı.
Pullanmış, kuru cilt.
Kalınlaşmış ve incelen saç.